आडोशीपट, चर्चमधील
(धर्मचिन्हांकित भिंती किंवा पट). बायझंटिन परंपरेतील ईस्टर्न ऑर्थोडॉक्स चर्चमधील आडोशीपटाचा प्रकार. पूर्वी चर्चमधील वेदी (अल्टार) आणि लोक सभागृह (नेव्ह) यांना ...
ईस्टर्न ऑर्थोडॉक्स चर्च
रोमन साम्राज्यातील पूर्वेकडील भाग ‘बायझंटिन (बिझंटाईन) साम्राज्य’ म्हणून प्रसिद्धीस आला. ख्रिस्ती धर्माला जवळ करणारा पहिला रोमन सम्राट कॉन्स्टंटाइन याच्या नावावरून ...
एक्युमेनिकल चळवळ
ख्रिस्ती ऐक्याचे प्रतीक ख्रिस्ती ऐक्य : त्रैक्यीय परमेश्वरातील मानवी शरीर धारण केलेल्या प्रभू येशू ख्रिस्त यांच्यावर श्रद्धा ठेवून जीवन जगणाऱ्या ...
एक्युमेनिकल परिषदा व चर्च
चर्च (ख्रिस्तसभे)चा अंतर्गत इतिहास समजण्यासाठी, त्याचप्रमाणे कॅथलिक चर्च समजून घेण्यासाठी आणि ख्रिस्ती माणूस नक्की कुठल्या संदर्भात स्वत:ला समजून वागतो, हे ...
ऐहिकवाद आणि चर्च
भारताला राष्ट्र म्हणून टिकून राहायचे असेल, तर धर्मनिरपेक्षतेविना पर्याय नाही. धार्मिक परंपरांची विविधता हे भारतीय समाजांचे एक ठळक वैशिष्ट्य आहे ...
कॅथीड्रल
(बिशप चर्च). ख्रिश्चन पंथांच्या बिशपाचे चर्च. ते बिशपाच्या नेतृत्वाखालील असणारे प्रशासकीय मुख्यालय असून बिशपांना तेथे अधिकृतपणे बसण्याचे आसन असते. ग्रीक ...
गायनस्थळ, चर्चमधील
(क्वायर). चर्चमधील धार्मिक गायकवृंदाची जागा. धार्मिक संगीत गाणाऱ्या गायनसमूहाला आणि गायनस्थळ या दोन्हीला इंग्रजी संज्ञा ‘क्वायर’ अशीच आहे. ही जागा ...
घंटाघर
सामान्यतः चर्चच्या परिसरात एका उंच मनोऱ्यावर घंटा बसविलेली असते. या मनोऱ्याला ‘घंटाघर’ (बेल टॉवर; Bell tower) म्हणतात. त्यास ‘कँपनीली’ ही ...
चर्च आणि अन्य धर्मीयांशी सुसंवाद
ख्रिस्ती समूह एक आध्यात्मिक वास्तव असला, तरी ख्रिस्ती माणसांचे जीवन ऐहिक जगात नात्यांच्या धाग्यादोऱ्यांनी विणलेले असते. ख्रिस्ती माणसांच्या शेजारी निरनिराळ्या ...
चर्च आणि राजकारण
प्रस्तावना : राजकारण हे मानवी जीवनाशी निगडित असून त्यांच्या व्यवहारावर आणि कारभारावर त्याचा परिणाम होत असतो. सत्ताधार्यांच्या चांगल्या-वाईट निर्णयांचे परिणाम ...
चर्च आणि लोकशाही
राजकीय सत्ता ही लोकांची असते. म्हणूनच राजकारणात लोकशाही सर्वमान्य होऊ लागली आहे. हुकूमशाही, घराणेशाही आणि एकाधिकारशाही अन्यायकारक आणि शोषक असते ...
चर्च आणि शोषणमुक्तीची चळवळ
इसवी सन १९६० च्या दरम्यान लॅटिन अमेरिकेत एका वैचारिक क्रांतीची पहाट झाली. कार्ल मार्क्स यांच्या विश्लेषण पद्धतीचा आधार घेऊन विद्यापीठांतील ...
चर्च आणि स्त्रीमुक्ती लढा
इसवी सन १९६० च्या दरम्यान यूरोपमध्ये झालेल्या सांस्कृतिक क्रांतीनंतर स्त्रियांना आपल्या हक्कांची प्रकर्षाने जाणीव झाली. पुरुषप्रधान समाजव्यवस्थेने केलेल्या अन्यायापासून मुक्त ...
ट्रान्सेप्ट
(क्रॉस). चर्च वास्तूतील ख्रिस्ती क्रूससारखे दालन. चर्चमध्ये प्रवेशद्वारा लगतच प्रशस्त मध्य दालन नेव्ह असते, साधारणत: त्याला काटकोनात छेदणारे ट्रान्सेप्ट असते ...
नेव्ह
चर्च वास्तूतील मध्यवर्ती आणि प्रमुख मध्यदालन. नेव्ह साधारणत: चर्चच्या प्रवेशद्वारापासून ट्रान्ससेप्टपर्यंत पसरलेला असतो. ही जागा प्रार्थना करण्यासाठी उपलब्ध असते. नेव्ह ...
भारतीय कॅथलिक बिशपांची परिषद
भारतीय कॅथलिक बिशपांची परिषद (Catholic Bishops’ Conference of India) ही एक कायमस्वरूपी संघटना असून भारतातील सर्व कॅथलिक बिशप या संघटनेचे ...
ॲप्स, वास्तुरचनेतील
चर्च वास्तूतील शेवटच्या बाजूला गोलाकार, अर्धवर्तुळाकार किंवा बाकदार घुमट असलेला भाग. लॅटिन शब्द ॲबसीस (absis) या शब्दावरून अॅप्स (apse) शब्द ...