आचार रसायन

आचार म्हणजे आचरण व रसायन म्हणजे उत्तम दर्जाचे, गुणवत्तेचे शरीर घटक आणि धातू उत्पत्तीसाठीची विशेष चिकित्सा होय. वास्तविक पाहता रसायन ...
आम

आम ही आयुर्वेदातील वैशिष्ट्यपूर्ण संकल्पना आहे. आम याचा शब्दश: अर्थ अर्धवट पचलेले किंवा कच्चे असा आहे. शरीराचे पोषण होण्यासाठी घेतलेल्या ...
जारण

आयुर्वेदात विविध धातूंचा उपयोग औषधी स्वरूपात केला जातो. हे धातू वेगवेगळ्या पद्धतींनी शुद्ध करून ते शरीरात कुठल्याही प्रकारची हानी उत्पन्न ...
त्रयोपस्तंभ

त्रयोपस्तंभ या शब्दाची फोड ‘त्रय उपस्तंभ’ अशी होते. त्रय उपस्तंभ म्हणजे ‘तीन खांब’. आयुर्वेदानुसार आरोग्याची इष्टतम अवस्था किंवा ‘स्वास्थ्य’ हे ...
प्रज्ञापराध

प्रज्ञापराध हा शब्द प्रज्ञा (बुद्धिमत्ता) + अपराध या शब्दांपासून तयार होतो. एखाद्या गोष्टीबाबत जसे वर्तन अपेक्षित आहे त्याच्या विपरीत वर्तन ...
सारता

सारत म्हणजे धातुघटकांच्या ऊतकांचे उत्तम बल, त्यांचे योग्यप्रमाण व गुणवत्ता होय; तर सारता म्हणजे धातूंची विशुद्धता होय. आयुर्वेदशास्त्राने नेहमीच शरीरातील ...
सूतिकागार

अपरापतनानंतर म्हणजेच वार पडून गेल्यानंतर प्रसव प्रक्रिया पूर्ण होते, त्यानंतर त्या स्त्रीला सूतिका असे संबोधले जाते. पूर्वी योग्य प्रसव होण्यासाठी ...
स्त्रोतस

आयुर्वेदातील एक वैशिष्ट्यपूर्ण संकल्पना. याला रसायनी, नाडी, पंथ, मार्ग, शरीर छिद्र, संवृत, असंवृत, स्थान, आशय आणि निकेत असे पर्यायी शब्द ...