Author: वसंत चौधरी

शक्यतावाद. मानव हा क्रियाशील प्राणी असून तो निसर्गावर मात करू शकतो, या विचारप्रणालीला संभववाद असे म्हटले जाते. पर्यावरण हा मानवी ...

नव-निश्चयवाद.थांबा व जा निसर्गवाद (स्टॉप अँड गो डिटरमिनिजम). नव-निसर्गवाद हा एक भौगोलिक सिद्धांत असून त्यात निसर्गवाद आणि संभववाद या दोन्हींमधील ...

पर्यावरणवाद, अशक्यतावाद, नियतिवाद, पर्यावरणीय किंवा भौगोलिक निसर्गवाद अशा नावांनीही ही संज्ञा वापरली जाते. तत्त्वज्ञान, साहित्य व कला या विषयांतही निसर्गवाद, ...

डेन्मार्क, नॉर्वे व स्वीडन यांदरम्यानचा समुद्र. त्याला स्कॅगरॅक सामुद्रधुनी असेही संबोधले जाते. उत्तर समुद्राचा हा एक आयताकार फाटा असून त्याच्यामुळे ...

आफ्रिकेतील काँगो नदीच्या (झाईरे नदी) मुखाकडील (नदीचा तिसरा टप्पा) प्रवाहमार्गातील ३२ द्रुतवाह व धबधब्यांची मालिका (प्रपातमाला). झाईरे (काँगो लोकसत्ताक गणतंत्र) ...

गॉटमन, झां (Gottman, Jean) : (१० ऑक्टोबर १९१५ – २८ फेब्रुवारी १९९४). फ्रेंच भूगोलज्ञ. युक्रेनमधील खारकॉव्ह येथे एली गॉटमन व ...

याला कॅटेगॅट सामुद्रधुनी असेही संबोधले जाते. उत्तर-दक्षिण दिशेत पसरलेल्या या समुद्राच्या पश्चिमेस डेन्मार्कचे जटलंड द्वीपकल्प, दक्षिणेस डेन्मार्कचेच झीलंड बेट, पूर्वेस ...

ऑस्ट्रेलियाच्या दक्षिणमध्य भागातील एक खाऱ्या पाण्याचे सरोवर. पोर्ट ऑगस्टाच्या उत्तरेस ६५ किमी., तर अ‍ॅडिलेड शहराच्या वायव्येस ३४५ किमी. वर असलेले ...

कॅनडाची मुख्य भूमी आणि ग्रीनलंड बेट यांदरम्यानचे कॅनडाचे ईशान्येकडील एक बेट. याची दक्षिणोत्तर लांबी सुमारे १,५३० किमी. आणि पूर्व-पश्चिम रुंदी ...

यालाच नेपल्सचे आखात असेही संबोधले जाते. भूमध्य समुद्राचा फाटा असलेल्या टिरीनियन समुद्रातील हा एक लहानसा उपसागर आहे. इटलीच्या नैर्ऋत्य किनाऱ्यावर ...

समुद्राचा जमिनीकडे घुसलेला इंग्रजी ‘यू’ आकाराचा, लांब, खोल आणि अरुंद फाटा किंवा दरी म्हणजे फ्योर्ड होय. हिमनदीच्या अपघर्षण (झीज) कार्यामुळे ...

भूसांरचनिक प्रक्रियेतून या किनाऱ्याची निर्मिती होते. महासागर, समुद्र किंवा मोठ्या सरोवरांचे पाणी आणि त्याशेजारची कोरडी जमीन यांमधील सीमारेषेला किनारा म्हणतात ...

नदीच्या मुखाशी आढळणारी नरसाळ्याच्या आकाराची नदीमुख खाडी म्हणजे रिया किनारा होय. रिया हा शब्द पोर्तुगीज व स्पॅनिश शब्द रिओ (रिव्हर ...

स्वित्झर्लंडच्या दक्षिण भागातील स्वित्झर्लंड व इटली यांच्या सरहद्दीजवळील पेनाइन आल्प्स व लिपाँटाइन आल्प्स पर्वतरांगांतील एक खिंड. ऱ्होन नदीची उत्तरवाहिनी उपनदी ...

नदीच्या किंवा प्रवाहाच्या क्षरण (झीज) कार्यामुळे खडकाळ प्रदेशांत निर्माण होणाऱ्या अरुंद व खोल दरीला घळई किंवा निदरी असे संबोधले जाते ...

नर्मदा नदीच्या उप पाणलोट क्षेत्रातील एक घळ इराणच्या सेमनान प्रांतातील एक घळ घळ हे पावसाच्या पाण्याच्या क्षरण (धूप) कार्यामुळे जमिनीवर, ...

दक्षिण गोलार्धातील एक कल्पित प्राचीन भूखंडीय भूभाग. त्यामध्ये सध्याचे दक्षिण अमेरिका, आफ्रिका, अरेबिया, मादागास्कर, भारत, ऑस्ट्रेलिया आणि अंटार्क्टिका या भूखंडीय ...

उत्तर गोलार्धातील कल्पित प्राचीन भूखंडीय भूभाग. त्यामध्ये उत्तर अमेरिका, यूरोप, ग्रीनलंड आणि भारतीय द्वीपकल्प वगळून आशिया खंडाचा समावेश होतो. जर्मन ...

महाराष्ट्र राज्याच्या साक्री (जि. धुळे) तालुक्यातील एक प्रमुख गाव. लोकसंख्या २३,३६२ (२०११). हे गाव धुळे या शहराच्या पश्चिमेस सुमारे ८० ...

मानवाने वसविलेली शहरे, नगरे आणि नागरी पट्ट्यातील पारिस्थितिकीय प्रणाली म्हणजे नागरी परिसंस्था होय. नगरांची उपनगरे व झालर क्षेत्रे तसेच नागरी ...