लेखकः अ. ना. ठाकूर

जगातील सर्वांत मोठी व प्रेक्षणीय कॅन्यन (घळई वा निदरी). अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांमधील ॲरिझोना राज्याच्या वायव्य भागात असलेल्या ग्रँड कॅन्यन नॅशनल पार्क या राष्ट्रीय उद्यानात (स्था. १९१९) जवळजवळ संपूर्ण ग्रँड कॅन्यनचा…

आर्क्टिक वृत्त. पृथ्वीगोलावरील विषुववृत्ताच्या उत्तरेकडील  ६६° ३०' उ. अक्षांशावरील काल्पनिक अक्षवृत्ताला आर्क्टिक वृत्त किंवा उत्तर ध्रुववृत्त म्हणून संबोधले जाते. पृथ्वीच्या नकाशावर सामान्यपणे विषुववृत्त, कर्कवृत्त, मकरवृत्त, उत्तर ध्रुववृत्त आणि दक्षिण ध्रुववृत्त…

भौगोलिक आणि भूशास्त्रीय दृष्ट्या तीव्र उताराचा, सरळ, उभा खडक म्हणजे कडा होय. तो जवळजवळ उभ्या, टांगलेल्या किंवा लोंबत्या रूपात असू शकतो. नदी, हिमनदी, वारा, सागरी लाटा या बाह्यशक्तीकारकांच्या झीज कार्यामुळे…

अंटार्क्टिक वृत्त. पृथ्वीगोलावरील विषुववृत्ताच्या दक्षिणेस ६६° ३०' द. अक्षांशावरील काल्पनिक अक्षवृत्ताला दक्षिण ध्रुववृत्त म्हणतात. ही पृथ्वीगोलावरील  एक काल्पनिक रेषा असून ती दक्षिण समशीतोष्ण कटिबंध व दक्षिण शीत कटिबंध यांच्यामधील सीमारेषा…

पृथ्वीच्या विषुववृत्तापासून उत्तरेस सुमारे २३° ३०' एवढ्या कोनीय अंतरावर व त्याला समांतर असलेल्या काल्पनिक रेषेला म्हणजे अक्षवृत्ताला कर्कवृत्त म्हणतात. कर्कवृत्ताचे अक्षांश सुमारे २३° २७' उत्तर असेही मानले जाते. उत्तर गोलार्धात…

पृथ्वीच्या विषुववृत्तापासून दक्षिणेस २३° ३०' एवढ्या कोनीय अंतरावर व त्यास समांतर असलेल्या काल्पनिक रेषेला म्हणजे अक्षवृत्ताला मकरवृत्त म्हणतात. मकरवृत्ताचे अक्षांश सुमारे २३° २७' दक्षिण असेही मानले जाते. दक्षिण गोलार्धात हिवाळी…