हॉलंडाइट (Hollandite)
बेरियम धातूसह मँगॅनीज धातूचे ऑक्साइड खनिज (Ba (Mn4+6 Mn3+2) O16). स्फटिक एकनताक्ष व लहान प्रचिनाकार; ते धाग्याप्रमाणे तंतुरूपातही आढळते. रंग काळा वा रुपेरी करडा; कस काळा भंगुर; चमक मंद धातूसारखी;…
बेरियम धातूसह मँगॅनीज धातूचे ऑक्साइड खनिज (Ba (Mn4+6 Mn3+2) O16). स्फटिक एकनताक्ष व लहान प्रचिनाकार; ते धाग्याप्रमाणे तंतुरूपातही आढळते. रंग काळा वा रुपेरी करडा; कस काळा भंगुर; चमक मंद धातूसारखी;…
बालसुब्रमनियन, दोराइराजन : ( २८ ऑगस्ट १९३९ ) प्रा. डी. बालू म्हणून लोकप्रिय असणारे दोराइराजन बालसुब्रमनियन भारतीय जीवरसायन वैज्ञानिक आणि नेत्र जीवरसायनतज्ञ आहेत. इंडियन अकॅडेमी ऑफ सायन्सेसचे ते माजी अध्यक्ष…
हेल्व्हाइट हे बेरिलियमचे सिलिकेट खनिज डॅनॅलाइट व जेंथेल्व्हाइट (रा.सं. लोहासह) या खनिजांशी समरूप आहे. त्याचे स्फटिक घनीयचतुष्फलकीय असून स्फटिकांशिवाय ते गोल पुंजांच्या रूपातही आढळते. त्याचे पाटन अंधुक; भंजन अनियमित ते…
योगसाधनेतील एक मुद्रा प्रकार. षण्मुखी ही संज्ञा ‘षट्’ आणि ‘मुखी’ या दोन शब्दांनी तयार झाली आहे. या मुद्रेमध्ये दोन डोळे, दोन कान, नाक आणि मुख ही सहा मुखे बंद करून…
रॉकफेलर इन्स्टिट्यूट फॉर मेडिकल रिसर्च : ( स्थापना १९०१ ) रॉकफेलर वैद्यकशास्त्र संस्थेचा (हल्लीचे रॉकफेलर विद्यापीठ) उगम एका वैयक्तिक शोकांतिकेत दडलेला आहे. १८९८ पासून प्रख्यात भांडवलदार जॉन डी. रॉकफेलर, त्यांचा…
सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेन्शन, यूएसए. : ( स्थापना १९४६ ) मलेरियाच्या परजीवी जीवाणूने यूरोपिअन लोकांच्या बरोबर अमेरिकेत प्रवेश केला. परंतु हा सूक्ष्मजीव नवीन वातावरणात जगायला, वाढायला त्याला डासांची आवश्यकता…
परुळेकर, रजनी : ( १६ जून १९४५). मराठी साहित्यातील महत्त्वाच्या कवयित्री. १९७० नंतरच्या मराठी कवितेत त्यांनी महत्वपूर्ण योगदान दिले आहे. जन्मस्थळ पावस (जिल्हा रत्नागिरी), त्यांचे माध्यमिक शिक्षण मुंबई येथे झाले.…
वाईझमन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स : ( स्थापना – १९३४ ) काइम वाईझमन नावाच्या रसायनशास्त्रज्ञाने १९३४ साली वाईझमन विज्ञानसंस्थेची मुहूर्तमेढ रोवली. इस्रायलमध्ये ज्यू राष्ट्र वसवण्याचे आणि तिथे उच्च शिक्षण देणाऱ्या, जागतिक…
कर्नाटकातील एक प्रसिद्ध ऐतिहासिक व पुरातत्त्वीय स्थळ. सन्नती हे ठिकाण कलबुर्गी जिल्ह्यात कलबुर्गीपासून दक्षिणेस ६० किमी. अंतरावर, चित्तापूर तालुक्यात भीमा नदीच्या डाव्या तीरावर वसले आहे. आजचे सन्नती हे नाव प्राचीन…
कुलकर्णी, अशोक पुरुषोत्तम : ( १० नोव्हेंबर १९५१ -) अशोक पुरुषोत्तम कुलकर्णी यांचा जन्म औरंगाबाद जिल्ह्याच्या गंगापूर तालुक्यातील सोलेगावचा येथे झाला. ते १९६९ मध्ये बी.एस्सी. आणि १९७४ मध्ये एम.बी.बी.एस. झाले. त्यानंतर…
तोरणे, हरी भाऊ : (१७ जुलै १८९२ - १७ जुलै १९६९). महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध सत्यशोधक जलसाकार, भीमभूपाळीकार, परिवर्तनवादी लेखक. महात्मा जोतीराव फुले, राजर्षी शाहू महाराज व भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या…
सेंटर फॉर मायक्रोबायोलॉजी अँड बायोटेक्नॉलॉजी रिसर्च अँड ट्रेनिंग इन्स्टिट्यूट : सेंटर फॉर मायक्रोबायोलॉजी अँड बायोटेक्नॉलॉजी रिसर्च अँड ट्रेनिंग इन्स्टिट्यूट ही सायन्स टेक्निकल एज्युकेशन सोसायटी, भोपाळ (मध्यप्रदेश) ची संस्था आहे. या…
भारतीय विज्ञान शिक्षण आणि संशोधन संस्था, पुणे : (स्थापना – २००६) भारतात उत्तम शिक्षण देणाऱ्या आय.आय.टी. संस्था आहेत. त्या संस्थात अनेक विषयांचे शिक्षण घेता येते. तितक्याच उत्तम दर्जाच्या परंतु केवळ…
परिचर्येचा उगम आरोग्याच्या मूलभूत आणि सार्वत्रिक गरजांमध्ये सापडतो. आरोग्याबाबतची सर्वात महत्त्वाची आणि अत्यावश्यक गरज म्हणजे सेवा शुश्रूषा. योग्य शुश्रूषेमुळेच आजारपणात व्यक्तीस आधार मिळतो. जगात सर्व ठिकाणी शुश्रूषा हा परिचर्येतील प्राथमिक…
योनिमुद्रा ही योगसाधनेतील एक महत्त्वाची मुद्रा आहे. योनी ह्या शब्दाने गर्भाशयाचा किंवा उत्पत्ती स्थळाचा बोध होतो. योनीमुद्रेच्या साधनेने साधक निर्मितीक्षम अशा आदिम शक्तीला जागृत वा उद्दीपित करीत असतो. योनिमुद्रेची साधना…