मराठी विश्वकोश

एरीक एस. युआन (Eric S. Yuan)

युआन, एरीक एस. : (२० फेब्रुवारी, १९७०) एरीक युआन यांचा जन्म चीनमधील शानडॉंग प्रदेशातल्या ताईआन शहरात झाला. त्यांचे वडिल भूशास्त्र अभियंता होते. चौथ्या इयत्तेत असताना पैसे मिळवण्यासाठी त्यांनी बांधकामात वापरलेले भंगार…

कृष्णस्वामी विजय राघवन (Krishnaswamy Vijay Raghavan)

विजय राघवन, कृष्णस्वामी : (३ फेब्रुवारी १९५४-) कृष्णस्वामी विजय राघवन, यांचा जन्म चेन्नईमध्ये झाला. विजयराघवन यांनी आयआयटी कानपूरमधील रासायनिक अभियांत्रिकीतून बी. टेक. आणि एम. टेक. केले. मुंबईतील टी.आय.एफ.आर.मधील ज्येष्ठ ओबेद…

डॉब्झॅन्सकी थिओडोसियस (Dobzansky Theodosius)

थिओडोसियस डॉब्झॅन्सकी : (२५ जानेवारी १९०० - १८ डिसेंबर १९७५) डॉब्झॅन्सकी यांचे मूळ रशियन नाव फीओडोसि ग्रिगॉरेविच डोब्रझॅन्स्की (Feodosy Grigorevich Dobrzhansky) होते, ते उच्चारायला कठीण होते म्हणून त्यांनी थिओडोसियस डोब्झॅन्सकी नाव धारण…

थॉमस सिडनहॅम (Thomas Sydenham)

सिडनहॅम, थॉमस : (१० सप्टेंबर १६२४ - २९ डिसेंबर १६८९) थॉमस सिडनहॅम यांचा जन्म डॉर्सेट येथे झाला. ऑक्सफोर्ड येथील मॅगडालेन हॉल येथे त्यांनी शालेय शिक्षण घेतले. नंतर त्यांनी ऑक्सफोर्ड येथील ऑल…

चर्च आणि अन्य धर्मीयांशी सुसंवाद (Interaction with Church and Other Religions)

ख्रिस्ती समूह एक आध्यात्मिक वास्तव असला, तरी ख्रिस्ती माणसांचे जीवन ऐहिक जगात नात्यांच्या धाग्यादोऱ्यांनी विणलेले असते. ख्रिस्ती माणसांच्या शेजारी निरनिराळ्या धर्मांची किंवा कुठलाही धर्म न पाळणारी व्यक्ती असतात. जगात वावरताना…

कॅथलिक धर्मपीठाचा श्रेणीबंध (Hierarchy of the Catholic Church)

प्रभू येशू ख्रिस्त यांनी स्थापन केलेले चर्च २००० वर्षांपेक्षा अधिक वर्षे अस्तित्वात असून जगभरातील एक अब्जाहून अधिक लोक कॅथलिक ख्रिस्ती आहेत. हे चर्च श्रद्धानिवेदनात जाहीर केल्यानुसार एक, पवित्र, कॅथलिक आणि…

खारफुटी वनस्पतींची अनुकूलन क्षमता (Adaptive Capacity of Mangrove Vegetation)

उत्क्रांतीच्या प्रत्येक टप्प्यावर सभोवतालच्या परिस्थितीशी जुळवून घेण्यासाठी वनस्पतींमध्ये झालेले अनुकूल बदल हा जीवशास्त्रामधला महत्त्वाचा आणि कुतूहलाचा विषय आहे. उदा., खारफुटी वनस्पती (कांदळ वने). या वनस्पती समुद्राच्या काठी, त्रिभुज प्रदेश, खाड्या…

एमस टुटोला (Amos Tutuola)

टुटोला, एमस : (२० जून १९२० - ८ जून १९९७). प्रसिद्ध नायजेरियन लेखक. आफ्रिका खंडातील नायजेरिया हा देश आदिम, नैसर्गिक आणि गूढ आदिबंधात्मक सांस्कृतिक विशिष्टतेसाठी प्रसिद्ध आहे. जंगलाची आणि त्याच्या…

नोएल रोज (Noel Rose)

रोज, नोएल : (३ डिसेंबर १९२७ - ३० जुलै २०२०) नोएल रिचर्ड रोज यांचा जन्म अमेरिकेतील कनेक्टिकट राज्यात स्टॅम्फर्ड या गावात झाला नोएल रोज यांची एकूणच शैक्षणिक कारकिर्द रोमहर्षक होती. त्यांना…

हॉवर्ड रेईफा (Howard Raiffa)

रेईफा, हॉवर्ड : (२४ जानेवारी १९२४ - ८ जुलै २०१६) दुसऱ्या महायुद्धात वायुदलात नोकरी केल्यानंतर रेईफा यांनी गणितामध्ये पदवी प्राप्त केली. संख्याशास्त्रात द्वीपदवी घेतल्यावर मिशिगन विद्यापीठातून त्यांनी ए. एच. कोपलँड…

डॅनिस पॅपीन (Denis Papin)

पॅपीन, डॅनिस : (२२ ऑगस्ट १६४७ – २६ ऑगस्ट १७१३) डॅनिस पॅपीन याचा जन्म फ्रांसमध्ये चीतेने येथे झाला. सोसायटी ऑफ जीझसच्या जेसुईट शाळेत त्याचे शालेय शिक्षण झाले. ते अँगर विद्यापीठात वैद्यकशास्त्राचे शिक्षण…

साल्वाडोर एडवर्ड लूरिया (Salvador Edward Luria)

लूरिया, साल्वाडोर एडवर्ड : (१३ ऑगस्ट १९१२ – ६ फेब्रुवारी १९९१) साल्वाडोर एडवर्ड लूरिया यांचा जन्म इटलीतील टुरिन या गावी एका ज्यू कुटुंबात झाला. त्यांनी टुरिन विद्यापीठातून वैद्यकीय पदवी संपादन…

मॅक्स व्हॉन ग्रूबर (Max Von Gruber)

ग्रूबर, मॅक्स व्हॉन : (६ जुलै १८५३ - १६ सप्टेंबर १९२७) मॅक्स व्हॉन ग्रूबर यांचा जन्म व्हिएन्ना येथे झाला. ग्रूबर यांनी औषधशास्त्रात व्हिएन्ना विद्यापीठाची डॉक्टरेट ही पदवी संपादन केली. नंतर त्यांनी मॅक्स…

कृषिविज्ञानातील सूक्ष्मजंतुंचे महत्त्व (Importance of Bacteria in Agriculture)

कार्बन, नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि अन्य प्रक्रियांमध्ये जमिनीतील हजारो सूक्ष्मजंतू भाग घेत असतात आणि त्यामुळे जमिनीवरील जैववैविध्य वाढत असते. जमिनीमध्ये वरवरच्या मातीमध्ये हेक्टरी १० टन सूक्ष्मजंतू असतात, तर झाडांच्या मुळांच्या आजूबाजूला,…

चर्च आणि लोकशाही (Church and The Democracy)

राजकीय सत्ता ही लोकांची असते. म्हणूनच राजकारणात लोकशाही सर्वमान्य होऊ लागली आहे. हुकूमशाही, घराणेशाही आणि एकाधिकारशाही अन्यायकारक आणि शोषक असते. स्वातंत्र्य, प्रतिष्ठा, हक्करक्षण तसेच विकास यांसाठी नागरी जीवनात लोकशाही आवश्यक…