आंध्र प्रदेशाच्या पूर्व किनारपट्टीवरील एक महत्त्वपूर्ण बौद्ध स्थळ. घंटाशाला येथे प्राचीन काळातील बौद्ध स्तूप अवशेष मसुलीपाटनपासून २० किमी. पश्चिमेस स्थित आहे. स्तूपाच्या टेकाडाला स्थानीय भाषेत ‘लांजा डिब्बाʼ असे संबोधले जाते.…
आंध्र प्रदेशातील एक प्रसिद्ध बौद्ध स्तूप. गोली हे गाव कृष्णा नदीची उपनदी गोलारूच्या तीरावर वसले असून ते अमरावती या प्रसिद्ध बौद्ध स्थळापासून साधारणतः ५० किमी. अंतरावर आहे. या स्थळाचा शोध…
आंध्र प्रदेशातील एक प्रसिद्ध बौद्ध स्तूप स्थळ. ते कृष्णा नदीच्या तीरापासून जवळपास ६ किमी. अंतरावर गुंटूर जिल्ह्यात आहे. या स्तूपाच्या टेकाडाला स्थानीय भाषेत ‘लांजा डिब्बाʼ असे संबोधले जाते. या स्थळाचा…
विदर्भातील वाकाटक कालखंडातील एक महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक स्थळ. हे स्थळ नागपूर जिल्ह्यातील रामटेक तालुक्यात जिल्हा मुख्यालयापासून ४५ किमी. अंतरावर ईशान्येस वसले आहे. या स्थळाची समुद्रसपाटीपासूनची उंची २८५ मी. इतकी आहे. सातपुडा…
नारायण, अवध किशोर : (२८ मे १९२५ – १० जुलै २०१३). आंतरराष्ट्रीय ख्यातीचे नाणकशास्त्रज्ञ, विख्यात भारतीय प्राच्यविद्या संशोधक, पुरातत्त्वज्ञ आणि प्राचीन भारतीय इतिहासाचे गाढे अभ्यासक. त्यांचा जन्म बिहारमधील गया येथे…
गुजरातमधील अरवली जिल्ह्यातील मेशवो नदीच्या तीरावरील एक प्राचीन स्थळ (यापूर्वी साबरकांठा जिल्ह्यात हा भाग होता). पांढरीच्या या टेकाडाला स्थानिक लोक ‘भोज राजाची पहाडीʼ (भोज-राजा-ना-टिम्बो) म्हणून संबोधत असत. येथे लहान-मोठ्या आकाराच्या…
नागपूर जिल्ह्यातील पुरातत्त्वीय स्थळ. हे स्थळ वैनगंगा नदीच्या खोऱ्यात वसले असून वाघोर नदीच्या उजव्या तीरावर आहे. या स्थळाचे क्षेत्रफळ उत्तर-दक्षिण ८०० मी. आणि पूर्व-पश्चिम ५०० मी. इतके आहे. हे पुरास्थळ…
छत्तीसगढच्या बिलासपूर जिल्ह्यातील एक प्राचीन स्थळ. ते बिलासपूर शहरापासून ३२ किमी. आग्नेय दिशेस वसले आहे. भौगोलिक दृष्ट्या मल्हार मोक्याच्या ठिकाणी स्थित असून ते अर्पा, लीलानगर आणि शिवनाथा या तीन नद्यांनी…
पुणे जिल्ह्यातील एक पुरातात्त्विक आणि ऐतिहासिक दृष्ट्या महत्त्वाचे स्थळ. महाराष्ट्रातील प्राचीन राजवंश सातवाहन यांच्या काळातील एक मुख्य ठिकाण, तसेच छ. शिवाजी महाराज यांचे जुन्नरजवळील शिवनेरी येथील जन्मस्थळ यांमुळे जुन्नर हे…
उत्तर प्रदेशातील एक प्राचीन स्थळ. हे प्रयागराज (जुने अलाहाबाद) शहरापासून पूर्वेस ७ किमी. अंतरावर, गंगा नदीच्या तीरावर गंगा - यमुना संगमाजवळ आहे. या स्थळाला प्राचीन काळात ‘प्रतिष्ठानपूर’ म्हणून संबोधले जात…
भारताच्या ओडिशा राज्यातील एक प्राचीन स्थळ. ते भुवनेश्वर या राजधानीपासून ९ किमी. अंतरावर आहे. गंगावती नदीने वेढलेल्या या तटबंदीयुक्त नगराचा आकार १.१ चौ. किमी. इतका असून, प्रत्येक दिशेस दोन-दोन अशी…