मराठी विश्वकोश

धातूंचे अवक्षेपण कठिनीकरण (Precipitation Hardening)

धातूंच्या कठिनीकरणाच्या तीन महत्त्वाच्या मूलभूत पद्धती आहेत, त्या अशा : १) शीतकाम, २) घन विद्रावण कठिनीकरण व ३) अवक्षेपण कठिनीकरण. पुष्कळसे उच्च ताणबल असलेल्या आधुनिक मिश्रधातू वरील एक वा अधिक…

तटबंदी आणि जंग्या, साठवली.

साठवली किल्ला (Sathavali Fort)

रत्नागिरी जिल्ह्यातील लांजा तालुक्यातील एक भुईकोट किल्ला. त्याचा साटवली किंवा सातवळी असाही उल्लेख केला जातो. लांज्यापासून २० कि.मी. अंतरावर साठवली गावाजवळ मुचकुंदी नदीच्या उत्तर तीरावर हा किल्ला वसलेला आहे. आकाराने…

मानवी शरीर आणि विद्युत धारा (Human body & Electric current)

दूरदर्शन संच, संगणक, विद्युत धुलाई यंत्र, घरगुती प्रेक्षागृह (Home theatre) इत्यादी विविध गृहोपयोगी उपकरणांना मानवाच्या दैनंदिन जीवनामध्ये महत्त्वाचे स्थान आहे. ही उपकरणे विद्युत उर्जेवर कार्यरत असतात. या विद्युत यंत्रणेची असुरक्षित…

रत्नदुर्ग

रत्नदुर्ग (भगवती किल्ला) (Ratnadurg) (Bhagavati Fort)

रत्नागिरी जिल्ह्याच्या मुख्यालयात रत्नागिरी बंदराजवळ असलेला किल्ला. या किल्ल्याचे तीन प्रमुख भाग आहेत. महादरवाजा (पूर्व), दीपगृह (दक्षिण) आणि भगवती मंदिर (पश्चिम). तीन बाजूंनी डोंगररांग आणि चौथ्या बाजूला म्हणजेच उत्तरेला खाली…

त्रिस्तरीय अंतर अभिचलित्र संरक्षण (Three Stepped Distance Protection)

पारेषण वाहिनीचे विद्युत दोषांपासून संरक्षण करण्यासाठी अंतर अभिचलित्र वापरले जाते, अंतर अभिचलित्र कमी दाब व कमी प्रवाहावर काम करते (उदा., ११० V व ५ A). त्या तुलनेने पारेषण वाहिनीचा विद्युत…

अलेक्झांडर इमिल-जाँ येर्सिन (Alexandre Emile Jean Yersin)

येर्सिन, अलेक्झांडर इमिल-जाँ : ( २२ सप्टेंबर १८६३ - १ मार्च १९४३ ) अलेक्झांडर येर्सिन यांचा जन्म स्वित्झर्लंडमधील लावशमध्ये (Lavaux) झाला. शिक्षणासाठी फ्रान्समध्ये गेल्यानंतर त्यांनी फ्रेंच नागरिकत्व स्वीकारले. अलेक्झांडर येर्सिन…

बांधकामाची जोती, पूर्णगड.

पूर्णगड (Purngad)

रत्नागिरी जिल्ह्यातील पावसजवळील समुद्र किनारपट्टीलगत असलेला किल्ला. तो मुचकुंदी नदीच्या उत्तर तीरावर वसलेला आहे. हा किल्ला भूशिरावर ५० मी. उंचीवर बांधलेला असून तो खाडीच्या मुखाजवळ आहे. पूर्णगड गावातील महादेवाच्या मंदिराशेजारील…

महादरवाजा, जयगड.

जयगड (Jaigad)

रत्नागिरी जिल्ह्यातील महत्त्वाचे ऐतिहासिक बंदर. या बंदरावरच शास्त्री नदीच्या मुखावरील दक्षिण काठावर जयगड किल्ला वसलेला आहे. रत्नागिरीमधून निवळी गावामार्गे डांबरी रस्ता थेट जयगड पोलिस चौकी जवळून किल्ल्याच्या मुख्य दरवाजासमोर येऊन…

मारिओ राम्बेर्ग कपेकी (Capecchi, Mario Ramberg)

कपेकी, मारिओ राम्बेर्ग : ( ६ ऑक्टोबर, १९३७ - ) मारिओ कपेकी यांचा जन्म इटलीतील वेरोना येथे झाला. त्यांची आई लुसी राम्बेर्ग या एक कवयित्री होत्या आणि वडील लुसीआनो कपेकी…

किनारपट्टी मैदाने (Coastal plains)

समुद्रकिनारा व पर्वतरांगा वा पठार यांच्या दरम्यान हा कमी उंचीचा सपाट भूप्रदेश असतो. हे मैदान समुद्रपातळीपासून ते अधिक उंच भूरूपात समाविष्ट होईपर्यंतच्या उंचीचे असते. याचा अर्थ याच्या एका बाजूला समुद्र…

इंटरनॅशनल युनियन फॉर प्युअर अँड ॲप्लाईड केमिस्ट्री (आययुपॅक) (शुद्ध व उपयोजित रसायनशास्त्राची आंतरराष्ट्रीय संस्था, International Union of Pure and Applied Chemistry- IUPAC)

इंटरनॅशनल युनियन फॉर प्युअर अँड ॲप्लाईड केमिस्ट्री (आययुपॅक) (शुद्ध व उपयोजित रसायनशास्त्राची आंतरराष्ट्रीय संस्था, International Union of Pure and Applied Chemistry- IUPAC ) : (स्थापना - १९१९- झुरिक, स्वित्झर्लंड) जर्मनरसायनतज्ञ…

धातूंचे अवक्षेपण कठिनीकरण (Precipitation Hardening)

धातूंचे अवक्षेपण कठिनीकरण (Precipitation Hardening)

साठवली किल्ला (Sathavali Fort)

मानवी शरीर आणि विद्युत धारा (Human body & Electric current)

रत्नदुर्ग (भगवती किल्ला) (Ratnadurg) (Bhagavati Fort)

त्रिस्तरीय अंतर अभिचलित्र संरक्षण (Three Stepped Distance Protection)

अलेक्झांडर इमिल-जाँ येर्सिन (Alexandre Emile Jean Yersin)

पूर्णगड (Purngad)

जयगड (Jaigad)

मारिओ राम्बेर्ग कपेकी (Capecchi, Mario Ramberg)

किनारपट्टी मैदाने (Coastal plains)

जियोवानी बत्तीस्ता अमीसी (Giovanni, Battista Amici)

अभय बंग (Abhay Bang)

इरिडियम (Iridium)

नॉर्टन डेव्हिड झिंडर (Norton David Zinder)