गिलगामेश (Gilgamesh)

गिलगामेश

बॅबिलोनियन पुराणकथांमध्ये वर्णिलेला एक प्रसिद्ध सुमेरियन राजा. त्याचे राज्य ऊरुक नावाच्या नगरात होते. हे नगर इ.स.पू. ३००० च्या सुमारास अस्तित्वात ...
प्रत्यक्ष (Positive; Perception)

प्रत्यक्ष

न्यायदर्शनातील पहिले व महत्त्वाचे प्रमाण म्हणजे प्रत्यक्ष होय. प्रमाण म्हणजे यथार्थ ज्ञान मिळविण्याचे साधन. प्रत्यक्ष, अनुमान, उपमान आणि शब्द या ...
यझत (Yazata)

यझत

पारशी धर्मग्रंथ अवेस्तामध्ये येणारी महत्त्वपूर्ण संकल्पना. यझत हा शब्द अवेस्तन यझ् (संस्कृत यज्) या धातूपासून तयार झाला आहे. त्यामुळे यझत ...
मिथ्र (Mithra)

मिथ्र

इराणच्या पारशी धर्मातील देवता. इंडो-इराणीयन कालखंडातील या देवतेचा संबंध प्रकाश, करार, वचन व बंधन यांच्याशी आहे. मिथ्र या शब्दाची व्युत्पत्ती ...
अष (Asha)

अष

पारशी धर्मामधील एक महत्त्वाची संकल्पना. अष म्हणजे दैवी वैश्विक नियम. प्राचीन पर्शियन भाषेत तिचा उल्लेख अर्त असा केला जातो. सत्य ...
अथर्ववेदातील सूक्ते (Suktas in Atharva Ved)

अथर्ववेदातील सूक्ते

अथर्ववेदात एकूण २० कांडे, ७३६ सूक्ते आणि ५९७७ मंत्र आहेत. या वेदाचा काही भाग गद्यात्मक तर काही भाग छंदोबद्ध पद्यात ...
हिरण्यगर्भ सूक्त (Hiranyagarbha Sukta)

हिरण्यगर्भ सूक्त

ऋग्वेदात देवतांच्या स्तुतिपर रचलेल्या सूक्तांसोबतच दार्शनिक किंवा तत्त्वज्ञानपर विचार मांडणारी सूक्तेदेखील आढळतात. पुरुषसूक्त, नासदीय सूक्त, वागाम्भृणीय सूक्त या सृष्टीच्या उत्पत्तीचा ...
वागाम्भृणीय सूक्त (Vagambhruniya Sukta)

वागाम्भृणीय सूक्त

भारतीय साहित्यामध्ये आद्यग्रंथ मानल्या गेलेल्या ऋग्वेदाची विभागणी दहा मंडलांमध्ये केलेली आहे. यातील पहिले आणि दहावे मंडल हे कालदृष्ट्या नंतरचे मानले ...
झरथुष्ट्र (Zarathushtra)

झरथुष्ट्र

झोरोॲस्टर (ग्रीक उच्चार) : पारशी (जरथुश्त्री) धर्माचा संस्थापक. झरथुष्ट्राच्या कालखंडाविषयी निश्चित माहिती ज्ञात नाही. तथापि अवेस्ता या धर्मग्रंथाच्या आधुनिक संशोधनावरून ...