पाणकावळा (Cormorant)

पाणकावळा

पक्षिवर्गातील सुलिफॉर्मिस किंवा पेलिकॅनिफॉर्मिस (Suliformes / Pelecaniformes) गणाच्या फॅलॅक्रोकोरॅसिडी  (Phalacrocoracidae) कुलातील पक्षी. पाणथळ जागेत अधिवास असल्याने त्यास पाणकावळा असे म्हणतात ...
पुरातत्त्वीय प्राणिविज्ञान (Zooarchaeology)

पुरातत्त्वीय प्राणिविज्ञान

जैवपुरातत्त्वविज्ञानाची एक उपशाखा. प्राचीन मानवी वसाहतींच्या ठिकाणी पुरातत्त्वीय उत्खननातून मिळालेल्या सांस्कृतिक अवशेषांमध्ये प्राण्यांचे अवशेष सर्वांत जास्त प्रमाणात आढळतात. याचे मुख्य ...
पुरातत्त्वीय संशोधन आणि शंखशिंपले (Archaeomalacology)

पुरातत्त्वीय संशोधन आणि शंखशिंपले

प्राचीन काळापासून अनेक प्राणी माणसाला उपयोगी पडत आहेत. शंखशिंपले या मृदुकाय प्राण्यांनीसुद्धा मानवी संस्कृतीमध्ये फार मोलाची भूमिका बजावलेली आहे. प्राचीन ...
पृष्ठवंशी उपसंघ (subphylum Vertebrata)

पृष्ठवंशी उपसंघ

पृष्ठवंशी अधिवर्ग रज्जूमान संघातील पृष्ठवंशी उपसंघात पाठीचा कणा असलेल्या प्राण्यांचा समावेश होतो. पृष्ठवंशी उपसंघामध्ये पाठीचा कणा असलेल्या प्राण्यांची संख्या सुमारे ...
पेडवा (Sardinella fimbriata)

पेडवा

पेडवा माशाचा समावेश क्लुपिफॉर्मिस (Clupeiformes) गणातील क्लुपिइडी (Clupeidae) या मत्स्यकुलात होतो. त्याचे शास्त्रीय नाव सार्डिनेला फिंब्रिएटा (Sardinella fimbriata) असे आहे ...
प्राणी पेशी (Animal cell)

प्राणी पेशी

पंचसृष्टी सजीवातील (Five kingdom classification) दृश्य केंद्रकी पेशी. तिचा आकार गोलाकार किंवा अनियमित असून लांबी १०—३० मायक्रोमीटर असते. प्राणी पेशीचे ...
प्रातिनिधिक सजीव (Model organisms)

प्रातिनिधिक सजीव

गेली कित्येक शतके प्राणिविज्ञानात पाळीव प्राणी, पक्षी, वन्य प्राणी, कवके, जीवाणू यांसंबंधी अभ्यास करण्यात येत आहे. सुमारे पन्नास वर्षे अभ्यासलेल्या ...
रायबोन्यूक्लिइक अम्ल (आरएनए)  [Ribonucleic acid (RNA)]

रायबोन्यूक्लिइक अम्ल

रायबोन्यूक्लिइक अम्ल म्हणजेच आरएनए रेणू हे जनुक-अभिव्यक्तीच्या (Gene Expression) प्रक्रियेतील प्रमुख घटक आहेत. सजीव पेशींचा आराखडा आणि बांधणीसाठी आवश्यक माहिती ...
सकला मासा (Black King Fish / Cobia)

सकला मासा

मत्स्यवर्गातील पर्सिफॉर्मीस (Perciformes) गणातील पर्कोऑयडिया (Percoidei) उपगणात सकला माशाचा समावेश होतो. त्याचे शास्त्रीय नाव रॅचीसेंट्रोन कॅनॅडम् (Rachycentron canadum) असे आहे ...
सजीव आणि जीवनप्रक्रिया (Life and life processes)

सजीव आणि जीवनप्रक्रिया

ज्यामध्ये जीवंत राहण्याची किंवा स्वत:चे अस्तित्व टिकवून ठेवण्याची क्षमता आहे, त्यास जीव किंवा सजीव असे म्हटले जाते. परंतु, नेमके सजीव ...
सागरी कोळंबी  (Indian Prawn)

सागरी कोळंबी 

सागरी कोळंबी (फेन्नेरोपिनियस इंडिकस) संधिपाद संघातील कवचधारी क्रस्टेशिया (Crustacea) वर्गातील मॅलॅकोस्ट्रॅका (Malacostraca) उपवर्गातील (मऊ कवच असणारे कवचधारी प्राणी) डेकॅपोडा गणातील ...