जीवनसत्त्व ड मेदविद्राव्य असून याला ‘सनशाइन जीवनसत्त्व’ असेही म्हणतात. हे जीवनसत्त्व स्टेरॉइडसारख्या (Steroids) संरचनेत तसेच संप्रेरकांसारखे (Hormones) कार्य करते. ड जीवनसत्त्वाचा पूर्वघटक (pro-vitamin) ७-डीहायड्रोकोलेस्टेरॉल (7-Dehydrocholesterol) हे जीवनसत्त्व ड याचे निष्क्रिय…
जीवनसत्त्व ई याचे रासायनिक नाव टोकोफेरॉल (Tocopherol) असे आहे. हे मेदविद्राव्य असून ऑक्सिडीकरण विरोधक गुणधर्माचे आहे. याची आठ मेदविद्राव्य संयुगे निसर्गत: आढळतात. त्यापैकी ४ टोकोफेरॉल व ४ टोकोट्रायईनॉल (Tocotrienols) आहेत.…
जीवनसत्त्व अ हे एक सेंद्रिय संयुग असून मेद विद्राव्य आहे. त्याची आहारातील आवश्यकता कमी आहे. परंतु, त्याच्या कमतरतेमुळे काही विकार होतात. क्रियाशील अ जीवनसत्त्व केवळ प्राण्यांच्या ऊतींमध्ये असते. वनस्पती ऊतींमध्ये…
जीवनसत्त्व म्हणजे अत्यंत सूक्ष्म प्रमाणात सजीवास आवश्यक चयपचयास मदत करणारा असा कार्बनी रेणू आहे. यांपैकी काही आवश्यक रेणू सहसा शरीरात तयार होतात; तर काहींचे प्रमाण पुरेसे नसते, त्यामुळे ती जीवनसत्त्वे…
सर्व पृष्ठवंशी प्राण्यांच्या तोंडात (मुखगुहिकेत) स्नायूयुक्त जीभ असते. काहींमध्ये जीभ चल म्हणजे हलणारी, तर मासे व व्हेल यांमध्ये अचल असते. विविध प्राण्यांमधील जिभेच्या कार्याप्रमाणे तिची लांबी व त्यावरील ग्रंथी यांमध्ये…
मुखातील कठीण व सामान्यत: अन्नाचे तुकडे तसेच चर्वण करण्यासाठी उपयोगी पडणाऱ्या भागास दात असे म्हणतात. अन्न चावण्याबरोबरच शब्द उच्चारणात देखील दात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. तसेच सुंदर निरोगी दात मानवी सौंदर्यातही…