घरगुती सांडपाणी

घरगुती सांडपाणी : अवायुजीवी पचन टाकी (Household Wastewater : Anaerobic digestion tank)

घरगुती सांडपाणी : अवायुजीवी पचन टाकी

प्रारंभिक शुद्धीकरणानंतर करण्यात येणाऱ्या प्राथमिक शुद्धीकरण प्रक्रियेचा एक महत्त्वाचा घटक म्हणजे अवायुजीवी पचन. सांडपाण्यामधील सेंद्रीय गाळाचे स्थिरीकरण करणे व त्याचे ...
घरगुती सांडपाणी : आधारित वृद्धी प्रक्रिया (Household Wastewater : Attached Growth Process)

घरगुती सांडपाणी : आधारित वृद्धी प्रक्रिया

आधारित वृद्धी या प्रकारच्या प्रक्रियांत सांडपाण्यामध्ये ठेवलेल्या घन माध्यमावर किंवा त्यावर शिंपडलेल्या सांडपाण्यामुळे जीवाणु वाढतात व शुद्धीकरण करतात, (पहा : ...
घरगुती सांडपाणी : गाळाची विल्हेवाट लावण्याच्या पद्धती (Household Wastewater : Sludge disposal methods)

घरगुती सांडपाणी : गाळाची विल्हेवाट लावण्याच्या पद्धती

बहू चूलतळ भट्टी घरगुती सांडपाण्यातील गाळामध्ये सेंद्रिय व निरींद्रीय पदार्थ मोठ्या प्रमाणावर असतात, तसेच त्यामध्ये जीवाणूंचे प्रमाणही मोठे असते. त्यामधील ...
घरगुती सांडपाणी : गाळाची हाताळणी (Household Wastewater : Sludge Treatment)

घरगुती सांडपाणी : गाळाची हाताळणी

घरगुती सांडपाण्यामध्ये असलेले आलंबित आणि कलिल पदार्थ ह्यांच्यामुळे गाळ उत्पन्न होतो. घरगुती सांडपाण्याला लहान मोठ्या आकाराच्य चाळण्यांमधून वाहू दिले, तसेच ...
घरगुती सांडपाणी : ग्रामीण सफाई यंत्रणा (Household Wastewater : Rural Sanitation)

घरगुती सांडपाणी : ग्रामीण सफाई यंत्रणा

शहरांमधून उपलब्ध असणार्‍या सुविधा, पुरेसा पाणीपुरवठा, वीज पुरवठा, कुशल कामगार वर्ग, सांडपाणी वाहून नेण्यासाठी नलिकांचे जाळे आणि ह्या सर्वांवर खर्च ...
घरगुती सांडपाणी : जमिनीवर शुद्धीकरण व कृत्रिम पाणथळ (Household Wastewater : Land Treatment and Constructed Wetland)

घरगुती सांडपाणी : जमिनीवर शुद्धीकरण व कृत्रिम पाणथळ

सांडपाणी शुद्धीकरणाच्या वेगवेगळ्या पद्धतींचा शोध लागून त्या प्रत्यक्षांत वापरल्या जाण्यापूर्वी ते शेतीसाठीच वापरले जात होते, त्यावेळी सांडपाण्याची विल्हेवाट लावण्याचा तो ...
घरगुती सांडपाणी : द्वितीय शुद्धीकरण प्रक्रिया (Household Wastewater : Second Purification Process)

घरगुती सांडपाणी : द्वितीय शुद्धीकरण प्रक्रिया

प्राणवायुजीवी शुद्धीकरणाचे आलंबित वृद्धी (suspended growth) व संलग्नवृद्धी (attached growth) असे दोन प्रकार केले जातात. आलंबित वृद्धी या प्रकारात सांडपाण्यातील ...
घरगुती सांडपाणी : नायट्रोजन व फॉस्फरसचे निष्कासन (Household Wastewater : Removal of Nitrogen and Phosphorus)

घरगुती सांडपाणी : नायट्रोजन व फॉस्फरसचे निष्कासन

घरगुती सांडपाण्यांत विविध स्रोतांमधून नायट्रोजन आणि फॉस्फरस वायू येतात. जसे वापरासाठी पुरवठा केलेल्या पाणी; सांडपाण्यातील यूरियाची पाण्याबरोबर होणारी प्रक्रिया (अमोनिया ...
घरगुती सांडपाणी : निमज्जित माध्यम शुद्धीकरण पद्धत (Household Wastewater : Submerged Media Beds)

घरगुती सांडपाणी : निमज्जित माध्यम शुद्धीकरण पद्धत

आ. १६.१. अधोगामी प्रवाह शुद्धीकरण प्रक्रिया. निमज्जित माध्यम शुद्धीकरण प्रकारच्या पद्धतीमध्ये सांडपाण्याचा माध्यमावरील प्रवाह खालून वर (upflow) किंवा वरून खाली ...
घरगुती सांडपाणी : निर्जंतुकीकरण (Household wastewater : Disinfection)

घरगुती सांडपाणी : निर्जंतुकीकरण

घरगुती सांडपाण्यामध्ये असणारे जीवजंतू वेगवेगळ्या शुद्धीकरण प्रक्रियांमुळे काही अंशी कमी होतात (कोष्टक क्र. १), पण शुद्ध केलेल्या सांडपाण्याला पर्यावरणात सोडण्यापूर्वी ...
घरगुती सांडपाणी : पुनर्चक्रीकरण आणि पुनर्वापर (Household Wastewater : Recycling and Reuse)

घरगुती सांडपाणी : पुनर्चक्रीकरण आणि पुनर्वापर

घरगुती सांडपाण्यामध्ये ९९.८ टक्क्यांहून अधिक पाणी असते; उरलेल्या ०.२ टक्क्यांपर्यंत दूषितके असतात. आजकाल उपलब्ध असलेल्या शुद्धीकरण प्रक्रियांमुळे ही दूषितके काढून ...
घरगुती सांडपाणी : पूतिकुंड व अवायुजीवी निस्यंदक (Household Wastewater : Septic tank and anaerobic filter)

घरगुती सांडपाणी : पूतिकुंड व अवायुजीवी निस्यंदक

पूतिकुंड (Septic tank) : अवायुजीवी पद्धतीने सांडपाण्याचे अंशतः शुद्धीकरण करण्याचा मार्ग म्हणजे पूतिकुंड. ह्याचा उपयोग स्वतंत्र घरे, लहान वस्त्या आणि ...
घरगुती सांडपाणी : प्राथमिक निवळण टाकी ( Household Wastewater : Primary Sedimentation Tank)

घरगुती सांडपाणी : प्राथमिक निवळण टाकी

प्रारंभिक शुद्धीकरणानंतर प्राथमिक निवळण टाकीमध्ये सांडपाण्यामधील गाळाच्या रूपाने खाली बसणारे सेंद्रिय आणि वालुकाकुंडामध्ये न बसलेले निरींद्रिय पदार्थ अलग होतात. ह्या ...
घरगुती सांडपाणी : प्रारंभिक शुद्धीकरण प्रक्रिया (Household Wastewater : Initial purification process)

घरगुती सांडपाणी : प्रारंभिक शुद्धीकरण प्रक्रिया

चाळणे (Screening) : सांडपाणी  शुद्धीकरण  प्रक्रियेमधील ही पहिली प्रक्रिया असून तिच्यामुळे  शुद्धीकरण  केंद्रामधील पाईपा, झडपा, पंप इत्यादींना तरंगत येणाऱ्या मोठ्या ...
घरगुती सांडपाणी : भौतिक व जैविक पद्धतींचे एकत्रीकरण (Consolidation of Physical and Biological Methods)

घरगुती सांडपाणी : भौतिक व जैविक पद्धतींचे एकत्रीकरण

आ. १५.१. पटल जैव-अभिक्रियाकारक. पटल जैव-अभिक्रियाकारक : (membrane bioreactor) : भौतिक पद्धतीमधील पटलांचा आणि जैविक पद्धतीमधील जीवाणूंचा एकत्रित उपयोग करून ...
घरगुती सांडपाणी : वायुमिश्रण (Household Wastewater : Aeration)

घरगुती सांडपाणी : वायुमिश्रण

जैविक प्राणवायुजीवी पद्धतीने सांडपाण्याचे शुद्धीकरण यशस्वी होण्यासाठी आवश्यक असणार्‍या बाबींमधील अत्यंत महत्त्वाची बाब म्हणजे प्राणवायूचा पुरवठा. प्राणवायुजीवी जीवाणूंना पुरेशा प्रमाणात ...
घरगुती सांडपाणी : शुद्धता पातळी ( Household Wastewater : Level of Purity)

घरगुती सांडपाणी : शुद्धता पातळी

घरगुती सांडपाणी कोणत्या पातळीपर्यंत शुद्ध करावे हे त्याच्या पुढील उपयोगांवरून ठरते. उदा., ते नदीत सोडावयाचे असले तर त्यामधील दूषितकांची कमाल ...
घरगुती सांडपाणी : शुद्धीकरण (Household wastewater : Purification)

घरगुती सांडपाणी : शुद्धीकरण

ज्याप्रमाणे पाणीपुरवठा प्रकल्पाचे १) पाण्याचे साठवण, २) पाण्याचे शुद्धीकरण केंद्रापर्यंत वहन, ३) शुद्धीकरण आणि ४) वितरण हे भाग असतात, त्याचप्रमाणे ...
घरगुती सांडपाणी : शुद्धीकरण पद्धती (Household Wastewater : Purification methods)

घरगुती सांडपाणी : शुद्धीकरण पद्धती

 शुद्धीकरणाच्या पद्धतींचे तीन गट पडतात.
  • एकक क्रिया (Unit operations) : ह्यामध्ये शुद्धीकरणासाठी फक्त भौतिक प्रक्रियांचा उपयोग केला जातो. उदा., ...
घरगुती सांडपाणी : शुद्धीकरण व व्यवस्थापन (Household Wastewater : Purification and Management)

घरगुती सांडपाणी : शुद्धीकरण व व्यवस्थापन

घरगुती सांडपाण्याच्या शुद्धीकरण व व्यवस्थापन यंत्रणेचा आराखडा तयार करत असताना अनेक मुद्द्यांचा विचार करावा लागतो. जसे, (१) सध्याची आणि भविष्यातील ...