दॉसे, झां (१९ ऑक्टोबर १९१६ – ६ जून २००९). फ्रेंच रक्तशास्त्रज्ञ/रुधिरशास्त्रज्ञ (हीमॅटोलॉजिस्ट) आणि प्रतिरक्षाशास्त्रज्ञ (इम्युनोजलॉजिस्ट). दॉसे यांना १९८० सालचा वैद्यक वा शरीरक्रियाशास्त्राचा नोबेल पुरस्कार बारूज बेनासेराफ आणि जॉर्ज डेव्हिस स्नेल…
डीझेल, रूडाेल्फ (१८ मार्च १८५८ – २९ सप्टेंबर १९१३). जर्मन तंत्रज्ञ. डीझेल इंजिनाचे जनक. व्यवसायाने यांत्रिक अभियंते. डीझेल या खनिज तेल इंधनावर धावणाऱ्या इंजिनचे ते जनक होत. १८९२ मध्ये, त्यांनी…
ॲलेक्झांड्रियाचे डायोफँटस (अंदाजे २१४ – २९८). ग्रीक गणितज्ञ. बीजगणिताचा पाया तिसऱ्या शतकात डायोफँटस यांनी भक्कमप्रकारे घातला म्हणून त्यांना आद्य बीजगणिताचे जनक मानले जाते. ते ॲलेक्झांड्रिया विद्यापिठात शिकवायचे असे मानले जाते. डायोफँटस यांचे सगळ्यात…
टॉमसन, सर जोझेफ जॉन (१८ डिसेंबर १८५६ – ३० ऑगस्ट १९४०). ब्रिटिश भौतिकशास्त्रज्ञ. अणूमध्ये केंद्रकाभोवती वेगवेगळ्या कक्षांमधून फिरणाऱ्या इलेक्ट्रॉनांचा शोध लावणाऱ्या टॉमसन यांना वायूंमधून होणारे विद्युत् धारेचे संवहन याविषयी केलेल्या…
चितमपल्ली, मारुती (१२ नोव्हेंबर १९३२). भारतीय पक्षीतज्ञ आणि वृक्ष अभ्यासक. मारुती चितमपल्ली यांचा जन्म सोलापूर येथे झाला. अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत त्यांनी सोलापूरच्या टी. एम्. पोरे विद्यालयात प्राथमिक तर नॉर्थकोर्ट टेक्निकल…
चार्नेस,अब्राहम (४ सप्टेंबर १९१७ — १९ डिसेंबर १९९२) अमेरिकन गणितज्ञ आणि संक्रियात्मक अन्वेषणतज्ञ. चार्नेस यांनी बहिर्वक्री बहुपृष्ठकाचे चरम बिंदू आणि एकघाती अनावलंबन, प्रसंभाव्य कार्यक्रमण, खेळ सिद्धांत, अपूर्णांकी कार्यक्रमण, उद्देशीय प्रायोजन या शाखांत…
गॅबर, डेनिस (५ जून,१९०० – ९ फेब्रुवारी,१९७९). ब्रिटीश भौतिकीविज्ञ. होलोग्रामचे संशोधक. होलोग्राफी पद्धत शोधून काढल्यामुळे त्यांना १९७१ सालचे भौतिकीचे नोबेल पारितोषिक देण्यात आले. गॅबर यांचा जन्म बुडापेस्ट येथील एका ज्यू…
(स्थापना : १८८८ ) अमेरिकन मॅथेमॅटिकल सोसायटी (एएमएस) ही अमेरिकेतील गणितासाठी कार्यरत असलेल्या संस्थांपैकी अव्वल दर्जाची आणि महत्त्वाची एक संस्था आहे. या संस्थेची स्थापना १८८८ मध्ये झाली. आज असलेली कायदेशीर मान्यता…
केंडाल, डेव्हिड जॉर्ज (१५ जानेवारी १९१८ – २३ ऑक्टोबर २००७). ब्रिटिश संभाव्यतातज्ञ आणि संख्याशास्त्रज्ञ. केंडाल यांनी गणिती संख्याशास्त्र, रांगेचा सिद्धांत (Queuing Theory) आणि प्रसंभाव्य विश्लेषण यांत विशेष कार्य केले. त्यांना ब्रिटनमध्ये…
काणे, शांताराम गोविंद (१७ मार्च १९४३). भारतीय संशोधक. काणे यांनी आय्.आय्.टी. (इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ इंडिया) पवई येथे आयुर्वेदिक भस्मावर संशोधन केले. त्यांनी वनस्पतींपासून तेले बनवताना वनस्पतींच्या अर्काचे प्रमाण कमी करून…
कर्वे, आनंद दिनकर : (७ ऑगस्ट १९३६). भारतीय वनस्पतिशास्त्रज्ञ. त्यांचा जन्म पुणे येथे झाला. त्यांनी जैवखाद्यापासून जैवइंधन आणि शेतीतील कचऱ्यापासून कांडी कोळसा तयार करण्याची पद्धत विकसित केली. ग्रीन ऑस्कर समजला जाणारा…
आलफोर्स, लार्स व्हॅलेरियन (१८ एप्रिल १९०७ – ११ ऑक्टोबर १९९६). फिनिश गणिती. रीमान पृष्ठभागांच्या संदर्भातील संशोधन तसेच संमिश्र विश्लेषणावरील विवेचन हे कार्य. आलफोर्स यांचा जन्म फिनलंड येथे रशियन राजवटीत झाला.…
ॲग्नेसी, मारिया गाएटाना (१६ मे १७१८ – ९ जानेवारी १७९९). इटालियन महिला गणिती व तत्त्ववेत्ती. घनवक्रतेच्या कार्यासाठी प्रसिध्द. हा वक्र ‘ॲग्नेसीचे चेटूक’ (The Witch of Agnesi) म्हणून संबोधला जातो. ॲग्नेसी…
गणितज्ज्ञ आणि तत्त्वज्ञान-तर्कशास्त्रातील तज्ज्ञ यांची आंतरराष्ट्रीय संस्था. असोसिएशन फॉर सिम्बॉलिक लॉजिक (एएसएल) ही गणितज्ज्ञ आणि तत्त्वज्ञान-तर्कशास्त्रातील तज्ज्ञ यांची सर्वांत मोठी आंतरराष्ट्रीय संस्था आहे. तिची स्थापना १९३६ मध्ये झाली. ॲलोन्झो चर्च…
असोसिएशन फॉर विमेन इन मॅथेमॅटिक्स (एडब्ल्यूएम) ही संस्था स्त्रियांना गणित शिक्षण मिळणे, तसेच त्यांना समान संधी आणि समान वागणूक मिळणे यांसाठी काम करणारी संस्था आहे. एडब्ल्यूएम या संस्थेची स्थापना १९७१ मध्ये…