अल्फा ऱ्हास
( rays; particle; radiation). अल्फा ऱ्हास अथवा अल्फा किरणोत्सर्ग हा किरणोत्सर्गाचा एक प्रकार आहे. या किरणोत्सर्गाच्या प्रकारात अणुकेंद्रातून अल्फा कण, ...
अल्फा ऱ्हास सिद्धांत
(, ) अणुकेंद्रकातून अल्फा कण अथवा हीलियमचे अणुकेंद्रक उत्सर्जित होऊन होणाऱ्या अणुकेंद्रकाच्या ऱ्हासास अल्फा ऱ्हास म्हणतात. या ऱ्हासाचे सैद्धांतिक स्पष्टीकरण ...
किरणोत्सर्ग : ऱ्हासाचे नियम
किरणोत्सर्गी ऱ्हासात अणुकेंद्रकाचा निरनिराळ्या पद्धतींनी ऱ्हास होतो. उदा., अल्फा ऱ्हासात ( decay; alpha decay) अणुकेंद्रकातून हीलियम () अणूचे अणुकेंद्रक उत्सर्जित ...
किरणोत्सर्ग : ऱ्हासाच्या शृंखला
निसर्गात आढळणाऱ्या किरणोत्सर्गी पदार्थांचा ऱ्हास झाल्यावर निर्माण झालेली जन्य अणुकेंद्रके (Daughter nuclei) बहुतांशी किरणोत्सर्गी असतात. किंबहुना अशा अणुकेंद्रकांची शृंखलाच असते ...
किरणोत्सर्ग
अस्थायी अणुकेंद्रकांमधून वेगवेगळे कण उत्सर्जित होण्याच्या प्रक्रियेला किरणोत्सर्ग म्हणतात. किरणोत्सर्गाची दोन प्रकारांमध्ये विभागणी करता येईल. पहिल्या प्रकारात नैसर्गिक किरणोत्सर्ग, तर ...
किरणोत्सर्गाचा इतिहास
किरणोत्सर्गाचा शोध आंत्वान आंरी बेक्रेल (Henri Becquerel) या फ्रेन्च शास्त्रज्ञ यांनी १८९६ साली लावला. युरेनियमचे क्षार छायाचित्र पट्टीवर (photographic plate) ...
किरणोत्सर्गी अवपात
अणुबाँबच्या स्फोटानंतर होणाऱ्या किरणोत्सर्गी (कण वा किरण बाहेर टाकणाऱ्या) धुळीच्या वर्षावाला व फैलावाला किरणात्सर्गी अवपात म्हणतात. अणुबाँबचा स्फोट होताच किरणोत्सर्गी ...
न्यूक्लीय विखंडन
अणुकेंद्रकाचे जवळजवळ समान वस्तुमान असलेल्य़ा दोन भागांमध्ये होणाऱ्या विभाजनाच्या प्रक्रियेला न्यूक्लीय विखंडन म्हणतात. साधारणपणे युरेनियम (uranium) अथवा त्याहून अधिक वस्तुमान ...
न्यूट्रॉन
न्यूट्रॉन हा अणूकेंद्रांचा घटक कण असून न्यूट्रॉन आणि प्रोटॉन या दोन कणांपासून अणुकेंद्रकांची संरचना तयार होते. न्यूट्रॉन आणि प्रोटॉन यांची ...
समवस्तुमानांक
अणुकेंद्रीय भौतिकीत वस्तुमानांक [] तोच परंतु भिन्न अणुक्रमांक [] असलेल्या अणूंना समवस्तुमानांक असे म्हणतात. म्हणजेच न्यूक्लिऑनांची (न्यूट्रॉन व प्रोटॉन यांची ...
हायड्रोजन बाँब
(ऊष्मीय अणुकेंद्रीय बाँब; अणुकेंद्रीय संघटन बाँब). अणुकेंद्रीय स्फोटामध्ये मुख्यतः भंजन (अणुकेंद्र फुटणे; Fission) किंवा संघटन (दोन अणुकेंद्रांचा संयोग होणे; Fusion) ...