गाढव (Ass)
स्तनी वर्गातील विषमखुरी गणाच्या ईक्विडी कुलातील एक प्राणी. आशिया खंडात मंगोलिया आणि तिबेटपासून सिरियापर्यंत, तर आफ्रिका खंडाच्या पूर्व आणि उत्तर भागांत गाढवे आढळतात. तुरळक खुरटी झुडपे आणि विरळ हिरवळ असलेल्या…
गाजर (Carrot)
गाजर ही द्विवर्षायू वनस्पती एपिएसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव डॉकस कॅरोटा सॅटायव्हा आहे. डॉकस कॅरोटा या रानटी जातीची निवडक निपज करून सॅटायव्हा ही उपजाती विकसित केली गेली आहे. हिचे मूलस्थान अफगाणिस्तान असावे, असा एक अंदाज…
गांधील माशी (Wasp)
संधिपाद संघातील कीटक वर्गाच्या हायमेनॉप्टेरा गणात गांधील माशीचा समावेश होतो. याच गणात मुंग्या आणि मधमाश्या यांचाही समावेश होतो. यांच्या सु. १७,००० जाती ज्ञात असून त्या प्रामुख्याने उष्ण व उबदार प्रदेशांत…
संरक्षण आणि विकास, भारतातील (Defence and Development in India)
पार्श्वभूमी : कोणत्याही अर्थव्यवस्थेत संसाधने मर्यादित आणि गरजा अमर्यादित असतात. त्यामुळेच संसाधनांचे योग्य व संतुलित वाटप कसे करायचे, हा आर्थिक मूलभूत प्रश्न असतो. ढोबळमानाने अर्थव्यवस्थेतील मौलिक संसाधने ही संरक्षणसिद्धतेसाठी वापरायची…
भूकंपाचा सामना करण्यासाठी सुनम्य इमारती (Flexibility of Buildings Affects Earthquake Response)
भूकंप मार्गदर्शक सूचना क्र. १० भूकंपादरम्यान लवचिक इमारतींचे हेलकावे : भूकंपाच्या हादऱ्यांदरम्यान जेव्हा जमीन हादरते, तेव्हा इमारतीच्या पायासह इमारत मागे आणि पुढे हेलकावे खाते. जर इमारत दृढ असेल तर इमारतीचा…
भूकंप आणि पीळ (Building’s Twist During Earthquakes)
भूकंप मार्गदर्शक सूचना क्र. ७ भूकंपादम्यान इमारतींना पडणारा पीळ आणि त्याचे परिणाम : भूकंपादरम्यान इमारतींना पीळ का पडतो? हे समजावून घेण्यासाठी झाडाला बांधलेल्या दोरीच्या झोक्याचे उदाहरण घेता येईल. हा झोका एका…
रोझॅलीन सुसमान यॅलो (Rosalyn Sussman Yalow)
यॅलो, रोझॅलीन सुसमान : (१९ जुलै १९२१ — ३० मे २०११). अमेरिकन वैद्यकीय भौतिकीविज्ञ. त्यांनी प्रारण-प्रतिरक्षा-आमापन (रेडिओ इम्युनोअॅसे; Radio Immunoassy; RIA) हे तंत्रज्ञान विकासित केले. या तंत्रज्ञानामुळे रक्तातील संप्रेरकासारख्या गोष्टींचे…
मेन्शेव्हिक (Mensheviks)
रशियन साम्यवाद समर्थक एक प्रमुख राजकीय गट. रशियामध्ये विभिन्न राजकीय विचारसरणीचे पक्ष होते. निरंकुश आणि दमनात्मक परिस्थिती असूनदेखील तेथे राजकीय चेतनेचा निरंतर विकास होत गेला. एकोणिसाव्या शतकाच्या उत्तरार्धात त्या ठिकाणी…
अर्नेस्ट आल्बर्ट हूटन (Earnest Albert Hooton)
हूटन, अर्नेस्ट आल्बर्ट (Hooton, Earnest Albert) : (२० नोव्हेंबर १८८७ – ३ मे १९५४). अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांतील प्रसिद्ध शारीरिक मानवशास्त्रज्ञ. त्यांचा जन्म विल्यम हूटन आणि आई मार्गारेट एलिझाबेथ न्यूटन या दाम्पत्याच्या…
सर टिमोथी जॉन बर्नर्स-ली (Sir Timothy John Berners-Lee)
बर्नर्स-ली, सर टिमोथी जॉन : (८ जून १९५५). इंग्रज संगणक अभियंता. टिम बर्नर्स-ली (Tim Berners-Lee) या नावानेही ते ओळखले जातात. त्यांनी वर्ल्ड वाइड वेब (World Wide Web) म्हणजे माहितीच्या महाजालाचा…
घेवडा (Bean)
फॅबेसी कुलातील काही वनस्पती किंवा त्यांच्या शेंगा व दाणे यांना सामान्यपणे घेवडा म्हणतात. या शेंगांचा किंवा बियांचा उपयोग भाजी करण्यासाठी केला जातो. शास्त्रीय दृष्ट्या घेवड्याच्या सर्व जाती किंवा प्रकार एकाच…
गहू (Wheat)
जगभरातील लोकांचे अन्नधान्याचे एक मुख्य पीक. पोएसी (ग्रॅमिनी) कुलामधील ट्रिटिकम प्रजातीतील ही एक वनस्पती आहे. भारतात मोठ्या प्रमाणात लागवडीखाली असलेल्या गव्हाच्या जातीचे शास्त्रीय नाव ट्रिटिकम एस्टिव्हम आहे. आशिया मायनर (आताचा तुर्कस्तान हा देश) गव्हाचे…
घरटे (Nest)
निवाऱ्यासाठी, संरक्षणासाठी तसेच अंडी घालण्यासाठी व त्यामधून बाहेर येणाऱ्या पिलांची जोपासना करण्यासाठी सजीव प्राणी जी रचना बांधतात व वापरतात त्या रचनेला घरटे म्हणतात. सामान्यपणे प्रत्येक जातीतील सजीवांच्या घरट्यांची शैली विशिष्ट…
घन कचरा (Solid waste)
मानवी व्यवहारात निर्माण झालेल्या टाकाऊ घन पदार्थांना घन कचरा म्हणतात. व्यवहारात मात्र काहीशा मर्यादित अर्थाने घरगुती कचऱ्याला घन कचरा म्हटले जाते आणि अशा कचऱ्याचा उल्लेख नगरपालिकीय घन कचरा असा केला…
घटसर्प (Diphtheria)
घटसर्प हा श्वसनसंस्थेच्या वरच्या भागाला म्हणजे घशाला होणारा तीव्र संसर्गजन्य रोग आहे. कॉरिनेबॅक्टेरियम डिफ्थेरी या जीवाणूंमुळे हा रोग होतो. या रोगात श्वसनसंस्थेच्या वरच्या भागातील (विशेषकरून, टॉन्सिल आणि घसा यांचे) श्लेष्मपटल…
- Go to the previous page
- 1
- …
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- …
- 29
- Go to the next page