कांदळ : (इं. ट्रु मॅनग्रोव्ह; क. कांदले; लॅ. ऱ्हायझोफोरा मक्रोनेटा; कुल – ऱ्हायझोफोरेसी). हा सदापर्णी लहान वृक्ष (४.५—७.५ मी. उंच) समुद्रकिनारी दलदलीच्या जागी, भारत (मुंबई, तमिळनाडू, अंदमान व बंगाल), श्रीलंका, सिंध, ब्रह्मदेश व मलाक्का येथे शिवाय आफ्रिका व ऑस्ट्रेलिया येथेही आढळतो. साल पिंगट व त्यावर उभ्या भेगा असून खोडाला खाली अनेक आधारमुळे असतात. पाने साधी, समोरासमोर, मोठी, वरून गर्द हिरवी, चकचकीत व खालून फिकट असून, टोकास बारीक काटा असतो. पानांच्या बगलेत दोन-तीन फुलांची वल्लरी असते. फुले (ऑगस्ट—डिसेंबरमध्ये) फिकट पिवळी देठ लहान, संदले चार, पिवळट जाडसर, तिकोनी, पुढे फळावर अंशतः वेष्टन करणारी पाकळ्या चार, संदलापेक्षा लहान व लवदार; केसरदले आठ; फळ २.५—५ सेंमी. लांब, गडद पिंगट, लोंबते व त्यातून (बीज रुजल्यामुळे) बाहेर डोकावणारे लांब आदिमूळ (वनस्पतीच्या गर्भाच्या अक्षाचा खालचा भाग) असते (अपत्यजनन). याचे लाकूड जळण व कोळसा यांकरिता उपयुक्त. साल त्यातील टॅनिनामुळे कातडी कमाविण्यास व रंगविण्यास आणि कोळ्यांची जाळी बळकट करण्यास वापरतात. किरकोळ व साध्या घरबांधणीस लाकूड बरे असते. साल स्तंभक (आकुंचन करणारी) व मधुमेहावर गुणकारी, फळांतील रसापासून सौम्य मद्य बनवितात. पाने व फळे गुरे खातात.
