
यांत्रिक अनुनाद वारंवारता मापक (MECHANICAL RESONANCE FREQUENCY METER)
आपण विद्युत पुरवठ्याची (Electric supply) वारंवारता मोजण्यासाठी विविध प्रकारच्या वारंवारता मापकांचा उपयोग करतो. विद्युत पुरवठ्याच्या वारंवारतेनुसार [Frquency (f)] मापकाची मोजण्यासाठी ...

रेडिओ व दूरचित्रवाणी (Radio and Television)
मनुष्याच्या दैनंदिन जीवनात मनोरंजन हा अविभाज्य घटक आहे. मनोरंजनाची हौस भागविण्यासाठी पूर्वी राजदरबारात संगीताचे आयोजन करण्यात येत असे. तसेच गावोगावी ...
![रोहित्राचे निर्भार आणि मंडल संक्षेप (किंवा लघु परिपथन) परीक्षण [Open circuit-no load & short circuit Test]](https://marathivishwakosh.org/wp-content/uploads/2019/07/आ.२-300x196.jpg?x87806)
रोहित्राचे निर्भार आणि मंडल संक्षेप (किंवा लघु परिपथन) परीक्षण [Open circuit-no load & short circuit Test]
समपरिणामी रोहित्र : यामध्ये प्रत्यक्ष रोहित्र हे जणू एक आदर्श रोहित्र आणि एक ’समपरिणामी विद्युत् संरोध’ यांचे मिळून तयार झाले आहे असे ...

रोहित्राचे विद्युत् दाबनियमन (Voltage regulation of transformer)
रोहित्राच्या प्राथमिक वेटोळ्यास पुरविलेला विद्युत् दाब स्थिर असताना व्दितीयक वेटोळ्याकडून निर्भार (no load) स्थितीत दिला जाणारा विद्युत् दाब (E2) व ...

लघु विद्युत मंडल खंडक (Molded Circuit Breaker, MCB) आणि साचेबद्ध आवरणयुक्त विद्युत मंडल खंडक (Molded Case Circuit Breaker, MCCB)
कमी विद्युत दाबाच्या विद्युत मंडलात ठराविक मूल्यापेक्षा जास्त विद्युत प्रवाह गेल्यास स्वयंचलित प्रणालीने विद्युत प्रवाह खंडित करण्यासाठी वापरले जाणारे स्विचसारखे ...

वर्तुळाकार वितरण मुख्य नियंत्रक (Ring Main Unit)
भारत सरकारद्वारा २००० च्या दशकात जलदगतीने विद्युत शक्तीचा विकास व सुधारणा (APDRP – Accelerated Power Development & Reforms) तसेच पुनर्रचित ...

वात निरोधित उपकेंद्र (Gas Insulated Substation)
विद्युत निर्मिती केंद्रात वीजेची निर्मिती केली जाते आणि त्याचा वापर घरांमध्ये, औद्योगिक केंद्रांमध्ये, शेतांमध्ये इत्यादी ठिकाणी होतो. निर्मिती केंद्र व ...

वात निरोधित पारेषण वाहिनी (Gas Insulated Transmission Lines)
विद्युत वापराच्या नित्य वाढणाऱ्या मागणीसाठी नवीन वाहिन्या आणि उपकेंद्रांची निर्मिती करावी लागते. मात्र वाढते शहरीकरण, औद्योगिक प्रकल्प यांमुळे त्यासाठी लागणारी ...

वातनिरोधक स्विचगिअर (Gas Insulated Switchgear – GIS)
स्विचगिअर क्षेत्रात स्विचगिअरची विश्वासार्हता वाढवणे, त्याचे आकारमान कमी करणे, आयुर्मान वाढवणे आणि शक्य तितकी कमी देखभालीची आवश्यकता असणे यासाठी सतत ...

वाय-फाय प्रणाली (Wi-Fi System)
भ्रमणध्वनी किंवा संगणकामधील महाजालकाची (Internet) जोडणी किंवा कोणत्याही आधुनिक संचामधून माहितीची बिनतारी देवाणघेवाण करण्यासाठी प्रामुख्याने वाय-फाय प्रणाली वापरली जाते. आधुनिक ...

वितरण प्रणाली प्रचालक (Distribution System Operator – DSO)
विद्युत निर्मिती क्षेत्रात परंपरागत वापरल्या जाणाऱ्या इंधनाचे उपलब्ध साठे मर्यादित आहेत आणि या इंधनाच्या वापराने कार्बन डाय-ऑक्साइडसारख्या हरितगृह वायूचे प्रमाण ...

विद्युत अधिनियम २००३ : तरतुदी (The Electricity Act 2003)
विद्युत अधिनियम २००३ या अधिनियमामधील काही महत्त्वाच्या तरतुदी पुढीलप्रमाणे आहेत : केंद्र सरकारची भूमिका : राष्ट्रीय विद्युत व विद्युत दर ...

विद्युत अधिनियम २००३ : तरतुदी व उपयुक्तता (The Electricity Act 2003)
विद्युत अधिनियम २००३ या अधिनियमामधील इतर महत्त्वाच्या तरतुदी पुढीलप्रमाणे आहेत : राज्य विद्युत मंडळांची पुनर्रचना : राज्य सरकार ठरवेल तेव्हापासून ...

विद्युत अधिनियम २००३ : पार्श्वभूमी (The Electricity Act 2003)
विद्युत अधिनियम २००३ (The Electricity Act 2003) रोजीचे विधेयक सुरुवातीला ‘विद्युत अधिनियम २००१’ असे संसदेत सादर केले गेले. त्यास लोकसभेची ...

विद्युत अनुनाद वारंवारता मापक (Electric Resonance Frequency Meter)
एकविसाव्या शतकात तंत्रज्ञानामध्ये मोठ्या प्रमाणात प्रगती होत आहे. विद्युत कक्षेत होणाऱ्या प्रगतीमध्ये कंप्रतेत (Frequency) होणाऱ्या बदलांचे महत्त्व लक्षणीय आहे. धरित्र ...

विद्युत इस्त्री (Electric Iron)
कपड्यांना इस्त्री करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या घरगुती विद्युत साधनाला विद्युत इस्त्री असे म्हणतात. विद्युत इस्त्रीचे पहिले एकस्व १८८३ मध्ये अमेरिकेच्या डायर ...

विद्युत उपकेंद्रीय भूसंपर्कन : वाहीची निवड (Substation Earthing – choice of conductor)
भूपृष्ठाखाली पुरलेली आवरणरहित पट्टी/गज वाहीची जाळी, उभे पुरलेले इलेक्ट्रोड आणि निरनिराळ्या उपकरणांच्या भूसंपर्कन अग्रापासून (Earthing terminal) भूपृष्ठाखालील जाळीस जोडणारे छोटे ...

विद्युत उपकेंद्रीय भूसंपर्कन- रोधकता संकल्पना (Substation Earthing – concept of Resistivity)
भूसंपर्कन प्रणाली (Earthing system) ही विद्युत यंत्रणेतील अत्यंत महत्त्वाची प्रणाली आहे. यंत्रणेतील उपकरणे आणि ती हाताळणारे तंत्रज्ञ यांच्या सुरक्षेसाठी योग्य ...