धुंडा महाराज देगलूरकर (Dhunda Maharaj Deglurkar)

धुंडा महाराज देगलूरकर : ( १५ मे १९०४ - २३ जानेवारी १९९२ ). वारकरी संप्रदायातील ज्येष्ठ कीर्तनकार, प्रवचनकार. धुंडा महाराज यांचे पूर्ण नाव ह.भ.प. धुंडा महाराज रामचंद्र महाराज देगलूरकर असे…

प्राचीन भारतीय राज्यशास्त्र (Ancient Indian Political Science)

प्राचीन भारतीय राज्यशास्त्र : भारतामध्ये प्राचीन काळी राज्यशास्त्र ही एक ज्ञानाची शाखा अस्तित्वात आली. बृहस्पती, शुक्र, मनू, भीष्म, कौटिल्य हे राज्यशास्त्राचे प्रणेते प्राचीन संस्कृत साहित्यात निर्दिष्ट केलेले आढळतात. कौटिलीय अर्थशास्त्र,…

मध्ययुगीन पाश्चिमात्य राजकीय विचार (Medieval western political thought)

मध्ययुगीन पाश्चिमात्य राजकीय विचार : यूरोपच्या मध्ययुगीन राजकीय आणि धार्मिक इतिहासाला फार महत्त्वाची प्रेरणा सेंट ऑगस्टीन (इ. स. ३४५–४३०) रोमन साम्राज्यात उत्तर आफ्रिकेत जन्मला. त्याची माता ख्रिश्चन होती, वडील ख्रिश्चन…

प्राचीन पश्चिमी राजकीय विचार (Ancient western political thoughts)

प्राचीन पश्चिमी राजकीय विचार : मानवजातीच्या ज्ञात इतिहासात मुख्यतः जेथे राज्यसंस्था निर्माण झाल्या, त्या संस्कृतींचाच इतिहास व्यवस्थित रीतीने नोंदला गेला आहे. अलीकडे गेल्या शंभर वर्षात दळणवळणची वेगवान साधने उपलब्ध झाल्यावर…

सामाजिक न्याय (Social Justice)

सामाजिक न्याय : सामाजिक न्याय हा न्यायाचा एक प्रकार आहे. आधुनिक काळात सामाजिक न्याय संकल्पनेला महत्व प्राप्त झाले आहे. व्यक्ती-व्यक्ती मध्ये जात, धर्म, वंश, पंथ, वर्ण, जन्मस्थान, लिंगभाव या सामाजिक…

घटनावाद (Constitutionalism)

घटनावाद : घटनावाद हे आधुनिक काळातील राजकीय तत्त्वज्ञान आहे. सतराव्या आणि अठराव्या शतकात घटनावादाची मांडणी केली गेली. व्यक्तीचे व राज्यसंस्थेचे संबंध कसे असावेत ? हा कळीचा प्रश्न घटनावादाचा आहे. या…

Read more about the article जॅकोबाइट पंथ (Jacobite School)
सेंट जॉर्ज जॅकोबाइट सिरियन चर्च, केरळ

जॅकोबाइट पंथ (Jacobite School)

एक ख्रिस्ती धर्मपंथ. ईजिप्तमधील कॉप्ट्स व मोनोफिझाइट्स यांसारखाच पण रोमन कॅथलिक आणि ईस्टर्न ऑर्थोडॉक्स या चर्चशी संबंध नसलेला असा हा एक जुना ख्रिस्ती धर्मपंथ आहे. सुरुवातीस या पंथाचे अनुयायी सिरिया…

प्रागैतिहासिक कला, भारतातील (Prehistoric Art in India)

मानवाच्या सांस्कृतिक इतिहासाच्या प्रथम कालखंडास प्रागैतिहास अशी संज्ञा दिली जाते. त्याचे स्थूलमानाने प्रागैतिहास, आद्य इतिहास (protohistory) व इतिहासकाळ असे तीन प्रमुख कालखंड मानले जातात. प्रागैतिहास या संज्ञेचा प्रथम वापर डॅन्येल…

मदर तेरेसा (Mother Teresa)

तेरेसा, मदर : ( २७ ऑगस्ट १९१० - ५ सप्टेंबर १९९७ ). एक थोर मानवतावादी समाजसेविका व शांततेच्या नोबेल पारितोषिकाच्या मानकरी. ॲग्नेस गोंक्झा बोजाक्किऊ हे मदर तेरेसा यांचे मूळ नाव.…

प्रज्ञापराध

प्रज्ञापराध हा शब्द प्रज्ञा (बुद्धिमत्ता) + अपराध या शब्दांपासून तयार होतो. एखाद्या गोष्टीबाबत जसे वर्तन अपेक्षित आहे त्याच्या विपरीत वर्तन करणे किंवा तसे वर्तन करण्यास प्रवृत्त होणे म्हणजे प्रज्ञापराध होय.…

सोमरोग (Som rog)

शरीरामध्ये असणाऱ्या आप धातूला सोम असे म्हणतात. सोम म्हणजे पांढरा तसेच सोम म्हणजे चंद्र. चंद्र हे तेजाचे प्रतीक आहे. म्हणूनच ज्या व्याधींमध्ये पांढऱ्या रंगाचा स्त्राव योनीमधून किंवा मूत्रमार्गाने अधिक प्रमाणात…

राम गोविंदराव ताकवले (Ram Govindarav Takwale)

ताकवले, राम गोविंदराव (Takwale, Ram Govindarav) : ( ११ एप्रिल १९३३ ). भारतीय शिक्षणतज्ज्ञ. ताकवले यांचा जन्म मध्यमवर्गीय शेतकरी कुटुंबात भोर तालुक्यातील अंबाडे येथे झाला. त्यांच्या आईचे नाव सरस्वती होते.…

औषध सेवन काल (Time of Drug administration)

कोणत्याही रोगाची चिकित्सा करताना औषधांच्या निवडी इतकेच औषध घेण्याच्या वेळेला महत्त्व आहे. त्यालाच ‘औषध सेवन काल’ किंवा ‘भेषज काल’ असे संबोधले जाते. आयुर्वेदातील ही एक वैशिष्ट्यपूर्ण संकल्पना आहे. चरक संहिता,…

शिक्षक शिक्षण (Teacher Education)

शिक्षक शिक्षण ही तुलनेने अलीकडील कल्पना असली, तरी शिक्षक व्यवसाय हा प्राचीन काळापासून चालत आलेला आहे. पूर्वीच्या काळी अध्यापन व्यवसायात येणारे शिक्षक हे प्रशिक्षित होतेच असे नाही. उच्च आशयज्ञान, बहुश्रुतता,…

वीज (ग्राहक अधिकार) नियम २०२० [The Electricity (Rights of Consumers) Rules, 2020]

विद्युत अधिनियम २००३ अस्तित्वात आल्यावर विद्युत निर्मिती, पारेषण, वितरण आणि ग्राहक विषयक तरतुदी या सर्व बाबतीत बराच फरक पडला. दोन-तीन अपवाद सोडले, तर पूर्वी हा संपूर्ण व्यवहार सरकारी क्षेत्रांतील संस्थांकडे…