(सॉफ्टवेअर). इंटरनेटवरून संप्रेषण करणारे सॉफ्टवेअर. यामध्ये दृक् (video), श्राव्य (audio) आणि मजकूर-संदेश (message) तात्काळ पाठविण्याची क्षमता आहे. सुरुवातीला व्हॉइस ओव्हर-इंटरनेट प्रोटोकॉलचा (VoIP; व्हिओआयपी) वापर करण्यात स्काइप एक अग्रगण्य सॉफ्टवेअर होते.…
छत्तीसगढचे लोकसाहित्य : छत्तीसगढ हे नवे राज्य आहे. या राज्याची लोकसंस्कृती मात्र अतिप्राचीन आहे. या राज्याची भाषा छत्तीसगढी आहे. माधुर्य आणि सरळपणासाठी ही भाषा जगात प्रसिद्ध आहे. अर्धमागधीच्या अपभ्रंशातून विकसित…
मांझी, रामचंद्र : (१९२५). बिहारमधील भोजपुरी लौंडा नाच या लोककलेचे कलाकार. रामचंद्र मांझी यांचा जन्म ताजपूर येथे बिहारच्या सारण जिल्ह्या्त झाला. वयाच्या दहाव्या वर्षापासून त्यांनी बिहारचे शेक्सपिअर म्हणून ओळखले जाणाऱ्या…
चव्हाण, सुलोचना : (१३ मार्च १९३३). महाराष्ट्रातील ज्येष्ठ लावणी गायिका, पार्श्वगीत गायिका. फडावरची लावणी त्यांनी रुपेरी पडद्यावर लोकप्रिय केली तशीच ती थेट माजघरापर्यंत पोहचविली. त्यांचा जन्म मुंबईतील गिरगाव येथे झाला.…
डक्कलवार : डक्कलवार हा एक भटका विमुक्त समाज आहे. त्यांना मातंग समाजे स्तृतिपाठक म्हणून ओळखले जाते. डक्कलवार मूळचे आंध्र प्रदेश तेलंगणा भागातून आले असल्यामुळे त्यांची बोलीभाषा ही तेलगू असते. मात्र,…
रणसूभे, सूर्यनारायण माणिकराव : (७ ऑगस्ट १९४२). हिंदी आणि मराठी साहित्याचे अभ्यासक, समीक्षक आणि दोन्ही भाषांतील दलित आणि वैचारिक साहित्याचे परस्पर अनुवादक. गुलबर्गा येथे एका सामान्य कुटुंबात यांचा जन्म झाला.…
यदुमणि महापात्र : (सु. १७८१–१८६५). ख्यातनाम ओडिया कवी. यदुमणी हे एकोणिसाव्या शतकाच्या पूर्वार्धात प्रसिद्धीला आले असले, तरी त्यांची जन्मतिथी निश्चितपणे ज्ञात नाही. अठराव्या शतकाच्या अखेरीस (१७८१ च्या सुमारास) ओरिसातील नयागढ…
केरळमधील एक पारंपरिक प्राचीन शास्त्रीय नृत्यप्रकार. कथकळी नृत्यदेखील केरळमधीलच आहे; पण हा प्रकार प्रामुख्याने पुरुषांनी नाचायचा, तांडव (उद्धत प्रणाली) युक्त नृत्यनाट्यप्रकार आहे; तर मोहिनीआट्टम् म्हणजे प्रामुख्याने स्त्रियांनी करायचा लास्य (सुकुमार…
मुक्कात्तु रामचंद्र दास : (२ जुलै १९३७ - १ एप्रिल २००३) मुक्कात्तु रामचंद्र दास यांचा जन्म केरळ राज्यातील पट्टनामतित्थ जिल्ह्यातील , तिरुवल्ला येथे झाला . त्यांचे लहानपण एकत्र कुटुंबात गेले.…
ऑन्टो ऑगस्टिआन कुर्नो : (२८ ऑगस्ट, १८०१ – ३१ मार्च, १८७७) ऑन्टो ऑगस्टिआन कुर्नो यांचा जन्म फ्रान्सच्या ग्रे (Gray) शहरात झाला. त्यांचे शिक्षण सेकंडरी स्कूल कॉलेज द ग्रे येथे झाले. तेथील…
डोनॉल्ड फोरशा जोन्स : (१६ एप्रिल, १८९० ते १९ जून, १९६३) डोनाल्ड फोरशा जोन्स यांचा जन्म अमेरिकेतील हचिन्सन प्रांतातील कन्सास येथे झाला. विचिता गावाबाहेर घराशेजारील शेतीत बाग आणि पाळीव…
मार्की द कॉन्डोरसेट : (१७ सप्टेंबर, १७४३ ते २९ मार्च, १७९४) मार्की द कॉन्डोरसेट यांचा जन्म उत्तर फ्रान्सच्या पीकार्डी येथे झाला. राइम्स येथील जेसुईट शाळेतील शिक्षण संपल्यावर त्यांचे पुढील शिक्षण…
सुब्रह्मण्यम चंद्रशेखर : (१९ ऑक्टोबर १९१० – २१ ऑगस्ट १९९५) चंद्रशेखर सुब्रह्मण्यम यांचा जन्म आता पाकिस्तानमध्ये असलेल्या लाहोर शहरात झाला. पुढच्या काळात त्यांचे कुटुंब चेन्नई येथे स्थलांतरित झाले. त्यांचे माध्यमिक शिक्षण…
मुल्ला, आनंद नारायण : (२४ आक्टोबर १९०१ - १२ जून १९९७) भारतातील प्रसिद्ध उर्दू साहित्यिक. आनंद नारायण हे मुळ काश्मीरचे. तेथील मुल्ला वंशज. काश्मिरी ब्राह्मण. पंडित कालिदास मुल्ला लखनौला स्थलांतरित…
संस्थिती विज्ञानातील (Topology) एक महत्त्वाचा नियम. एखाद्या प्रतलावर काढलेला कोणत्याही भूभागाचा नकाशा विचारात घेतला असता ह्या भूभागावर अनेक छोटे मोठे विभाग असू शकतात. उदा. जगाच्या नकाशात विविध देश, देशाच्या नकाशात…