भारतातील एक अनुसूचित जमात. ही जमात अरुणाचल प्रदेशातील कामेंग, टिप्पी, कुरुंग कुमेय जिल्ह्यात वास्तव्यास आहे. त्यांना साजलोंग किंवा दमाई असेही म्हणतात.
अरुणाचलमधील कामेंग जिल्ह्यातील अबू गोपेन गोमा हे त्यांचे वंशज असल्याचे काहीजण मानतात, तर आसामच्या पर्वतरांगांतील आहोम या राजाचे वंशज असल्याचे काहींचे मत आहे. कामेंग जिल्ह्यातील बायकोम आणि पाकेसा या नद्यांच्या खोऱ्यात ते राहतात. त्यांची लोकसंख्या २०११ च्या जनगणनेनुसार सुमारे ३७,००० इतकी होती.
हे लोक शरीराने मध्यम बांध्याचे, बुटके, डोके उंच, नाक मध्यम आकाराचे व रुंद, डोळे बारिक आणि रंगाने उजळ असतात. पुरुष पांढऱ्या रंगाची गुडघ्यापर्यंत विजार आणि नक्षीकाम असलेले लाल रंगाचे जाकेट परिधान करतात; तर स्त्रियुद्धा पांढऱ्या किंवा लाल रंगाची मॅक्सी (फ्रॉक) व नक्षीकाम केलेला लाल किंवा पांढऱ्या रंगांचे जॅकेट परिधान करतात. तसेच बरेच मिजी लोक आधुनिक वस्त्रसुद्धा परिधान करतात. स्त्रिया चांदीचे, तांब्याचे दागिने आणि वेगवेगळ्या रंगांतील मण्यांच्या माळा गळ्यात घालतात. तसेच बांगड्या, वेगवेगळ्या धातूंचे कानातले वापरतात. ते परस्परांशी तिबेटो-बर्मन भाषासमूहातील साजलोंग ही भाषा बोलतात.
मिजी जमातीच्या निब्युथ (उंच) आणि खैनलिंग (छोटा) हे दोन उपजमाती असून दोन्ही उपजातींमध्ये अनेक कुळी आहेत.
जमातीचा पारंपरिक व्यवसाय शेती, बदली पिकांची लागवड करणे, बांबुंपासून वस्तू बनविणे हा असून शिकार करणे, मासेमारी, पशुसंवर्धन, ब्लाऊज, शॉल, जॅकेट, मण्यांचे हार बनविणे यांसारखे पूरक व्यवसायही हे लोक करतात. आज अनेक मिजी शिक्षण घेत असून त्यांपैकी अनेकजण शासकीय व खाजगी नोकरीत आहेत. ते मांसाहारी व शाखाहारी असून भात, मका, डाळी, भाजीपाला, फळे हे यांचे मुख्य अन्न आहे. ते रंगबांग नावाच्या तांदळापासून बनविलेली दारू पितात.
मिजी जमातीची स्वतःची पंचायत समिती असते. याद्वारे जमातीतील सर्व निर्णय घेण्याची जबाबदारी पंचायतीचा मुखिया (मलाई) याची असते.
जमातीत आत्ते-मामे भावंडांत लग्न लावले जातात. वरपक्षाकडून नाममात्र वधमूल्य दिला जातो. वडिलाच्या मृत्युनंतर मुलांमध्ये संपत्तीची समान वाटणी केली जाते. घराचा वारसा ज्येष्ठ मुलाला मिळतो.
मिजी जमात निसर्गाला देव मानतात. ते सूर्य, चंद्र, वृक्ष, पर्वत, नदी इत्यादींची पूजा करतात. जमातीचा पुजारी नैसर्गिक दैवी शक्तिला शांत करणे व आशिर्वाद मिळविणे यांकरिता जप व विधी करतो. काही मिजी ख्रिश्चन धर्म स्वीकारला असून ते त्यांचे धार्मिक नियम पाळतात.
मिजी लोक दरवर्षी ऑक्टोबर महिन्यात शेतातील कापणीच्या वेळी ‘चिंदांग’ तसेच ‘खान पूजा’ हा सण पारंपरिक नृत्य व लोकगीते गाऊन उत्साहाने साजरा करतात.
मिजी लोक मृत्युनंतर मृत व्यक्तीला दफन करतात.
संदर्भ : Singh, K. S., People Of India, Oxford University Press, 1998.
समीक्षक : लता छत्रे
Discover more from मराठी विश्वकोश
Subscribe to get the latest posts sent to your email.