
आंतर छिद्र-तास स्तंभिका
काही विशिष्ट मृदा परिस्थितींमध्ये मृदेच्या आकारमानात मोठे बदल होत असतात. उदाहरणार्थ, प्रसरणशील मृदेमध्ये ऋतुमानानुसार मृदेतील आर्द्रतेत होणाऱ्या बदलांमुळे मृदेचे आकारमान ...

इमारतींची भूकंप संकल्पन तत्त्वे
भूकंप मार्गदर्शक सूचना क्र. ८ भूकंपविरोधक इमारतींचे संकल्पन : एखाद्या विवक्षित स्थळी भूकंपामुळे निर्माण होणाऱ्या हादऱ्यांची तीव्रता हलकी, साधारण किंवा ...

इमारतींच्या बांधकामासाठी उपयुक्त सरल संरचनात्मक विन्यास
भूकंप मार्गदर्शक सूचना १३ इमारतींच्या बांधकामातील पेटीसदृश्य क्रिया (Box Action) : दगडी बांधकामाच्या भिंतींचे वस्तुमान अधिक असल्याने त्या भूकंपाच्या हादऱ्यांदरम्यान ...

इमारतींमधील भारमार्गांचे महत्त्व
भूकंप मार्गदर्शक सूचना २५ भारमार्ग : इमारतीच्या पायापासून तिच्या छतापर्यंत तिचे वस्तुमान सर्वत्र अस्तित्वात असते. इमारतींमध्ये ज्या ठिकाणी वस्तुमान ...

इमारतींवरील भूकंपाचे परिणाम कमी करण्यासाठी उपाय
भूकंप मार्गदर्शक सूचना २४ भूकंपाचे इमारतींवरील परिणाम कमी करण्याची गरज : पारंपरिक भूकंपीय संकल्पन प्रक्रिया तीव्र भूकंपाच्या हादऱ्यांदरम्यान इमारतीला कोसळू ...

ऋण पृष्ठ घर्षण
एखाद्या इमारतीसाठी जेव्हा “स्तंभिका” (Pile) प्रकारचा पाया वापरला जातो, तेव्हा या स्तंभिकेवरचा भार हा दोन प्रकारे तोलला जातो. पहिल्या प्रकारात ...

काँक्रीट बनविण्याची प्रक्रिया
काँक्रीट हे बांधकामाचे साहित्य आहे. काँक्रीट प्रामुख्याने सिमेंट, वाळू, खडी किंवा दगड इ. च्या पाण्यामधील मिश्रणापासून तयार केले जाते. काँक्रीट प्रमाणक ...

क्लोरीनचे गुणधर्म
मूलद्रव्यांच्या आवर्तसारणीमध्ये (Periodic table) क्लोरीन, फ्ल्युओरीन, ब्रोमीन व आयोडीन एकाच गटातील असून त्यांना Halogens (हॅलोजन) अथवा मीठ उत्पादक म्हणतात. ह्या ...

घन कचरा व्यवस्थापन
मानवाच्या रोजच्या कृतीतून तयार होणाऱ्या अनेक टाकाऊ पदार्थांना घन कचरा म्हणतात. योग्य वापर केला तर “टाकाऊ पदार्थ” सुद्धा मौल्यवान स्रोत ...

घरगुती सांडपाणी : प्राथमिक निवळण टाकी
प्रारंभिक शुद्धीकरणानंतर प्राथमिक निवळण टाकीमध्ये सांडपाण्यामधील गाळाच्या रूपाने खाली बसणारे सेंद्रिय आणि वालुकाकुंडामध्ये न बसलेले निरींद्रिय पदार्थ अलग होतात. ह्या ...

घरगुती सांडपाणी : प्रारंभिक शुद्धीकरण प्रक्रिया
चाळणे (Screening) : सांडपाणी शुद्धीकरण प्रक्रियेमधील ही पहिली प्रक्रिया असून तिच्यामुळे शुद्धीकरण केंद्रामधील पाईपा, झडपा, पंप इत्यादींना तरंगत येणाऱ्या मोठ्या ...

घरगुती सांडपाणी : शुद्धता पातळी
घरगुती सांडपाणी कोणत्या पातळीपर्यंत शुद्ध करावे हे त्याच्या पुढील उपयोगांवरून ठरते. उदा., ते नदीत सोडावयाचे असले तर त्यामधील दूषितकांची कमाल ...

घरगुती सांडपाणी : शुद्धीकरण
ज्याप्रमाणे पाणीपुरवठा प्रकल्पाचे १) पाण्याचे साठवण, २) पाण्याचे शुद्धीकरण केंद्रापर्यंत वहन, ३) शुद्धीकरण आणि ४) वितरण हे भाग असतात, त्याचप्रमाणे ...