घांगळी (Ghangli)

घांगळी

घांगळी : आदिवासी तंतूवाद्याचा उत्कृष्ठ नमुना म्हणजे घांगळी हे वाद्य होय. उपलब्ध नैसर्गिक साधनसामुग्रीच्या आधारे या वाद्याची निर्मिती केली जाते ...
घुमट (Ghumat)

घुमट

घुमट : गोवा आणि कोकणातील एक पुरातन स्वरूपाचे अवनध्द वर्गवारीतील लोकवाद्य. याचा आकार मडकीसारखा असतो; परंतु या मातीच्या मडकीची दोन्ही ...
डाहाका (Dahaka)

डाहाका

कुळातील पूर्वजांच्या स्मृती जागविण्यासाठी तसेच कुळदेवतेला प्रसन्न करण्यासाठी आळविल्या जाणाऱ्या लोककाव्यप्रकारात वाजविले जाणारे लोकवाद्य . प्रस्तुत लोककाव्यालाही डाहाका असेच  संबोधिले ...
ढोलकी (Dholki)

ढोलकी

महाराष्ट्रातील लोकप्रिय लोकवाद्य. संगीतज्ञ कुर्ट सॅक्सच्या वर्गीकरणानुसार कंपित पटल वाद्य आणि भरत मुनींच्या वर्गीकरणानुसार आघात वाद्य या प्रकारात मोडणारे हे ...
तारपा (Tarpa)

तारपा

तारपा : तारपा हे आदिवासी वाद्यातील प्रमुख सुरवाद्य. भरतप्रणीत वाद्य वर्गीकरणानुसार सुषिरवाद्य आणि वाद्यशास्त्रीय वर्गीकरणानुसार कंपितवायूस्तंभ या प्रकारात मोडणारे हे ...
तुणतुणे (Tunetune)

तुणतुणे

पोवाडा, कलगी-तुरा, गोंधळ, भराड, तमाशा आदी लोककलाप्रकारांमध्ये तुणतुणे हे तंतुवाद्य वापरले जाते. हातात धरण्याइतकी जाड असलेली दोन-अडीच फूट लांबीची बांबूची ...

दिमडी

महाराष्ट्रातील लोकदैवत खंडोबाच्या जागरण विधीनाट्यात वाघ्यांकरवी वाजविले जाणारे लोकप्रिय लोकवाद्य. भरतमुनी यांच्या नाट्यशास्त्रातील वर्गीकरणानुसार अशा वाद्यास अवनध्द वाद्य असे म्हणतात ...
भेर (bher)

भेर

भेर : उत्सव, आनंद आणि मध्ययुगीन काळात युद्धप्रसंगी वाजविले जाणारे वाद्य. महाराष्ट्रातील खानदेशात नगरदेवळे या शहरात आजही हे वाद्य वाजविले ...
मादळ (Madal)

मादळ

लोकनाट्य आणि लोकवाद्य. आदिवासी होळीच्या वेळी तारपा, मादळ, ढोल, डेरा, थाळी अशा वाद्यांच्या साथीने होळी साजरी करतात. मादळ हा आदिवासींचा ...
संबळ (Sambal)

संबळ

गोंधळ विधिनाट्यात वाजविले जाणारे प्रमुख वाद्य .कुळधर्म कुलाचार म्हणून कुलदेवीच्या नावाने ‘गोंधळ’ घालण्याची प्रथा संपूर्ण महाराष्ट्रात प्रचलीत आहे आणि याच ...
सारंगी (Sarangi)

सारंगी

सारंगी : (किनरी). भारतात प्राचीन काळापासून काश्मीरपासून कन्याकुमारीपर्यंत सर्वच प्रांतात कमीअधिक प्रमाणात वापरले जाणारे वाद्य. त्याला किनरी असेही म्हणतात. काळाप्रमाणे ...
सुंद्री (Sundri)

सुंद्री

सुंद्री : लोकसंगीतातील एक सुषिर वाद्य. शहनाईचे वेगळे स्वरूप म्हणून दीड वीत लांबीच्या फुंकवाद्यामध्ये ते रूढ झाले आहे. सुंद्री हे ...
सुरथाळ (Surthal)

सुरथाळ

सुरथाळ : महाराष्ट्राच्या पश्चिम घाटातील आदिवासींचे वाद्य. भांगसर, थाळसर या नावांनेही ते ओळखले जाते. भरतप्रणीत वर्गीकरणानुसार घनवाद्य आणि कुर्ट सॅक्सच्या ...