लेखकः रत्ना गाडगीळ

गंडूष म्हणजे तोंडात औषध धरून ते न गिळता केली जाणारी उपचारात्मक क्रिया. गंडूषासोबत कवल या क्रियेचा विचार ग्रंथांत नेहमी एकत्रितपणे केलेला आढळत असून ही सुद्धा थोड्याफार फरकाने गंडूषासारखी क्रिया आहे.…

शरीराला मूर्त रूप देणाऱ्या घटकांना आयुर्वेदात धातू असे म्हणतात. एकूण सात धातूंपैकी मांस हा तिसऱ्या क्रमांकाचा धातू आहे. रक्ताच्या सार भागापासून मांसाची उत्पत्ती होते. मांसवह स्रोतस असलेल्या मांस धातूच्या अग्निद्वारे…