[latexpage] सहसंबंध गुणांक (Correlation Coefficient) हा दोन चलांमधील संबंधाचा अभ्यास करण्यासाठी वापरला जातो. दोन चलांची मूल्ये एकमेकांसमवेत बदलत असतात. म्हणजेच एका चलाचे मूल्य बदलले की दुसऱ्याचे मूल्यही बदलते असे जेव्हा…
ओकागामी : अभिजात जपानी कथाग्रंथ. इ.स.१११९ च्या सुमारास हेइआन कालखंडामध्ये हा ऐतिहासिक ग्रंथ लिहिला गेला. या ग्रंथाच्या लेखकाबद्दल काहीही माहिती उपलब्ध नाही. ह्या ग्रंथामध्ये लेखकाने लिहीलेल्या माहितीवरून फुजिवारा नो मिचिनागा…
भारतीय वनस्पती विज्ञान सर्वेक्षण संस्था : ( स्थापना – १३ फेब्रुवारी १८९० ) अगदी पुरातन काळापासून भारतातील वनस्पती संसाधनांनी संपूर्ण जगाच्या लोकांना आकर्षित केले आहे. सर्व प्रथम इजिप्तने भारताबरोबर वनस्पती…
जापनीज ऑटोमोटीव्ह स्टँडर्डस ऑर्गेनायझेशन (जे.ए.एस.ओ. ) : जासो या नावाने जगभर ख्यात असलेली ही जपानची संघटना स्वयंचलीत वाहनांशी निगडीत प्रमाणे (Standards) तयार करते. ती अमेरिकेच्या सोसायटी ऑफ ऑटोमोटीव्ह इंजिनीअर्स’ (एस.ए.ई*)…
जगातील सर्वात मोठ्या बॅराइट्स साठ्यांपैकी एक आणि भूपृष्ठावर असलेली मंगमपेटा संस्तरित बॅराइट्स खाणीची महत्वाची जागा. समुद्रतळातील ज्वालामुखीच्या उद्रेकातून (Volcanic Explosion) निघालेल्या बाष्पाच्या अवक्षेपणातून (Precipitation from vapors), तसेच हवाई वर्षावातील राख…
युजीन, फ्रेसिने : ( १३ जुलै १८७९ ते ८ जून १९६२ ) युजीन फ्रेसिने या फ़्रेंच अभियंत्याचा जन्म फ्रांसमधील कोरेझ भागातील ओब्जात या खेडयात झाला. त्यांनी १९०५ साली फ्रान्समधील विख्यात…
खोटे, दुर्गा : ( १४ जानेवारी १९०५ – २२ सप्टेंबर १९९१ ). मराठी रंगभूमीवरील व भारतीय चित्रपटसृष्टीतील एक श्रेष्ठ अभिनेत्री. त्यांचा जन्म मुंबईत एका संपन्न कुटुंबात झाला. त्यांचे वडील पांडुरंग…
अंगडिपुरम् (केरळ) येथील जांभा खडक हे अम्लधर्मी चार्नोकाइट खडकांपासून आणि अनुकूल वातावरणात विशिष्ट प्रकारच्या नैसर्गिक प्रक्रियेमुळे तयार झालेले आहे. या प्रदेशात पायरोक्झिन ग्रॅन्युलाइट, चार्नोकाइट आणि मिगमाटाइट (Pyroxene Granulite, Charnockite and…
आयफल, आलेक्झांडर गुस्ताव्ह : ( १५ डिसेंबर १८३२ - २७ डिसेंबर १९२३ ) अलेक्झांडर गुस्ताव्ह आयफल या मूळ जर्मन कुटुंबातील अभियंत्याचा जन्म फ्रान्समधील बर्गंडी येथील दिजॉ (Dijon) या लहानशा गावात…
अमेरिकन पेट्रोलियम इन्स्टिट्यूट (ए.पी.आय.) : ( स्थापना २० मार्च १९१९, न्यूयॉर्क ) ए.पी.आय. ही तेल आणि नैसर्गिक वायू व्यवसायाशी निगडीत असलेली अमेरिकन संघटना आहे. पेट्रोलियम उद्योगात कार्यरत असलेल्या उत्पादन, तेल…
वायबुल, वेलोद्दी : ( १८ जून १८८७ ते १२ ऑक्टोबर १९७९ ) स्वीडिश अभियंता, शास्त्रज्ञ आणि गणितज्ञ. वायबुल वितरण आणि भंग यामिकीवरील (Fracture mechanics) संशोधनासाठी ओळखले जातात. वेलोद्दी वायबुल यांचा…
थॉमसन, जॉर्ज पॅजेट : ( ३ मे १८९२ - १० सप्टेंबर १९७५ ) ब्रिटीश भौतिकशास्त्रज्ञ जॉर्ज पॅजेट टॉमसन ह्यांनी इलेक्ट्रॉनमध्ये कणात्मक गुणधर्मांबरोबरच तरंग लहरींचेही गुणधर्म असतात हे दाखवून दिले. ह्या…
टेस्लर, लॉरेन्स गॉर्डन : ( २४ एप्रिल १९४५ ते १६ फेब्रुवारी २०२० ) टेस्लर यांचा जन्म अमेरिकेतील न्यूयॉर्क शहरातील ब्राँक्स भागात झाला. त्यांचे शालेय व पदवीपर्यंतचे शिक्षण क्रमश: ब्राँक्स विद्यालय…
भरूचा, फरेदुन रुस्तुमजी: ( ४ मे १९०४ – ३० मार्च १९८१ ) मुंबईतील पारशी कुटुंबात जन्मलेल्या फरेदुन यांचे शालेय शिक्षण पाचगणीत झाले. सह्याद्रीतील पाचगणी महाबळेश्वर परिसरात वावरल्याने त्यांच्यात निसर्गाची आवड निर्माण…
कल्याणकारी राज्य : विसाव्या शतकामध्ये कल्याणकारी राज्य ही संकल्पना व्यापक प्रमाणावर स्वीकारली गेली. दुसऱ्या महायुद्धानंतर साम्यवादाचा प्रसार व प्रभाव रोखण्यासाठी बहुतेक भांडवलशाही राष्ट्रांनी या कल्पनेचा स्वीकार केला. कल्याणकारी राज्य मक्तेदारीला…