मराठी विश्वकोश

युगुआंग शि (Yuguang Shi)

शि, युगुआंग : (१९६९ - ) चिनी गणिती युगुयांग शि यांचा जन्म १९६९ मध्ये चीनमधील झेजियांग (Zejiyang) या शहरात झाला. १९९६ मध्ये चीनमधील ‘सी.ए.एस.’ (Chinese Academy of Science) या संस्थेतून, डब्ल्यू.…

अरुणकुमार शर्मा (Arunkumar Sharma)

शर्मा, अरुणकुमार : (३१ डिसेंबर १९२४ - ६ जुलै २०१७ ) अरुणकुमार शर्मा यांचा जन्म कोलकाता येथे झाला. त्यांचे प्राथमिक शिक्षण कोलकात्याच्या मित्रा इन्स्टिट्यूट येथे झाले. आशुतोष महाविद्यालयातून त्यांनी १९४३ साली…

सिरम इंस्टिट्यूट ऑफ इंडिया प्रायव्हेट लि. (Serum Institute of India Pvt. Ltd.)

सिरम इंस्टिट्यूट ऑफ इंडिया प्रायव्हेट लि. : (स्थापना - १९६६) सिरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया प्रा. लि. ही जगातील सर्वात मोठी लस उत्पादन करणारी संस्था आहे. जगभरात या संस्थेमध्ये बनवलेल्या…

चित्रपट आणि रंगभूमी (Chitrapat ani Rangbhumi)

येथे चित्रपट आणि रंगभूमी यांतील परस्पर साहचर्य व तुलना यांविषयी चर्चा केलेली आहे. चित्रपटकलेचे द्रव्य म्हणून ज्या दृक्-श्राव्य प्रतिमा वापरल्या जातात, त्यासाठी यंत्र आणि तंत्र यांची आवश्यकता असते. चित्रपट हे…

थॉमस एल. साटी (Thomas L. Saaty)

साटी, थॉमस एल. : (१८ जुलै १९२६ - १४ ऑगस्ट २०१७) थॉमस एल. साटी यांचा जन्म ब्रिटीश अधिपत्याखाली असलेल्या मोसुल या इराकमधील प्रांतात झाला. त्यांचे शालेय शिक्षण लेबनॉन येथे झाले. १९४५…

लिओपोल्ड (लावोस्लव) रूझिचका (रूझिका) (Leopold Lavoslov Ružička)

रूझिचका (रूझिका), लिओपोल्ड (लावोस्लव) : (१३ सप्टेंबर १८८७ – २६ सप्टेंबर १९७६)क्रोशियात व्हूकॉव्हार येथे जन्मलेल्या लेओपोल्ड यांचे कुटुंबीय कलाकुसरीची कामे करत. तसेच ते शेतकरी देखील होते. त्यांचेआई-वडील जरी क्रोशियन असले…

आघाडी सरकार (Coalition Government)

आघाडी सरकार : दोन किंवा त्यापेक्षा अधिक राजकीय पक्षांनी एकत्र येऊन स्थापन केलेले कार्यकारी मंडळ अथवा मंत्रिमंडळ. लोकशाही व्यवस्था असलेल्या राष्ट्रातील सार्वत्रिक निवडणुकीनंतर कायदेमंडळाच्या कनिष्ठ सभागृहात जेव्हा कोणत्याही एका राजकीय…

अर्न्स्ट ऑगस्ट फ्राइडरिच रुस्का (Ernst August Friedrich Ruska)

रुस्का, अर्न्स्ट ऑगस्ट फ्राइडरिच : (२५ डिसेंबर, १९०६ – २७ मे, १९८८)अर्न्स्ट ऑगस्ट फ्राइड्ररिच रुस्का यांचा जन्म जर्मनीतील हाईडलबर्ग (Heidelberg) येथे झाला. रुस्का यांनी म्यूनिक आणि बर्लिन येथील तांत्रिक महाविद्यालयात प्रवेश…

अरियकुडि रामानुज अयंगार (Ariyakudi Ramanuja Iyengar)

अरियकुडि रामानुज अयंगार : (१९ मे १८९०–२३ जानेवारी १९६७). दाक्षिणात्य संगीतपद्धतीचे एक ख्यातनाम गायक. त्यांचा जन्म तमिळनाडूमधील शिवगंगा जिल्ह्यातील अरियकुडी येथे झाला. त्यांचे वडील वेद, फलज्योतिष आणि संगीताचे जाणकार होते.…

संत थॉमस बेकेट (St. Thomas Becket)

बेकेट, संत थॉमस : ( २१ डिसेंबर १११८ — २९ डिसेंबर ११७० ). एक ख्रिस्ती संत, राज्याचा प्रमुख अधिकारी, कँटरबरीचा बिशप व हुतात्मा. जन्म इंग्लंडमधील चीप्साइड येथे एका मध्यमवर्गीय व्यापारी…

शंकर विष्णु चांदेकर (Shankar Vishnu Chandekar)

चांदेकर, शंकर विष्णु ऊर्फ दादा : (१९ मार्च १८९७ – २७ जानेवारी १९७६). दादा चांदेकर या नावाने प्रसिद्ध असलेले मराठी संगीत दिग्दर्शक. त्यांचा जन्म कोल्हापूर येथे संगीतप्रेमी कुटुंबात झाला. त्यांचे…

जॉन आणि चार्ल्स वेस्ली (John and Charles Wesley)

वेस्ली बंधू : वेस्ली, जॉन (१७ जून १७०३‒२ मार्च १७९१), वेस्ली, चार्ल्स (१८ डिसेंबर १७०७‒२९ मार्च १७८८) : हे दोघे बंधू प्रॉटेस्टंट चर्चमधील मेथडिस्ट पंथाच्या संदर्भात महत्त्वाच्या व्यक्ती म्हणून गणल्या…

मार्टिन ल्यूथर (Martin Luther)

ल्यूथर, मार्टिन : ( १० नोव्हेंबर १४८३ — १८ फेब्रुवारी १५४६ ). ख्रिस्ती धर्मातील प्रॉटेस्टंट पंथाचे प्रवर्तक. जर्मनीतील आइस्लेबन, सॅक्सनी येथे एका शेतकरी कुटुंबात जन्म. त्यांचे वडील खाणीत काम करीत.…

लालगुडी जयराम ( Lalgudi Jayaraman)

लालगुडी जयराम : ( १७ सप्टेंबर १९३० – २२ एप्रिल २०१३ ). कर्नाटक शैलीच्या व्हायोलिनवादनास आंतरराष्ट्रीय दर्जाची कीर्ती प्राप्त करून देणारे प्रसिद्ध व्हायोलिनवादक, गायक आणि संगीतकार. त्यांचे पूर्ण नाव लालगुडी…

व्यावसायिक आरोग्य परिचर्या (Occupational health nursing)

प्रस्तावना : मूलभूत परिचर्या व परिचर्या प्रक्रिया तत्त्वावर आधारित औद्योगिक किंवा व्यावसायिक कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या आरोग्य समस्यांचे निवारण, प्रतिबंध करणे आणि आरोग्याचे संवर्धन करणे इ. सेवा शुश्रूषा त्या कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या नोकरीच्या…