मराठी भाषा विभाग/प्रशासकीय

मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ

डॉ. रवींद्र शोभणे, अध्यक्ष, महाराष्ट्र विश्वकोश निर्मिती मंडळ

प्रा.डॉ. रवींद्र शोभणे हे नागपूरच्या विख्यात असलेल्या धनवटे नॅशनल कॉलेजमध्ये पस्तीस वर्षे मराठी विषयाचे प्राध्यापक आणि विभागप्रमुख म्हणून कार्यरत होते. तसेच ते विदर्भाच्या वाङ् मयीन क्षेत्रातली मातृसंस्था म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या विदर्भ साहित्य संघ या संस्थेशी कार्यकारी सदस्य ते कार्याध्यक्ष या नात्याने संबंधित होते. मराठी साहित्यविश्वात कादंबरीकार, कथाकार, समीक्षक आणि संशोधक म्हणून ते सुपरिचित आहेत. अकरा कादंबऱ्या, आठ कथासंग्रह, सहा समीक्षणात्मक ग्रंथ, महाभारतासंबंधी एक वैचारिक ग्रंथ, याशिवाय तीन संपादने अशी त्यांची विविध स्वरूपाची साहित्यसंपदा प्रसिध्द आहे. नव्वदोत्तरी वाङ् मयीन आणि सामाजिक अभिसरणाचा सर्जनशील पातळीवर वेध घेणारे एक महत्त्वाचे लेखक म्हणून त्यांच्या लेखनाचा विचार केला जातो. पंच्याहत्तर ते मागील शतकाचा- सहस्रकाचा (१९७५ ते २०००) शेवट असा पाव शतकाचा कालखंड घेऊन त्यांनी केलेला राजकीय-सामाजिक स्वरूपाचे कादंबरीलेखन (पडघम, अश्वमेध आणि होळी) महत्त्वाचे समजले जाते. महाभारताचा साक्षेपी व नव्या दृष्टिकोनातून विचार करणारा एक अभ्यासक-चर्चक आणि ललितलेखक म्हणूनही त्यांची जाणकारांत ओळख आहे. त्यांना एकूण सात अभ्यासकांनी त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली संशोधनकार्य केलेले आहे. लेखनासाठी त्यांना महाराष्ट्र शासनाच्या वाङ् मय पुरस्कारांपासून अनेक मान्यवर संस्थांचे महत्त्वाचे पुरस्कार मिळालेले आहेत. महाराष्ट्र शासनाच्या विंदा करंदीकर जीवन गौरव पुरस्कार या सन्मानाने ते शासनाकडून सन्मानित झालेले आहेत. त्यांचे लेखन पंजाबी, गुजराथी, हिंदी, इंग्रजी अशा विविध भारतीय भाषांत अनुवादित झालेले आहे. २०२४ साली अमळनेर येथे संपन्न झालेल्या ९७ व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षपदही त्यांनी भूषविले आहे. दि. २७/११/२०२४ पासून ते महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळाचे अध्यक्ष म्हणून कार्यरत आहेत.