राज्यशास्त्र

सर्वंकषवाद : विसाव्या शतकात सर्वंकषवादाचा उदय झाला. नाझी जर्मनी, मुसोलिनीच्या काळातील इटली, स्टॅलिनच्या काळातील सोवियत युनियन, युनियन पीपल्स रिपब्लिकन ऑफ ...

सर्वोदय : सर्वोदय हा महात्मा गांधींच्या तत्त्वज्ञानातून निर्माण झालेला विचार आहे. रस्किनच्या अन टू धिस लास्ट  या पुस्तकाचा गांधीजींनी गुजराती ...

सर्व्हंट्स ऑफ इंडिया सोसायटी : ( भारत सेवक समाज ). निरपेक्ष मिशनरी वृत्तीने देशसेवा करण्यासाठी कटिबद्ध असलेली एक पक्षातीत सामाजिक ...

सामाजिक न्याय : सामाजिक न्याय हा न्यायाचा एक प्रकार आहे. आधुनिक काळात सामाजिक न्याय संकल्पनेला महत्व प्राप्त झाले आहे. व्यक्ती-व्यक्ती ...

सार्वजनिक उपक्रम समिती : भारतीय संसदीय प्रक्रीयेमधील सार्वजनिक उपक्रमाची चौकशी करणारी समिती. प्रशासकीय कार्यासाठी शासनाने अनेक सार्वजनिक उपक्रमाची उभारणी केलेली ...

सुलह कूल : सुलह कूल ही मध्ययुगीन राजकीय विचारातील संकल्पना आहे. सुलह कूल  (Sulhikul) हा एक अरबी शब्द असून, ज्याचा शाब्दिक अर्थ ...

लोकशाही राज्यकारभारात कार्यक्षम व प्रभावी प्रशासनाची हमी देणे म्हणजे सुशासन होय. सुशासनाची संकल्पना भ्रष्टाचाराला संस्थात्मक बंधने आणि कामकाजाच्या बाजार अर्थव्यवस्थेच्या ...

अँक्वीनास, सेंट थॉमस :  (१२२५-१२७४).अँक्वीनास सेंट हे मध्ययुगीन राजकीय विचारवंत होते. त्यांनी मध्ययुगातील ब्रिटिश राजकीय विचारात तसेच मध्ययुगात राजकीय तत्त्वज्ञानात ...

सोशलिस्ट पार्टी – समाजवादी पक्ष : १९३२ च्या कायदेभंगाच्या चळवळीचा जोर ओसरल्यानंतर काँग्रेसमध्ये सनदशीर राजकारणाचे वारे वाहू लागले. कायदेभंगाच्या प्रत्यक्ष ...

स्त्रियांसाठी राखीव जागा : भारतीय राज्यघटना सर्व भारतीय नागरिकांमध्ये समता निर्माण करू इच्छिते. उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी राज्यघटनेने भारतीय नागरिकांना मूलभूत ...

आंतरराष्ट्रीय संबंधांच्या अभ्यासाचे काही नवीन व अपारंपरिक दृष्टीकोन आहेत. त्यांतील एक महत्त्वाचा दृष्टीकोन म्हणजे स्त्रीवाद, हा होय. स्त्रियांच्या शोषणाला विरोध ...

स्थगन प्रस्ताव : भारतीय संसदीय प्रक्रियेतील संसदीय विधी. लोकसभा प्रक्रिया तथा कार्यसंचालन नियम ५६-६३ प्रमाणे या प्रस्तावाचे विनिमयन होते. समकालीन ...

स्वतंत्र पक्ष : तमिळनाडू राज्यातील प्रादेशिक राजकीय पक्ष. मद्रास येथे १९५९ मध्ये स्थापन झालेल्या स्वतंत्र पक्षाचे राजकीय अस्तित्व अगदी अल्पकालीन ...

स्वेच्छाधिकार : भारतीय संविधानात राज्यपालाच्या अधिकारासंबंधी स्वेछाधीकाराबद्दलचा संदर्भ आलेला आहे. ‘स्वेच्छाधिकार’ म्हणजे आपल्या विवेकबुद्धीच्या आधाराने स्वतःच्या अखत्यारीत निर्णय घेणे. संसदीय पद्धतीत ...

बूमद्येन, हुआरी : (२३ ऑगस्ट १९२७? – २७ डिसेंबर १९७८). आधुनिक अल्जीरियाचा शिल्पकार व राष्ट्राध्यक्ष (१९६५-७८). त्याचे मूळचे नाव मुहम्मद ...

हुकूमशाही : हुकूमशाही हा राजकीय शासनाचा एक प्रकार आहे. एक व्यक्ती, व्यक्ती समूह, एक राजकीय पक्ष किंवा लष्करी सेनानीचा समूह ...