अ. र. कुलकर्णी

फंग मंगलूंग (Feng Menglong)

फंग मंग लूंग : (१५७५–१६४६). चिनी देशभक्त आणि लोकसाहित्याचा संकलक, संपादक व लेखक. त्याच्या जीवनाविषयी फारशी माहिती उपलब्ध नाही. तथापि त्याचा जन्म सू-जन् ह्या शहरात झाला. जांग्‌शू प्रांतातील वू जिल्ह्याचा…

अण्णासाहेब किर्लोस्कर (Annasaheb Kirloskar)

किर्लोस्कर, अण्णासाहेब : (३१ मार्च १८४३ — २ नोव्हेंबर १८८५). मराठीतील पहिले श्रेष्ठ संगीत नाटककार. संपूर्ण नाव बळवंत पांडुरंग किर्लोस्कर. जन्म धारवाड जिल्ह्यात गुर्लहोसूर या गावी. वयाच्या बाराव्या वर्षापर्यंत कानडी…

हरि नारायण आपटे (Hari Narayan Apate)

आपटे, हरि नारायण : (८ मार्च १८६४ - ३ मार्च १९१९). मराठीतील एक श्रेष्ठ कादंबरीकार. जन्म जळगाव जिल्ह्यातील पारोळे या गावी. शिक्षण मुंबई व पुणे येथे. शालेय जीवनातच त्यांचे इंग्रजी…

विल्यम ह्यूएल (William Whewell)

ह्यूएल, विल्यम : (२४ मे १७९४—६ मार्च १८६६). इंग्रज तत्त्वज्ञ, गणितज्ञ आणि इतिहासकार. त्याचा जन्म जॉन ह्यूएल आणि एलिझाबेथ बेनिसन या दांपत्यापोटी लँकेस्टर (लँकेशर) येथे झाला. सुरुवातीचे शिक्षण जन्मगावी घेऊन…

शिशुगीत (Nursery Rhyme)

शिशुगीत : लहान मुलांसाठी रचलेली कविता म्हणजे शिशुगीत वा बालगीत. बरीचशी शिशुगीते ही लोकसाहित्याच्या मौखिक परंपरेतून चालत आलेली असतात आणि अर्थातच त्यांचे रचनाकार अज्ञात असतात. काही शिशुगीते त्या-त्या भाषेतील ज्ञात…

व्हॅटिकन (Vatican)

रोमन कॅथलिक चर्चचे सर्वोच्च धर्मप्रमुख पोप ह्यांचे अधिकृत निवासस्थान व कार्यालय. येशू ख्रिस्ताचा सर्वांत प्रमुख शिष्य प्रेषित संत पीटर ह्याने जेथे हौतात्म्य स्वीकारले, त्याच भूमीवर व्हॅटिकनची उभारणी करण्यात आली असून…

सुंग यु (Hsieh Ling-yün)

सुंग यु : (इ. स. पू. तिसरे शतक). चिनी कवी. त्याच्या जीवनाबद्दल फारशी माहिती मिळत नाही. तो हूनान प्रांतातील त्स्यू राज्यातील होता. ह्याच राज्यात त्स्यू युआन (इ. स. पू. सु.…

शंकर श्रीकृष्ण देव (Shankar Shrikrishna Dev)

देव, शंकर श्रीकृष्ण : (१० ऑक्टोबर १८७१–२३ एप्रिल १९५८). निष्ठावंत समर्थभक्त, रामदासी संप्रदाय व साहित्य ह्यांचे संशोधक–अभ्यासक–प्रकाशक व सामाजिक–राजकीय कार्येकर्ते. धुळे येथे त्यांचा जन्म झाला. पुण्यास राहून बी. ए. एल्एल्.…

महादेवशास्त्री जोशी (Mahadevshastri Joshi)

जोशी, महादेवशास्त्री : (१२ जानेवारी १९०६ - १२ डिसेंबर१९९२). भारतीय संस्कृतिकोशाचे व्यासंगी संपादक आणि मराठी लेखक. गोमंतकाच्या सत्तरी विभागातील आंबेडे ह्या गावी त्यांचा जन्म झाला. शालेय शिक्षण त्यांनी घेतले नाही.…

आडालबेर्ट श्टिफ्टर( Adalbert Stifter)

श्टिफ्टर, आडालबेर्ट : (२३ ऑक्टोबर १८०५ - २८ जानेवारी १८६८). जर्मन - ऑस्ट्रियन कथा-कादंबरीकार आणि चित्रकार. शब्दामध्ये निसर्गाचे मुलभूत आणि अभिजात रूप शब्दबद्ध करण्यात तो प्रसिद्ध होता. त्याचे लेखन हे…

माउरूस योकाई, (Maurus Jokai)

योकाई, माउरूस : (१८ फेब्रुवारी १८२५ – ५ मे १९०४). श्रेष्ठ हंगेरिअन कादंबरीकार. त्याचा जन्म विद्यमान स्लोवाकिया गणराज्यातील कोमारॉम येथे झाला. त्याचे आई वडील दोघेही सुखी आणि राजसंपन्न घराण्यातील होते.…

योसा बुसान (Yosa Buson)

योसा बुसान : (१७१६–१७ जानेवारी १७८४). जपानमधील एडो काळातील कवी आणि चित्रकार. मात्सुओ बाशो आणि कोबायाशी इसा या दोन कवींबरोबर एडो काळातील अत्यंत प्रभावी कवी म्हणून त्याची ख्याती आहे. केवळ…

सदाशिव काशीनाथ छत्रे (Sadashiv Kashinath Chatre)

छत्रे, सदाशिव काशीनाथ : ( १७८८ - १८३० ?). अव्वल इंग्रजीतील एक आरंभीचे मराठी ग्रंथकार आणि भाषांतरकार. ‘बापू छत्रे’ ह्या नावानेही ते ओळखले जातात. त्यांचा जन्म मुंबईचा. मुंबईतील प्रसिद्ध वाळकेश्वर मंदिरातील…

जॉन आणि चार्ल्स वेस्ली (John and Charles Wesley)

वेस्ली बंधू : वेस्ली, जॉन (१७ जून १७०३‒२ मार्च १७९१), वेस्ली, चार्ल्स (१८ डिसेंबर १७०७‒२९ मार्च १७८८) : हे दोघे बंधू प्रॉटेस्टंट चर्चमधील मेथडिस्ट पंथाच्या संदर्भात महत्त्वाच्या व्यक्ती म्हणून गणल्या…

महमूद अब्द अल बाकी (Mahmud Abd al baqi)

महमूद अब्द अल बाकी : (१५२६ - ७ एप्रिल १६॰॰). विख्यात तुर्की कवी. इस्तंबूलमध्ये जन्मला. त्याचे वडील मुअझ्झीन (नमाज पढण्यासाठी मशिदीतून हाक देणारे अधिकारी) होते. आरंभी बाकीने खोगीरे बनविणाऱ्या एका…