कंकर (Kankar)
मऊ किंवा ओबडधोबड (खडबडीत), लांबट वा गोलाकार संग्रंथनी (Concretionary), नलिका व ग्रंथिल-गुठळ्या (Nodular) सारख्या आकाराचे आणि अनियमित पातळ पापुद्रे ते जाड थरांच्या चुनखडीच्या राशीस कंकर म्हणतात. अवसादशास्त्रातील हिंदी भाषेमधून कंकर…
मऊ किंवा ओबडधोबड (खडबडीत), लांबट वा गोलाकार संग्रंथनी (Concretionary), नलिका व ग्रंथिल-गुठळ्या (Nodular) सारख्या आकाराचे आणि अनियमित पातळ पापुद्रे ते जाड थरांच्या चुनखडीच्या राशीस कंकर म्हणतात. अवसादशास्त्रातील हिंदी भाषेमधून कंकर…
अग्निज कुळ वर्गीकरणाच्या तालिकेतील पातालिक (Plutonic), अल्पसिलिक (Basic), भरडकणी (Coarse grained) या गट प्रकारातील गॅब्रो हा महत्त्वाचा प्रातिनिधिक अग्निज खडक. हा खडक ग्रॅनाइटइतका विपुल नाही, परंतु मध्य महासागर कटकांच्या परिसरात…
डोलेराइट हा अल्पसिलिका व मध्यम कणी असलेला सामान्य अग्निज खडक आहे. अमेरिकेत याला डायाबेस म्हणतात. फेलस्पार खनिज गटाच्या प्लॅजिओक्लेज श्रेणीतील - लॅब्रॅडोराइट व पायरॉक्झीन खनिज गटातील ऑजाइट ही यातील प्रमुख…
सॅनिडीन हे फेल्स्पार गटातील एक खनिज असून ऑर्थोक्लेजचा (KAlSi3O8) हा एक प्रकार आहे. याला ज्वालामुखीय ऑर्थोक्लेज असेही म्हणतात. स्वच्छ काचेप्रमाणे भासणारी सॅनिडीनची स्फटिके चपटया वडीसारखी आढळतात. सॅनिडीन हा ग्रीक शब्द असून…
गरम झऱ्याच्या म्हणजे उन्हाळ्याच्या (Hot springs) वाफमिश्रित पाण्याद्वारे निक्षेपित झालेल्या (साचलेल्या) चुनखडकाच्या प्रकारास ट्रॅव्हर्टाइन म्हणतात. हा खडक प्राचीन काळापासून सुशोभित इमारत बांधकामासाठी जगभर वापरला जातो. बांधकामाचा दगड या अर्थाच्या इटालियन…
अंबर हे स्फटिक (Crystal) किंवा खनिज (Mineral) नसून जैविक घटकांपासून तयार झालेले जीवाश्म (Fossil) आहे. ते जीवाश्माच्या रूपाने आढळणाऱ्या शंकुमंत (सूचिपर्णी) वृक्षांच्या राळेचे नाव आहे. परंतु पुरातन काळापासून मानवाने त्याचा…