लेखकः अशोक पटवर्धन

औद्योगिक वापरासाठीचे जलशुद्धीकरण  मालाचे उत्पादन करताना पाण्याचे विविध उपयोग असे : १) कच्चा माल म्हणून, २) विद्रावक म्हणून, ३) वाफ उत्पन्न करण्यासाठी, ४) यंत्रणा थंड ठेवण्यासाठी, ५) कच्चा माल वाहून…

घरगुती सांडपाणी कोणत्या पातळीपर्यंत शुद्ध करावे हे त्याच्या पुढील उपयोगांवरून ठरते. उदा., ते नदीत सोडावयाचे असले तर त्यामधील दूषितकांची कमाल मर्यादा ही सहसा प्रदूषण नियंत्रण मंडळाकडून किंवा स्थानिक वापर ह्यांवरून…

ज्याप्रमाणे पाणीपुरवठा प्रकल्पाचे १) पाण्याचे साठवण, २) पाण्याचे शुद्धीकरण केंद्रापर्यंत वहन, ३) शुद्धीकरण आणि ४) वितरण हे भाग असतात, त्याचप्रमाणे सांडपाणी प्रकल्पाचे १) सांडपाण्याचे संकलन, २) शुद्धीकरण केंद्रापर्यंत वहन, ३)…

तरणतलावचे पुढील दोन प्रकार वापरले जातात : (अ) भरण आणि उपसा प्रकार (Fill and draw type) : तलाव पाण्याने भरून ८ ते १० दिवस वापरला जातो.  त्यानंतर ते पाणी काढून…

जलशुद्धीकरण केंद्रामधील स्वच्छतागृहे व प्रयोगशाळा यांमधून निघणाऱ्या सांडपाण्याव्यतिरिक्त उत्पन्न होणारे सांडपाणी मुख्यतः निवळण टाक्या आणि निस्यंदक येथे होते. निवळणामुळे टाक्यांच्या तळामध्ये बसलेला गाळ आणि निस्यंदकाच्या माध्यमात अडकलेले आलंबित पदार्थ नियमितपणे…

भूगर्भातील पाण्यामध्ये जमिनीतील खनिजे ही लोह आणि मँगॅनीज यांची ऑक्साइड, सल्फाइड, कार्बोनेट आणि सिलिकेट ह्यांच्या विरघळलेल्या व अशुद्ध स्वरूपांत सापडतात. ते खोल तळ्यांच्या गाळामध्ये आणि काही औद्योगिक सांडपाण्यामध्ये सापडतात.  ते…

[latexpage] आर्सेनिक हे धातूंचे आणि अधातूंचे गुणधर्म दाखवणारे मूलद्रव्य असून त्याला धातुसदृश असे म्हणतात.  मानवी शरीरावर त्याचा अनिष्ट परिणाम होतो.  उदा., पाण्यामधून शरीरात गेल्यास हृदयाशी संबंधित परिणाम (Cardiovascular effects), जठर…

[latexpage] घरगुती पाण्याच्या वापरामध्ये आंघोळ करणे, अन्न शिजवणे आणि कपडे धुणे ह्या तीन महत्त्वाच्या क्रिया असून त्या व्यवस्थितपणे पार पाडण्यासाठी पाण्याची दुष्फेनता विशिष्ट मर्यादेच्या आत असणे आवश्यक असते. ज्या पाण्यात…