योगासने

प्राणायाम हा हठयोग व पातंजल (अष्टांग) योगाचा एक प्रमुख भाग आहे. आसनांच्या दीर्घ अभ्यासामुळे प्राणायामासाठी आवश्यक असणाऱ्या गोष्टींची, उदा., शारीरिक व ...

एक आसनप्रकार. भद्र म्हणजेच जे शुभ आहे, कल्याणकारी आहे. भद्रासन हे ध्यानात्मक स्वरूपाचे आसन आहे. योग साधकांसाठी अध्यात्मिक दृष्ट्या अधिक ...

योगासनाचा एक प्रकार. हठयोगातील हे आसन शरीरसंवर्धनात्मक प्रकारात मोडते. ‘भुजंग’ म्हणजे सर्प. भुजंग ह्या शब्दाने क्वचित नागाचाही बोध होतो. या ...

एक आसनप्रकार. ‘मकर’ या शब्दाचा अर्थ मगर. ज्याप्रमाणे मगर पाण्यातून बाहेर येऊन किनाऱ्यावरील वाळूत पोटावर शांत पडून राहते, त्याप्रमाणे या ...

मत्स्यासन योगासनाचा एक प्रकार. मत्स्य म्हणजे मासा. ह्या आसनाची अंतिम स्थिती माशाच्या शरीराप्रमाणे दिसते म्हणून ह्या आसनास मत्स्यासन हे नाव ...

एक आसनप्रकार. मयूरासनात शरीररचनेचा आकृतिबंध मोरासारखा दिसतो म्हणून त्याला मयूरासन हे नाव आहे. हठप्रदीपिका व घेरण्डसंहिता  या दोन्ही ग्रंथांमध्ये या ...

योग विद्या निकेतन, मुंबई : (स्थापना – १९७४) योगावर प्रेम करणाऱ्या व योगाचा प्रचार व प्रसाराचे काम करणाऱ्या व्यक्तींनी योग विद्या ...

एक आसनप्रकार. वक्र म्हणजे वळविलेला किंवा पीळ दिल्याप्रमाणे डावीकडे किंवा उजवीकडे फिरविलेला. या आसनात मेरुदंडास पीळ दिला जातो म्हणून या ...

वज्रासन वज्रासन : पश्चबाजू स्थिती. एक आसनप्रकार. वज्र म्हणजे इंद्रदेवाचे आयुध. वज्र हे अतिशय दृढ व शक्तिशाली असते. त्याप्रमाणेच या ...

विपरीतकरणी हठयोगात निर्देश केलेल्या मुद्रांपैकी विपरीतकरणी ही एक मुद्रा आहे. या मुद्रेचा उपयोग आसन म्हणूनही केला जातो. विपरीत म्हणजे उलटे ...

एक आसनप्रकार. या आसनामध्ये पद्मासनाप्रमाणे दोन्ही पाय एकमेकांवर न आणता फक्त एकच पाय मांडीवर ठेवायचा असतो. म्हणून याला अर्धपद्मासनही म्हणतात ...

वृक्षासन योगासनाचा एक प्रकार. वृक्ष म्हणजे झाड. झाडाला एकच बुंधा असतो. ज्याप्रमाणे वृक्ष एकाच खोडावर उभा असतो तसे या आसनात ...

एक आसनप्रकार. व्याघ्र म्हणजेच वाघ. वाघाने शरीराला ताण दिल्यावर जशी शरीराची स्थिती दिसते तशीच या आसनातही दिसते, म्हणून या आसनाला ...

पूर्ण शलभासन : कृती. योगासनाचा एक प्रकार. ‘शलभ’ किंवा ‘शरभ’ या शब्दाचा अर्थ टोळ किंवा नाकतोडा असा आहे. या आसनाची ...

एक आसनप्रकार. हठप्रदीपिका (१.३२) व घेरण्डसंहिता (२.१९) या दोन्ही ग्रंथांमध्ये शवासनाचे वर्णन आले असून या आसनाचे उद्दिष्ट चित्त विश्रांती असे ...

आसनाचा एक प्रकार. शीर्ष या शब्दाचा अर्थ मस्तक असा होतो. या आसनात संपूर्ण शरीर मस्तकावर उलटे तोलून धरले जाते, म्हणून ...

एक आसनप्रकार. हे आसन तोलासन या नावानेही ओळखले जाते. विभिन्न परंपरांमध्ये शरीराचा तोल सांभाळणारे अनेक आकृतिबंध तोलासन या नावाने ओळखले ...

एक आसनप्रकार. या आसनामुळे शरीराच्या सर्व अवयवांना लाभ होतो म्हणून या आसनाला सर्वांगासन असे म्हणतात. या आसनाच्या रचनेवरून हे आसन ...

एक आसनप्रकार. सिद्धासनाने अनेक सिद्धी प्राप्त होऊ शकतात, म्हणून यास सिद्धासन असे म्हणतात. हे आसन योगी लोकांच्या आवडीचे आहे. मुक्तासन, ...

या आसनात चेहेऱ्यावरचे उग्र भाव सिंहमुखाची आठवण करून देतात म्हणून या आसनाला सिंहासन हे नाव दिले आहे. घेरण्डसंहिता, हठप्रदीपिका, वसिष्ठसंहिता, ...