मराठी विश्वकोश

आल्फ्रेट व्हेर्नर (Alfred Werner)

फ्रेंच-स्विस रसायनशास्त्रज्ञ. सहसंबद्ध सिद्धांताचे जनक

एथिकल हॅकिंग (Ethical Hacking)

नैतिक अंतर्भेदन. संगणकावर साठवून ठेवलेली महत्त्वपूर्ण माहिती नैतिकतेने अथवा परवानगीने आपल्या संगणकावर पाहणे अथवा बदलविणे यालाच एथिकल हॅकिंग अर्थात नैतिक अंतर्भेदन असे म्हणतात. संगणक-प्रणाली (Computer System) अथवा एकमेकांना जोडलेल्या संगणक-जाळ्यांमध्ये…

मिसेस प्लेस (Mrs. Ples)

मिसेस प्लेस हे दक्षिण आफ्रिकेतील स्टर्कफोंतेन येथे मिळालेल्या एका जीवाश्म प्राण्याचे टोपणनाव आहे. दक्षिण आफ्रिकन जीवाश्मविज्ञ रॉबर्ट ब्रूम (१८६६–१९५१) आणि जॅान टी. रॉबिन्सन (१९२३–२००१) यांना १९४७ मध्ये ऑस्ट्रॅलोपिथेकस आफ्रिकानस (Australopithecus…

इस्लामी वास्तुकलेतील भौमितिक रचना (Geometric Patterns Of Islamic Architecture)

इस्लामी वास्तुकलेतील फरसबंदी, भित्तिपटले, जाळ्या ह्यांमध्ये मुख्यत: भौमितिक आकारांचा वापर असतो. इस्लामी वास्तुकलेमध्ये मनुष्याकृती, पशुपक्षी यांच्या प्रतिमा, किंवा प्रतिकात्मक चिन्हे यांचा अजिबात वापर करत नाहीत. घुमटांवरील कोरीव कामातही या रचना…

शालिमार बाग (Shalimar Bagh)

भारतातील जम्मू काश्मीर राज्यात दल सरोवराच्या ईशान्य दिशेला स्थित असलेली ही बाग मुघल शैलीतील भूदृश्य कलेचा नमुना आहे. सहाव्या शतकाच्या काळात प्रवरसेन दुसरा या श्रीनगरच्या राजाने सरोवरापाशी प्रथम या बागेची…

बंगले (Bungalows)

बंगला हा वास्तुप्रकार भारताच्या निवासस्थानातला महत्त्वाचा वास्तुप्रकार. सध्याच्या काळात बंगला म्हणजे जमिनीवर बांधलेले स्वतंत्र घर या रूढार्थाने घेतला जातो. इंग्रजी 'Bungalow' किंवा मराठी 'बंगला' या शब्दच मूळ हिंदी 'बांगला' या…

जलशुद्धीसाठी वनस्पतींचा उपयोग (Phytoremediation of Water)

उथळ पाण्यात, ओल्या चिखलात आणि पाण्यावर तरंगणाऱ्या वनस्पतींच्या मुळांना श्वसनासाठी जरुरी असलेला प्राणवायू त्यांच्या आंतररचनेतील वैशिष्ट्यांद्वारे उपलब्ध होतो. पाण्याच्या पातळीवर हवेत असणाऱ्या खोड, फांद्या यांना पानाद्वारे सहज उपलब्ध असलेला प्राणवायू…

भारतातील ब्रिटिशकालीन बंगले (British Bungalows in India)

मैदानी भागात ब्रिटिश शैलीचा प्रभाव प्रथम नागरी भागात जिथे पारंपरिक शैलीची घरे होती तिथे दिसून आला. भारतीय लोक यूरोपियन जीवनशैलीच अनुकरण करू लागले आणि त्याचा प्रभाव त्यांच्या घराच्या बदलत्या शैलीत…

सुरणाची पाने

सुरण (Elephants Foot Yam)

सुरण ही वनस्पती कंदवर्गीय असून ती अळूच्या कुलातील आहे. हिंदीमध्ये जिमीकंद, इंग्रजीमध्ये एलेफंट्स फूट यॅम, संस्कृतमध्ये अर्शोघन, कण्डूल, चित्रदण्डक, कन्दनायक, कंदवर्धन, वातारी, ओल, वज्रकंद, चित्रकंद, सुरकंद, रुच्यकंद, सुकंद, गुदामयहर इ.…

arrowhead plant (syngonium podophyllum)

घरातील प्रदूषण नियंत्रक वनस्पती (Pollution control plants in house)

घरातील हवेत होणारे बदल जीविताला धोकादायक ठरत असल्यास त्याला घरातील वायू प्रदूषण म्हणतात.घरातील हवा खेळती नसल्यास ती अशुद्ध व प्रदूषित होते. अशा प्रदूषित हवेचा आरोग्यावर दुष्परिणाम होण्याची शक्यता असते. घरातील…

आ. 1 . मॉण्टेसेशिया विडाली या वनस्पतीचा संपूर्ण अवशेष.

मॉण्टेसेशिया विडाली (Montsechia Vidali)

मॉण्टेसेशिया विडाली या वनस्पतीचे अवशेष 100 वर्षांपूर्वी स्पेनमधील चुनखडकाच्या शिळछाप्यांमध्ये सर्वप्रथम आढळले. पायरेनीज (Pyrenees) व ऐबेरीयन पर्वतरांगांतील गोड्या पाण्याच्या चुनखडकांत सापडलेले हे अवशेष 130-125 दशलक्ष वर्षांपूर्वी अस्तित्वात असलेल्या मॉण्टसेशिया विडाली…