मराठी विश्वकोश

बिश्केक शहर (Bishkek City)

मध्य आशियातील किरगीझस्तान या देशाची राजधानी. लोकसंख्या ११,२७,७२० (२०२४ अंदाज). चू नदीखोऱ्यात, किरगीझ पर्वताच्या नजीक स. स. पासून ७५० ते ९०० मी. उंचीवर हे शहर वसलेले आहे. ग्रेट (बॉलशॉय) चू…

Read more about the article दोहा शहर (Doha City)

मध्यपूर्व आशियातील कॉटार देशाची राजधानी व देशातील सर्वांत मोठे शहर. लोकसंख्या अंदाजे ३,४४,९३९ (२०२५). देशाच्या एकूण लोकसंख्येच्या सुमारे ४०% पेक्षा जास्त लोक या महानगर प्रदेशात राहतात. पर्शियन आखाताच्या (इराणचे आखात)…

इकॉनॉमिक अँड पोलिटिकल वीकली (Economic and Political Weekly)

इंग्रजी भाषेत भारतातून प्रसिद्ध होणारे एक साप्ताहिक आणि जगप्रसिद्ध नियतकालिक. याची स्थापना इ. स. १९४९ मध्ये सचिन चौधरी या पत्रकाराने इकॉनॉमिक वीकली या मूळ नावाने केली होती. इकॉनॉमिक वीकलीचे १९६६…

सामाजिक लेखा, भारतातील (Social Account in India)

स्वातंत्र्यापूर्वी भारतात हिशेब ठेवणे आणि हिशेब तपासणे ही दोन्ही कार्ये नियंत्रक व महालेखापरीक्षकांच्या (कन्ट्रोलर अँड ऑडिटर जनरल ऑफ इंडिया) यांच्या देखरेखीखाली व निर्देशानुसार पार पाडली जात असत. राष्ट्रीय आणीबाणीच्या काळात…

सामाजिक लेखांकन (Social Accounting)

पारंपरिक लेखांकनामध्ये सध्याच्या काळानुसार मोठ्या प्रमाणावर बदल घडून येत आहेत. पारंपरिक लेखांकन हे व्यवसाय संस्थेच्या उत्पन्न आणि खर्च, नफा आणि तोटा यांचा लेखाजोगा ठेवण्याचे महत्त्वाचे काम करते; परंतु सध्याच्या काळाला…

नॅश समतोल (Nash Equilibrium)

क्रीडा किंवा खेळ सिद्धांतामधील एक पायाभूत संकल्पना. खेळाडूंना जेव्हा प्रतिस्पर्धी खेळाडूंचे डावपेच काय आहेत, याची पूर्ण कल्पना असूनसुद्धा ते आपले डावपेच न बदलता खेळत असेल, तर तो नॅशचा समतोल होतो.…

हक्क भाग (Right Shares)

मूळ भाग वितरित केल्यानंतर जे शुल्लक भाग वितरित केले जाते, ते म्हणजे हक्क भाग; परंतु विद्यमान भागधारकाचे त्याने धारण केलेल्या भागांच्या प्रमाणात अभिदान (सबस्क्राईब) करण्याचे हक्क अंगभूत असतात. अशा प्रकारचे…

संगीत महाभारती (Sangit Mahabharati)

संगीत महाभारती विद्यालय ही भारतातील प्रमुख अकादमींपैकी एक नामांकित संस्था म्हणून संगीत शिक्षण आणि संशोधनाच्या जगात ओळखली जाते. १९५६ मध्ये ही संस्था आंतरराष्ट्रीय ख्यातीचे तबलावादक, संगीत शिक्षणतज्ञ आणि लेखक पद्मभूषण…

वसंतराव देशपांडे (Vasantrao Deshpande)

देशपांडे, वसंतराव बाळकृष्ण : (२ मे १९२० –३० जुलै १९८३). संगीतामध्ये सतत नाविन्याचा शोध घेत आणि आपली कला वेगळेपणाने जोपासत राहून संगीतातील व संगीत रंगभूमीवरील कारकीर्द गाजविणारे प्रसिद्ध कलाकार. वसंतराव…

जीवनसत्त्व ब-समूह (B Complex Vitamins)

प्रत्येक सजीवाची वाढ व जोपासना जीवनसत्त्वांवर अवलंबून असते. ब-समूह जीवनसत्त्वांचा समावेश जलविद्राव्य जीवनसत्त्वांमध्ये होतो. ब-समूह जीवनसत्त्वे ऊर्जानिर्मितीसंबंधी (Energy releasing) आणि रक्तवृद्धीसंबंधी (Haematopoietic) अशा दोन प्रकारात विभागली जातात. ऊर्जानिर्मिती प्रकारातील ब-समूह जीवनसत्त्वे…