ज्योत्स्ना भोळे (Jyotsna Bhole)
भोळे, ज्योत्स्ना केशव : (११ मे १९१४ - १ ऑगस्ट २००१). शास्त्रीय व उपशास्त्रीय गीतप्रकार आणि भावगीत गायिका व मराठी रंगभूमीवरील प्रसिद्ध गायिका-अभिनेत्री. ज्योत्स्नाबाईंचा जन्म गोव्यातील बांदिवडे या गावात झाला.…
भोळे, ज्योत्स्ना केशव : (११ मे १९१४ - १ ऑगस्ट २००१). शास्त्रीय व उपशास्त्रीय गीतप्रकार आणि भावगीत गायिका व मराठी रंगभूमीवरील प्रसिद्ध गायिका-अभिनेत्री. ज्योत्स्नाबाईंचा जन्म गोव्यातील बांदिवडे या गावात झाला.…
आपेगावकर (शिंदे), शंकरबापू मारुतीराव : (मार्च १९२१ - ९ जानेवारी २००४). ख्यातकीर्त भारतीय पखवाजवादक. त्यांचा जन्म बीड जिल्ह्यातील आंबेजोगाईजवळील आपेगाव येथे वारकरी कुटुंबात झाला. त्यांचे आजोबा तुळजाराम शिंदे यांच्यापासून त्यांच्या…
भारतातील आसाम राज्याचे शास्त्रीय नृत्य. १५ नोव्हेंबर २००० रोजी संगीत नाटक अकादमीने सत्रिया नृत्याला भारतीय शास्त्रीय नृत्य म्हणून मान्यता दिली. आसाममधील श्रेष्ठ संतकवी व ‘महापुरुषिया’ या वैष्णव पंथाचे संस्थापक शंकरदेव…
मेन्युइन, येहूदी : (२२ एप्रिल १९१६ – १२ मार्च १९९९). प्रख्यात अमेरिकन व्हायोलिनवादक. भारतीय संगीताच्या संदर्भात त्यांची कामगिरी विशेष मोलाची मानली जाते. त्यांचा जन्म न्यूयॉर्क शहरात रशियन ज्यू (यहुदी) कुटुंबात…
खाँ, मुश्ताक हुसेन : (१८७८ – १९६४). भारतातील हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीतातील रामपूर - सहस्वान या घराण्याचे प्रसिद्ध शास्त्रीय गायक. त्यांचा जन्म उत्तर प्रदेशातील बदाऊन जिल्ह्यामधील सहस्वान या छोट्याशा गावात झाला.…
डवरी बाबुराव गुरुजी : (१८९९-१९९९). महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध कीर्तनकार आणि मृदंगवादक. बाबुराव डवरी गुरुजी निनगुर (नेकनुर). बंकटस्वामी महाराज यांचा सांगीतिक वारसा घेऊन महाराष्ट्र व महाराष्ट्राबाहेरही त्यांनी कीर्तनाचा आणि मृदंगवादनाचा प्रसार व…
तय्यम : (तेय्याम, थेअम, थिय्यात्तम). भारतातील केरळ आणि कर्नाटक राज्यातील एक लोकप्रिय धार्मिक विधी. तय्यममध्ये अनेक प्राचीन परंपरा, विधी आणि प्रथा यांचे दर्शन होते. केरळ मधील पारंपरिक लोकनृत्य शैलीमध्ये तय्यम…
कुटियट्टम् : केरळमधील अतिप्राचीन पारंपरिक लोकनाट्य कला. या कलेचा प्रचार प्रसार मंदिराच्या माध्यमातून झालेला आहे. कुटियट्टम् याचा अर्थ एकत्र येऊन मिळून-मिसळून नृत्य व अभिनय सादर करणे. यामध्ये स्त्री आणि पुरुष…
वसंतकुमारी, एम. एल. : (३ जुलै १९२८ – ३१ ऑक्टोबर १९९०). कर्नाटक संगीतातील प्रसिद्ध शास्त्रीय गायिका व संगीतकार आणि ख्यातकीर्त चित्रपटगीत गायिका. त्यांचे पूर्ण नाव मद्रास ललितांगी वसंतकुमारी. त्या ‘एमएलव्ही’…
तेरूक्कुत्तु : तामिळनाडू राज्यामधील पारंपरिक लोकनाट्य शैलीमध्ये तेरूक्कुत्तु या लोकनाट्य शैलीस विशेष स्थान आहे. तेरूक्कुत्तु याचा सामान्य शाब्दिक अर्थ म्हणजे रस्त्यावर सादर केले जाणारे नाट्य. हे मुख्यतः वर्षा देवी मारीयम्मन…
लालगुडी जयराम : ( १७ सप्टेंबर १९३० – २२ एप्रिल २०१३ ). कर्नाटक शैलीच्या व्हायोलिनवादनास आंतरराष्ट्रीय दर्जाची कीर्ती प्राप्त करून देणारे प्रसिद्ध व्हायोलिनवादक, गायक आणि संगीतकार. त्यांचे पूर्ण नाव लालगुडी…
पुरुलिया छाऊ : भारतातील विविध लोकनृत्यापैकी एक लोकनृत्य. प्रामुख्याने भारतातील बंगाल, बिहार आणि ओडिशा या राज्यात प्रसिद्ध. छाऊ नृत्याचे आरंभ क्षेत्र प्रामुख्याने पश्चिम बंगालमधील नैऋत्येकडील क्षेत्र, बिहार मधील दक्षिणेकडील क्षेत्र…
भांड पाथर : जम्मू कश्मीरमधील पारंपरिक लोकनाट्य. १५ व्या शतकामध्ये सुलतान जैनुल आबिदीन याच्या काळात जम्मू कश्मीरमध्ये नाटक आणि नाट्यकार यांना विशेष महत्त्व होते. दरबारामध्ये त्यांचे मंच प्रदर्शन केले जात.…
अंकिया नाट : अंकिया नाट आसाम राज्यातील पारंपरिक लोकनाट्य आहे. या लोकनाट्यात भाओना या नाट्य अंगाचे सादरीकरण केले जाते. भाओनाचा मुख्य अर्थ आहे भाओलोआ, म्हणजे अभिनयाद्वारे भाव-भावना प्रकट करणे. आसाम…
माच : मध्यप्रदेशातील माळवा आणि त्याच्या आसपास क्षेत्रांतील अत्यंत लोकप्रिय लोकनाट्यशैली. राजस्थानमधील ख्याल शैली आणि उत्तर प्रदेशातील नौटंकी याच्याशी हिचे साधर्म्य आहे. या लोकनाट्यशैलीची वेगळी छाप आणि ओळख त्यामध्ये सादर…