शिक्षण क्षेत्रात अतिशय महत्त्वपूर्ण मानले जाणारे एक पुस्तक. प्रसिद्ध ऑस्ट्रियन शिक्षणतज्ज्ञ, धर्मशास्त्रज्ञ, तत्त्वज्ञ आणि सामाजिक समीक्षक इव्हान इलिच यांचे १९७१ मध्ये डिस्कुलिंग सोसायटी (शाळा विरहित समाज) हे पुस्तक प्रकाशित झाले.…
ज्या प्रक्रियेच्या माध्यमातून ज्ञान व अनुभवांचे संपादन केले जाते आणि सुयोग्य वर्तन, विविध कौशल्ये, अभिवृत्ती व मूल्ये यांचा विकास साधला जातो, त्या प्रक्रियेस अध्ययन असे म्हणतात. या प्रक्रियेला शिक्षण क्षेत्रात…
कॉर्टी, अल्फान्सो : (२२ जून १८२२ - २ ऑक्टोबर १८७६) अल्फान्सो कॉर्टी यांचे पूर्ण नाव अल्फान्सो जॅक्मो गॅस्पार कॉर्टी असे होते. त्यांचा जन्म एकेकाळच्या सार्वभौम साम्राज्यातल्या, इटालीच्या वायव्येकडील सार्डिनीया येथे झाला.…
चापांचीए, इमॅन्युएल मेरी : (११ डिसेंबर १९६८) इमॅन्युएल मेरी चापांचीए यांचा जन्म सविङ्गुए सुर ऑर (Juvisy-sur-Orge) या फ्रान्समधील लहानशा काउंटीमध्ये झाला. चापांचिए यांनी पिअरी आणि मेरी क्यूरी विद्यापीठातून जैवरसायनविज्ञान, सूक्ष्मजीवविज्ञान आणि…
बरील, थॉमस जोनाथन : (२५ एप्रिल, १८३९ - १४ एप्रिल, १९१६ ) थॉमस जे. बरील यांचा जन्म पिट्सफिल्ड, मॅसॅच्युसेट्स येथे झाला. लहानपणी थॉमस बरील त्यांच्या वडलांना शेती कामात मदत करत असत व…
वॉलरस्टाइन, इमान्युएल (Wallerstein, Immanuel) : (२८ सप्टेंबर १९३० – ३१ ऑगस्ट २०१९). प्रसिद्ध अमेरिकन समाजशास्त्रज्ञ व जागतिक-व्यवस्थाप्रणाली सिद्धांताचे जनक. त्यांनी ऐतिहासिक समाजशास्त्राच्या मुख्यप्रवाहात राहून भांडवली व्यवस्थेचा उगम, विकास आणि तिचे…
यूरोपियन मॉलेक्युलर बायॉलॉजी लॅबोरेटरी-यूरोपियन बायॉलॉजी इंस्टिट्यूट : (स्थापना – १९७४) यूरोपियन बायोइन्फॉर्माटिक्स इन्स्टिट्यूट ईएमबीएल-ईबीआय (EMBL-EBI) ही आंतरराष्ट्रीय शासकीय संस्था असून यूरोपियन मॉलेक्युलर बायॉलॉजी लॅबोरेटरीच्या कुटुंब संस्थेचा एक भाग आहे. या संस्थेचे प्रमुख उद्दिष्ट…
युआन, एरीक एस. : (२० फेब्रुवारी, १९७०) एरीक युआन यांचा जन्म चीनमधील शानडॉंग प्रदेशातल्या ताईआन शहरात झाला. त्यांचे वडिल भूशास्त्र अभियंता होते. चौथ्या इयत्तेत असताना पैसे मिळवण्यासाठी त्यांनी बांधकामात वापरलेले भंगार…
विजय राघवन, कृष्णस्वामी : (३ फेब्रुवारी १९५४-) कृष्णस्वामी विजय राघवन, यांचा जन्म चेन्नईमध्ये झाला. विजयराघवन यांनी आयआयटी कानपूरमधील रासायनिक अभियांत्रिकीतून बी. टेक. आणि एम. टेक. केले. मुंबईतील टी.आय.एफ.आर.मधील ज्येष्ठ ओबेद…
थिओडोसियस डॉब्झॅन्सकी : (२५ जानेवारी १९०० - १८ डिसेंबर १९७५) डॉब्झॅन्सकी यांचे मूळ रशियन नाव फीओडोसि ग्रिगॉरेविच डोब्रझॅन्स्की (Feodosy Grigorevich Dobrzhansky) होते, ते उच्चारायला कठीण होते म्हणून त्यांनी थिओडोसियस डोब्झॅन्सकी नाव धारण…
सिडनहॅम, थॉमस : (१० सप्टेंबर १६२४ - २९ डिसेंबर १६८९) थॉमस सिडनहॅम यांचा जन्म डॉर्सेट येथे झाला. ऑक्सफोर्ड येथील मॅगडालेन हॉल येथे त्यांनी शालेय शिक्षण घेतले. नंतर त्यांनी ऑक्सफोर्ड येथील ऑल…
ख्रिस्ती समूह एक आध्यात्मिक वास्तव असला, तरी ख्रिस्ती माणसांचे जीवन ऐहिक जगात नात्यांच्या धाग्यादोऱ्यांनी विणलेले असते. ख्रिस्ती माणसांच्या शेजारी निरनिराळ्या धर्मांची किंवा कुठलाही धर्म न पाळणारी व्यक्ती असतात. जगात वावरताना…
प्रभू येशू ख्रिस्त यांनी स्थापन केलेले चर्च २००० वर्षांपेक्षा अधिक वर्षे अस्तित्वात असून जगभरातील एक अब्जाहून अधिक लोक कॅथलिक ख्रिस्ती आहेत. हे चर्च श्रद्धानिवेदनात जाहीर केल्यानुसार एक, पवित्र, कॅथलिक आणि…
उत्क्रांतीच्या प्रत्येक टप्प्यावर सभोवतालच्या परिस्थितीशी जुळवून घेण्यासाठी वनस्पतींमध्ये झालेले अनुकूल बदल हा जीवशास्त्रामधला महत्त्वाचा आणि कुतूहलाचा विषय आहे. उदा., खारफुटी वनस्पती (कांदळ वने). या वनस्पती समुद्राच्या काठी, त्रिभुज प्रदेश, खाड्या…
टुटोला, एमस : (२० जून १९२० - ८ जून १९९७). प्रसिद्ध नायजेरियन लेखक. आफ्रिका खंडातील नायजेरिया हा देश आदिम, नैसर्गिक आणि गूढ आदिबंधात्मक सांस्कृतिक विशिष्टतेसाठी प्रसिद्ध आहे. जंगलाची आणि त्याच्या…