देसाई, अक्षय रमणलाल (Desai, A. R.) : (१६ एप्रिल, १९१५ – १२ नोव्हेंबर, १९९४). प्रसिद्ध समाजशास्त्रज्ञ आणि मार्क्सवादी विचारवंत. देसाई यांचा जन्म गुजरातमधील नडियाद येथे झाला. त्यांचे वडील रमणलाल हे…
सिरोही, देविका : (१९९२-) देविका सिरोही यांचा जन्म उत्तरप्रदेशातील मीरत येथे झाला. देविका यांचे प्राथमिक आणि माध्यमिक शिक्षण मीरतमध्ये, दयावती मोदी अकॅडमी आणि सोफिया गर्ल्स स्कूलमध्ये झाले. दिल्लीमधून त्यांनी जीवरसायनशास्त्र विषयातील पदवी…
सोशलिस्ट पार्टी - समाजवादी पक्ष : १९३२ च्या कायदेभंगाच्या चळवळीचा जोर ओसरल्यानंतर काँग्रेसमध्ये सनदशीर राजकारणाचे वारे वाहू लागले. कायदेभंगाच्या प्रत्यक्ष चळवळीपेक्षा सनदशीर राजकारणामध्ये प्यादी पुढे-मागे करून स्वातंत्र्य लढा पुढे न्यावा…
फडकुले, निर्मलकुमार जिनदास : (१६ नोव्हेंबर १९२८, २८ जुलै २००६). विचारवंत, शैलीदार वक्ते, ललितलेखक आणि समीक्षक. निर्मलकुमार फडकुले यांना वाणी आणि लेखणीचा वारसा घरातूनच मिळाला होता. वडील पंडित जिनदासशास्त्री फडकुले…
तात्या टोपे : (? १८१४–१८ एप्रिल १८५९). इंग्रजांविरुद्ध मुकाबला करणारा १८५७ च्या उठावातील एक प्रसिद्ध सेनानी. संपूर्ण नाव रामचंद्र पांडुरंग भट (येवलेकर). टोपे या त्याच्या उपनावाबद्दल तज्ज्ञांत एकमत नाही. तथापि तत्संबधी…
डांगे, श्रीपाद अमृत : (१० ऑक्टोबर १८९९- २२ मे १९९१). एक ज्येष्ठ भारतीय साम्यवादी नेते व कामगार पुढारी. नासिक येथे सामान्य कुटुंबात जन्म. शालेय शिक्षण नासिक येथे. उच्च शिक्षणाकरिता ते मुंबईचा…
भारतीयांनी १८५७ मध्ये इंग्रजी सत्तेविरुद्ध केलेला उठाव. काही इतिहासकार या उठावास बंड म्हणतात, तर काही त्यास स्वातंत्र्ययुद्ध म्हणून गौरवितात. १८५७ च्या उठावामागे राजकीय, आर्थिक, सामाजिक, धार्मिक व लष्करी अशी अनेकविध कारणे होती.…
रॉय, मानवेंद्रनाथ : (२१ मार्च १८८७ ‒ २५ डिसेंबर १९५४). थोर भारतीय राजकीय नेते, तत्त्वचिंतक आणि नवमानवतावादाचे प्रवर्तक. कलकत्त्या(कोलकाता)जवळील अरबालिया नावाच्या खेड्यामध्ये भट्टाचार्य या ब्राह्मण कुटुंबात जन्म. त्यांचे मूळ नाव…