
गतिजमापी शक्तिगुणक मापक (Dynamometer Power Factor Meter)
शक्तिगुणक मापक हे उपकरण एककला (Single phase) आणि त्रिकला (Three phase) प्रत्यावर्ती धारा विद्युत मंडलातील शक्तिगुणकाचे मापन करण्यासाठी वापरले जाते ...

गेट टर्न-ऑफ थायरिस्टर (Gate turn-off thyristor, GTO)
गेट टर्न-ऑफ थायरिस्टरचे कार्य हे सिलिकॉन नियंत्रित एकदिशकारकाच्या (Silicon controlled rectifier, SCR) कार्यासारखेच आहे. गेट टर्न-ऑफ थायरिस्टर हे धन गेट ...

ग्रिड प्रचालन (Grid Operation)
दिवसभरात विजेची मागणी ही सतत बदलत असते. तसेच आठवड्यातील सुट्टीचा दिवस, वर्षभरातील निरनिराळे सण / ऋतू व त्यामुळे होणाऱ्या वातावरणातील ...

चल लोह शक्तिगुणक मापक (Moving Iron Power Factor Meter)
शक्तिगुणक मापक हे उपकरण एककला (Single phase) आणि त्रिकला (Three phase) प्रत्यावर्ती धारा विद्युत मंडलातील शक्तिगुणकाचे मापन करण्यासाठी वापरले जाते ...

जलविद्युत केंद्र (Hydroelectric power station)
जलविद्युत केंद्रामध्ये उंचीवर साठविलेल्या पाण्याच्या स्थितिज ऊर्जेचा वापर वीजनिर्मिती करण्यासाठी केला जातो. जल वीजनिर्मिती केंद्र हे सामान्यपणे जेथे धरण बांधले ...

त्रि-प्रावस्था परिवर्तक (3-Phase Inverter)
विद्युत क्षेत्रामध्ये मोठ्या प्रमाणात ऊर्जेचे नियमन (Control) व रूपांतर(conversion) केले जाते. एकदिश प्रवाहाला (DC) प्रत्यावर्ती प्रवाहामध्ये (AC) रूपांतर करण्यासाठी परिवर्तकाचा ...

त्रिस्तरीय अंतर अभिचलित्र संरक्षण (Three Stepped Distance Protection)
पारेषण वाहिनीचे विद्युत दोषांपासून संरक्षण करण्यासाठी अंतर अभिचलित्र वापरले जाते, अंतर अभिचलित्र कमी दाब व कमी प्रवाहावर काम करते (उदा., ...

थेवेनिनचा सिद्धांत, नॉर्टनचा सिद्धांत आणि सर्वोच्च शक्तिहस्तांतर सिद्धांत (Thevenin theorem, Norton theorem and Maximum Power Transfer Theorem)
विद्युत जालक सिध्दांत : विद्युत रोधक, धारित्रे, वेटोळे (कुंडल) व ऊर्जा उद्गम यांसारख्या घटकांची जोडणी करून बनविलेल्या परस्परांशी निगडित अशा ...

नियंत्रण प्रणाली (Control Systems)
नियंत्रण प्रणाली म्हणजे इच्छित परिणाम प्राप्त करण्यासाठी यंत्र अथवा उपकरण यांच्या वर्तनाचे किंवा कार्याचे व्यवस्थापन, मार्गदर्शन व नियमन करणारी व्यवस्था ...

पारेषण : प्रत्यावर्ती प्रवाह किंवा एकदिश प्रवाह — तंत्र-आर्थिक अवलोकन (Transmission : AC or DC)
एडिसन हे एकदिश प्रवाह (एप्र – Direct Current) प्रणालीचे तर टेस्ला हे प्रत्यावर्ती प्रवाहाचे (प्रप्र – Alternating Current) पुरस्कर्ते होते ...

पारेषण : प्रत्यावर्ती प्रवाह किंवा एकदिश प्रवाह — तांत्रिक अवलोकन (Transmission : AC or DC)
उच्च व्होल्टता एकदिश प्रवाह (High Voltage Direct Current-HVDC)- एप्र आणि उच्च व्होल्टता प्रत्यावर्ती प्रवाह ( High Voltage Alternating Current-HVAC)- प्रप्र ...

पारेषण वाहिनीचे तडित संरक्षण (Lightning Protection of Transmission Line)
विद्युत निर्मिती केंद्रांपासून शहरांपर्यंत वा औद्योगिक वसाहतीपर्यंत विद्युत वहन उच्च व्होल्टता पारेषण वाहिनीमार्फत केले जाते. ह्या पारेषण वाहिन्यांत तारमार्ग मनोऱ्यांच्या ...

पारेषण वाहिनीचे विद्युत दोषापासून संरक्षण : संरोध अंतर अभिचलित्र (Protection of Transmission line : Impedance Distance Relay)
आपल्या दैनंदिन जीवनात विद्युत प्रवाहाचा स्रोत सतत उपलब्ध असणे अतिशय आवश्यक आहे. त्यासाठी शक्ती प्रणाली निरोगी कशी राहील, याची काळजी ...

पारेषण वाहिनीचे स्वयं पुनर्योजन (Auto Reclosing of Transmission lines)
विद्युत शक्तीचे मोठ्या प्रमाणात वहन पारेषण वाहिन्यांमार्फत केले जाते. प्रत्येक वाहिनीवर नियंत्रण व रक्षण फलक (Control & Protection Panel) बसवून ...

प्रतिक्रिय शक्ती (Reactive Power)
प्रत्यावर्ती धारा प्रणालीत बहुतेक सर्व उपकरणांना कार्य करण्यासाठी सक्रिय शक्तीबरोबरच प्रतिक्रिय शक्तीची आवश्यकता असते. उदा., रोहित्राचा विचार केल्यास त्याच्या कार्यासाठी ...