विसाव्या शतकात उदयास आलेले अब्जांश तंत्रज्ञानामध्ये मानवी जीवन आमूलाग्र बदलण्याची क्षमता दिसून येत आहे. विसाव्या शतकाच्या अखेरीपर्यंत पदार्थांची रचना, गुणधर्म आणि त्यांत काही प्रमाणात घडवून आणता येणारे बदल यांचा विचार…
मध्य इटलीतील आल्बान टेकड्यांमधील ज्वालामुखी शंकू कुंडात (कटाह/काहील) निर्माण झालेले एक सरोवर (Lake). ते इटलीची राजधानी रोम (Rome) शहराच्या आग्नेयीस १३ किमी. अंतरावर आहे. हा मृत ज्वालामुखी असून त्याच्या दोन…
ऊष्मागतिक शास्त्राचा शून्यावा नियम : जर दोन प्रणाल्या एका तिसऱ्या प्रणाली सोबत औष्णिक समतोल साधत असतील, तर त्या दोन प्रणाल्या एकमेकांसोबतही औष्णिक समतोलात असतात. दोन प्रणाल्या औष्णिक समतोलात असणे म्हणजे…
कॅनडातील ग्रेट बेअर सरोवरानंतरचे दुसऱ्या क्रमांकाचे, तर उत्तर अमेरिकेतील पाचव्या क्रमांकाचे मोठे सरोवर(Lake). कॅनडातील नॉर्थवेस्ट टेरिटरी या संघीय प्रदेशाच्या दक्षिण भागातील डिस्ट्रिक्ट ऑफ मॅकेंझी विभागात हे सरोवर आहे. सरोवराची उंची…
![Read more about the article क्रमवीक्षक इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शक (Scanning Electron Microscope [SEM])](https://marathivishwakosh.org/wp-content/uploads/2019/06/23.1-300x213.jpg?x61856)
क्रमवीक्षक इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शक हे प्रामुख्याने नमुन्याच्या पृष्ठभाग किंवा पृष्ठभागाजवळील संरचना अभ्यासण्यासाठी वापरले जाते. यामुळे आपण विविध कार्बनी आणि अकार्बनी पदार्थांचे मायक्रोमीटर ते नॅनोमीटर स्तरापर्यंत निरीक्षण करू शकतो आणि त्याची वैशिष्टये…
भूकंप मार्गदर्शक सूचना क्र. ११ भूकंपीय संरचना मानकांचे महत्त्व : भूकंपादरम्यान जमिनीच्या हादऱ्यांमुळे संरचनांमध्ये बल आणि विरूपण निर्माण होते. त्यामुळे या दोहोंना सहन करण्याच्या दृष्टीने संरचनांचे संकल्पन करणे आवश्यक आहे.…
पार्श्वभूमी : काश्मीर हे पाकिस्तानात विलीन व्हावे ही सुप्त इच्छा १९४७-४८च्या युद्धानंतरसुद्धा पाकिस्तानने जोपासली होती आणि काश्मीर पादाक्रांत करण्याची संधीच पाकिस्तानचे नेते शोधीत होते. १९६५च्या लढाईला खालील गोष्टी कारणीभूत ठरल्या.…
अनेक माहेश्वर शैव पंथांपैकी वेदकालापासूनची प्राचीन परंपरा असलेला व संपूर्ण भारतात पसरलेला एक प्रमुख संप्रदाय. यालाच ‘आगमान्त संप्रदाय’ असेही म्हटले जाते. पशुपती अथवा शिव यास उपास्य दैवत मानणारा हा पंथ…
अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांच्या दक्षिण-मध्य भागातून वाहणारी आणि मिसिसिपी नदी (Mississippi River)ची एक प्रमुख उपनदी. लांबी सु. २,३५० किमी. तिच्या प्रत्येक वळणासह लांबी मोजल्यास ती सु. ३,१०० किमी. भरते. मिसिसिपी-मिसूरी नदीप्रणालीतील…
हार्डन, सर आर्थर : (१२ ऑक्टोबर १८६५ - १७ जून १९४०). ब्रिटीश जीवरसायनशास्त्रज्ञ. त्यांनी शर्करेच्या किण्वण (फर्मेंटेशन; fermentation) क्रियेवर आणि या क्रियेतील विकरांवर (Enzyme) संशोधन केले. त्यांच्या या संशोधनासाठी त्यांना…
[latexpage] वस्तुमान हा कोणत्याही पदार्थाचा मूलभूत गुणधर्म आहे. एखाद्या पदार्थातील अणुरेणूंना आपापले वस्तुमान असते. अश्या सर्व अणुरेणूंच्या वस्तुमानांची बेरीज म्हणजे पदार्थाचे वस्तुमान. कोणत्याही पदार्थाचे वस्तुमान बाह्य परिस्थितीमुळे बदलत नाही. पदार्थ…