जिऑइड
भूगोलाभ. ‘पृथ्वीसारखी आकृती असलेलाʼ असा या शब्दाचा अर्थ आहे. मूळ ग्रीक ‘Geoʼ (पृथ्वी) व ‘Oidisʼ (त्यासारखा) या शब्दांवरून ‘जिऑइडʼ ही ...
जींद शहर
भारताच्या हरयाणा राज्यातील याच नावाच्या जिल्ह्याचे मुख्य ठिकाण आणि भूतपूर्व जींद संस्थानची राजधानी. हरयाणातील हे सर्वांत मोठ्या व प्राचीन शहरांपैकी ...
जूबा शहर
आफ्रिकेतील साउथ सूदान या देशाची राजधानी व देशातील सर्वांत मोठे शहर. लोकसंख्या ५,२५,९५३ (२०१७). साऊथ सूदान – युगांडा या देशांच्या ...
जेददाय स्ट्राँग स्मिथ
स्मिथ, जेददाय स्ट्राँग (Smith, Jedediah Strong) : (६ जानेवारी १७९९ – २७ मे १८३१). अमेरिकन समन्वेषक आणि फरचा व्यापारी. त्यांचा ...
जॉन कॅबट
कॅबट, जॉन : (१४५०-१४९८). इटालियन जिओवन्नी कॅबट. इटालियन मार्गनिर्देशक आणि समन्वेषक. जन्म बहुतेक इटलीतील जेनोआ येथे झाला असावा. इ. स ...
जॉन हॅनिंग स्पीक
स्पीक, जॉन हॅनिंग (Speke, John Hanning) : (४ मे १८२७ – १५ सप्टेंबर १८६४). ब्रिटिश समन्वेषक आणि लष्करी अधिकारी. पूर्व ...
जॉर्ज सरोवर
ऑस्ट्रेलियातील न्यू साउथ वेल्स राज्याच्या आग्नेय भागातील एक गोड्या पाण्याचे सरोवर. ऑस्ट्रेलियाची राजधानी कॅनबरापासून ईशान्येस ४० किमी. अंतरावर, तसेच ग्रेट ...
जोव्हानी दा व्हेराझानो
व्हेराझानो, जोव्हानी दा (Verrazano, Giovanni da) : (१४८५ – १५२८). इटालियन मार्गनिर्देशक आणि समन्वेषक. त्यांचा जन्म इटलीतील फ्लॉरेन्सजवळील व्हाल दी ...
झोजी ला खिंड
भारताच्या लडाख या केंद्रशासित प्रदेशाच्या कारगील जिल्ह्यातील खिंड. समुद्रसपाटीपासून ३,५२८ मी. उंचीवर ही खिंड स्थित आहे. झोजी ला म्हणजे जोरदार ...
झोतवारा
पृथ्वीवरील वातावरणाच्या उच्च थरातून अतिशय वेगाने, नागमोडी वळणांनी आणि वैशिष्ट्यपूर्ण रितीने वाहणाऱ्या हवेच्या प्रवाहांच्या लांब व अरुंद पट्ट्याला झोतवारा असे ...
टी ॲनाऊ सरोवर
न्यूझीलंडमधील क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने दुसऱ्या क्रमांकाचे, तर न्यूझीलंडच्या दक्षिण बेटावरील सर्वांत मोठे सरोवर. दक्षिण बेटाच्या नैर्ऋत्य भागात दक्षिणोत्तर पसरलेल्या या सरोवराची ...
टेकडी
स्पष्ट वा वेगळे शिखर असलेल्या जमिनीच्या कमी उंची असलेल्या उंचवट्याला टेकडी म्हणतात. डोंगर टेकडीपेक्षा आणि पर्वत डोंगरापेक्षा उंच असतो. टेकडीच्या ...
टेथिस समुद्र
पूर्वी अस्तित्वात असलेला विषुववृत्तीय महासागर (किंवा भूमध्य समुद्र). लॉरेशिया हा उत्तरेकडील महाखंड व गोंडवनभूमी हा दक्षिणेकडील महाखंड मध्यजीव महाकल्पात (सुमारे ...
टेबललँड
तीव्र उताराच्या किंवा जवळजवळ उभ्या बाजू असणाऱ्या व सपाट माथ्याच्या लहान मैदानाला टेबललँड म्हणतात. टेबलासारखा दिसणारा हा उंचवटा सुटा वा ...
टॉमस ग्रिफिथ टेलर
टेलर, टॉमस ग्रिफिथ (Taylor, Thomas Griffith) : (१ डिसेंबर १८५० – ५ नोव्हेंबर १९६३). ब्रिटिश भूगोलज्ञ, मानवशास्त्रज्ञ आणि समन्वेषक. टॉमस ...
डार्लिंग नदी
ऑस्ट्रेलियातील मरी-डार्लिंग नदीप्रणालीतील सर्वांत लांब नदी. या नदीची लांबी २,७४० किमी. असून संपूर्ण डार्लिंग नदीप्रणालीचे क्षेत्रफळ ६,५०,००० चौ. किमी. आहे ...
डोनेट्स्क शहर
युक्रेनमधील डोनेट्स्क प्रांताची राजधानी आणि एक महत्त्वाचे औद्योगिक केंद्र. यास स्टालिनो शहर असेही म्हणतात. लोकसंख्या सुमारे ९,६,००० (२०१९). युक्रेनच्या आग्नेय ...