भाण (Bhan)

भाण : (जन्म.१६९८- मृत्यू.१७५५). साहेब. गुजरात- सौराष्ट्र मधील रामकबीर संप्रदायाचे कवी. निवास चरोतर येथील कनखीलोड. ञाती लोहाणा. वडिलांचे नाव कल्याणजी,आईचे नाव अंबाबाई. षष्ठमदासाचे शिष्य. संप्रदायात त्यांना कबीराचा अवतार मानले जायचे.…

विश्वनाथ जानी (Vishwanath Jani)

विश्वनाथ जानी : (इ. स. १६४२ मध्ये हयात) गुजरातमधील आख्यानकवी आणि पदकवी. ज्ञाती औदीच्य ब्राह्मण. पाटण अथवा पाटणच्या आसपास वास्तव्य असावे असे अभ्यासकांचे मत. त्यांच्या काव्यातील उत्कृष्ठ गोपीभाव आणि कृष्णप्रीती…

यशोविजय (Yashovijay)

यशोविजय : (जन्म. १७ व्या शतकाच्या दुसऱ्या- तिसऱ्या दशक - मृत्यू इ. स. १६८७) गुजरातमधील तापगच्छचे जैन साधू. ज्ञाती वानिक. उत्तर गुजरातमधल्या पाटण जवळच्या कनोडु येथील रहिवासी.पूर्वाश्रमीचे नाव जसवंत. काशीत…

श्रीधर व्‍यास (Shridhar Vyas)

श्रीधर व्‍यास : (इ. स.१४ व्‍या शतकाचा उत्‍तरार्ध). गुजरातमधील ईडरच्या राव रणमलच्‍या आश्रयास असलेले ब्राह्मण कवी. ते संस्‍कृतचे चांगले जाणकार होते. रणमल-छंद या त्यांच्या कृतीच्‍या आरंभी आलेल्‍या आर्येत तैमूरलंगाच्‍या आक्रमणाचा…

बसंतर नदीची लढाई (Battle of Basantar River)

पार्श्वभूमी : १९७१च्या भारत-पाक युद्धात पश्चिमी सीमेवर बसंतर नदीची लढाई सर्वांत महत्त्वाची आणि निर्णायक होती, जिच्यात पाकिस्तानच्या सैन्याचा दारुण पराभव झाला. १९७१च्या युद्धात भारतीय सैन्यदलांना दोन आघाड्यांवर लढणे अनिवार्य होते. पूर्व…

इन्‍द्रावती (Indravati)

इन्‍द्रावती : (इ. स.१६१९ - इ. स.१६९५). गुजराती कवी. प्राणनाथ स्‍वामी, महामती, आणि महेराज या नावानेही ते ओळखले जातात. इन्‍द्रावती या नावाने ते काव्‍यरचना करतात. वडिलांचे नाव केशव ठक्‍कर, आईचे…

मांडण (Mandan)

मांडण : (इ. स. १५१८ दरम्‍यान). गुजरातमधील ज्ञानमार्गी संतकवी. काव्‍यातून मिळालेल्‍या माहितीच्‍या आधारे ते राजस्‍थानमधील शिरोही या ठिकाणचे. ज्ञाती बंधारा (साडी बांधणारे). वडिलांचे नाव हरि/हरिदास व आईचे नाव मेधू. कवीची…

वल्लभ मेवाडो (Wallbha Mewado)

वल्‍लभ मेवाडो : (जन्म.इ. स. १७०० ?. मृत्‍यु इ. स. १७५१). गरबा रचणारे कवी म्‍हणून महत्‍वाची ओळख. त्यांच्या जन्मतिथीबद्दल निश्चित आधार मिळालेला नाही. अहमदाबादजवळ असलेल्‍या नवापुरचे हे भट्ट मेवाडा ब्राह्मण.…

पद्मनाभ (Padmanabh)

पद्मनाभ : (इ. स. १४५६ मध्‍ये हयात). राजस्थानातील जालोरचा राजा अखेराज चौहाण यांच्‍या आश्रयास असलेले कवी. ते स्‍वत:ची पंडित आणि सुकवी अशी ओळख करून देत असत. ज्ञातीने विसलनगरा (विसनगरा) नागर.…

नाकर (Nakar)

नाकर : (१६ वे शतक). मध्‍यकालीन गुजराती आख्‍यानकवीत ऐतिहासिक दृष्‍टीने अत्‍यंत महत्‍वाचे स्‍थान. ज्ञातीने दशावाळ वाणी. वडोद-यात निवास. आपण संस्‍कृतचे जाणकार नाही असे कवी म्‍हणत असला तरी दीर्घ समासयुक्‍त संस्‍कृत…

आंतरराष्ट्रीय तडजोडविषयक बँक (Bank For International Settlement)

जागतिक स्तरावर बँक व्यवसाय करणारी तसेच जगातील अनेक राष्ट्रांच्या केंद्रीय बँकांची बँक म्हणून कार्यरत असलेली सर्वांत जुनी वित्तसंस्था. पहिल्या महायुद्धात पराभूत झालेल्या जर्मनीवर विजयी दोस्तराष्ट्रांनी व्हर्सायचा तह (Treaty of Versailles)…

वॉटर्लूची लढाई (Battle of Waterloo)

आजतागायत होऊन गेलेल्या अद्वितीय सेनापतींमधील फ्रान्सचा अग्रणी सेनापती नेपोलियन बोनापार्ट आणि ब्रिटनचा धुरंधर सेनाप्रमुख ड्यूक ऑफ वेलिंग्टन आणि त्याचे मित्रपक्ष यांत १८ जून १९१५ रोजी बेल्जियममधील वॉटर्लू येथे झालेली घनघोर…

भालण (Bhalan)

भालण (मालन) : (१४२६-१५००). संस्‍कृतचे गाढे अभ्‍यासक, आख्‍यानकवी, पदकवी आणि अनुवादक म्‍हणून प्रसिद्ध. ज्ञातीने मोढ ब्राह्मण. त्यांच्या दशमस्‍कंध या रचनेत येणारी व्रजभाषेतील पदे त्यांनी स्‍वत: रचलेली असल्‍याने त्‍यांना व्रजभाषेचेही ज्ञान…

असाइत ठाकर (Asait Thakar)

असाइत ठाकर : (इ. स. १४ व्‍या शतकाचा उत्‍तरार्ध). गुजरातमधील लोकनाट्यकार, पद्यात्‍मक कथाकार, कवी, वक्‍ता आणि संगीतकार म्‍हणून ख्‍यातीप्राप्त. ते  गुजरातमधील सिद्धपुर येथील यजुर्वेदी भारद्वाज गोत्रातील औदीच्‍य ब्राह्मण. वडिलांचे नाव…

मोरित्स ॲलिस (Maurice Allais)

ॲलिस, मोरित्स (Allais Maurice) : (३१ मे १९११ – ९ ऑक्टोंबर २०१०). फ्रेंच अर्थतज्ज्ञ व अर्थशास्त्राच्या नोबेल पुरस्काराचा मानकरी. भौतिकी बाजारपेठांची कार्यप्रणाली व संसाधनांच्या कार्यक्षम विनियोगाबाबत केलेल्या संशोधनासाठी ॲलिस यांना…