आंतरजालाचा वापर करून आभासी अभ्यासक्रम निर्माण करण्याची आणि त्याचे प्रसारण व्यवस्थापन करणारी एक संगणक प्रणाली म्हणजे शिक्षण व्यवस्थापन प्रणाली होय. हिला शिकण्याच्या सर्व प्रक्रियांचे व शैक्षणिक संसाधनांचे वितरण-व्यवस्थापन करणारी संगणक…
नलावडे, सुलोचना श्रीधर : (३० सप्टेंबर १९४५). महाराष्ट्र तमाशासृष्टीत नृत्य, अभिनय आणि गायन या तीनही कलाप्रकारातील नामवंत कलाकार. रत्नागिरी जिल्ह्यातील खेड तालुक्यातील मुरडं या छोट्याशा गावातील बळवंतराव आणि केशरबाई खेडकर…
दोन किंवा त्यांपेक्षा जास्त व्यापारी घटकांकडून वस्तूंच्या खरेदी-विक्रीबाबत पाळले गेलेल्या निर्बंधांना व्यापार शर्ती असे म्हणतात. व्यापार शर्ती आंतरराष्ट्रीय पातळीवर, देशपातळीवर, राज्यपातळीवर, जिल्हापातळीवर आणि काही प्रमाणात गावपातळीवरसुद्धा दिसून येतात. व्यापार शर्तीचे…
जेव्हा एका देशात खरेदी केलेली वस्तू-सेवा दुसऱ्या देशात उत्पादनासाठी पाठविण्यात येते, तेव्हा त्या वस्तू-सेवाच्या हस्तांतरणावर आकारण्यात येणाऱ्या किमतीला बदली किंमत किंवा हस्तांतरण किंमत असे म्हणतात. त्याच प्रमाणे एका देशात खरेदी…
बडे, हरिभाऊ : (१५ ऑगस्ट १९३५). महाराष्ट्रातील परंपरेने तमाशाफड चालवणारे फडमालक, तमाशा दिग्दर्शक, लेखक आणि तमाशा कलावंत. हरिभाऊ यांचे आजोबा गणपत बडे आणि वडील दशरथ बडे हे उत्तम तमाशा कलावंत…
राज कपूर : (१४ डिसेंबर १९२४ - २ जून १९८८). हिंदी चित्रपटसृष्टीतील प्रसिद्ध अभिनेते, निर्माता, संकलक आणि दिग्दर्शक. त्यांचा जन्म स्वातंत्र्यपूर्व भारतातील (सध्याच्या पाकिस्तानमधील) पेशावर येथे झाला. हिंदी चित्रपटसृष्टीतील ख्यातकीर्त…
मनुष्याच्या कृतीचे पर्यावरणावर काय परिणाम होतील, याचे सर्वंकष आकलन करण्याची प्रक्रिया म्हणजे पर्यावरण मूल्यमापन होय. मूल्यमापनामध्ये एखाद्या बाबीचे संख्यात्मक आणि गुणात्मक मापन केले जाते. पर्यावरण मूल्यमापनामध्ये मनुष्याने विकासाच्या हेतूने केलेल्या…
जेव्हन्झ, विल्यम स्टॅन्ली (Jevons, William Stanley) : (१ सप्टेंबर १८३५ – १३ ऑगस्ट १८८२). प्रसिद्ध ब्रिटिश अर्थशास्त्रज्ञ व तर्कशास्त्रवेत्ता. जेव्हन्स यांचा जन्म इंग्लंडच्या लिव्हरपूल येथे एका लोखंड व्यापाराच्या घरी झाला.…
ठेवीदारांच्या अथवा आपल्या संस्थेतील सभासदांच्या वतीने वित्तीय बाजारात भागरोखे (शेअर्स), कर्जरोखे (डिवेंचर) खरेदी करणारी, तसेच नाणेबाजारातील साधनांमध्ये पैशांची मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक करणारी एक संस्था अथवा संघटना. भारतीय भागरोखे बाजारात संस्थात्मक…
ब्रिटिश चलन संप्रदाय हा एक ब्रिटिश अर्थतज्ज्ञांचा गट होता. हा गट मुख्यत्वे प्रसिद्ध अर्थतज्ज्ञ डेव्हिड रिकार्डो यांच्या बँकिंग संप्रदायाच्या विरोधातील लिखाणामुळे उदयास आला. या संप्रदायात हेन्री थॉर्टन आणि रिकार्डो हे…
अर्थव्यवस्थेतील आर्थिक व सामाजिक या कारणांमुळे औद्योगिकतेचा होणारा ऱ्हास अथवा त्यात सातत्याने होणारी घट म्हणजेच निरुद्योगिकीकरण होय. औद्योगिक क्रांतीमुळे अठराव्या व एकोणिसाव्या शतकांत जगात (विशेषतः यूरोपीयन देशांत) औद्योगिकीकरणाची प्रक्रिया फार…
एकोणिसाव्या शतकात ब्रिटनमधील काही अर्थशास्त्रज्ञ पैसा व बँकिंगसंबंधी आपले विचार व्यक्त करणाऱ्या विचारशाळेला ब्रिटिश बँकिंग स्कूल असे म्हणत. यामध्ये थॉमस टूक, जॉन फुलर्टन, जेम्स विल्सन आणि जे. डब्ल्यू. गिल्बर्ट हे…
पुढची मोठी झेप ही मोहीम चीनमध्ये माओ - त्से - तुंग यांच्या नेतृत्वाखाली १९५८ ते १९६० या कालावधीत राबविण्यात आली. चीनसारख्या देशासाठी या काळात त्यांची सर्वांत मोठी जमेची बाजू ग्रामीण…
हॅरॉड, सर रॉय फोर्ब्स (Harrod, Sir Roy Forbes) : (१३ फेब्रुवारी १९०० – ८ मार्च १९८७). विसाव्या शतकातील नवअभिजात अर्थशास्त्राला दीर्घकालीन योगदान देणारे एक सुप्रसिद्ध अर्थतज्ज्ञ. हॅरॉड यांचा जन्म लंडन…
न्गुगी वा थिअंगो : (५ जानेवारी १९३८). जेम्स थिअंगो न्गुगी. जागतिक कीर्तिचे पूर्व आफ्रिकेतील केनियन लेखक आणि शिक्षणतज्ञ. कादंबरी, नाटक, लघुकथा, निबंध, बालवाङ्मय अशा विविध साहित्यप्रकारात त्यांनी लेखन केले आहे.…