मॉरिस गुडमन (Morris Goodman)

मॉरिस गुडमन

गुडमन, मॉरिस (Goodman, Morris) : (१२ जानेवारी १९२५ – १४ नोव्हेंबर २०१०). प्रसिद्ध अमेरिकन वैज्ञानिक आणि जीवविज्ञान, पुरातत्त्वशास्त्र व मानवशास्त्र ...
 अंत:प्रजनन / अंतर्जनन (Inbreeding)

 अंत:प्रजनन / अंतर्जनन

प्रजनन ही सर्व सजीवांमधील एक मूलभूत जीवनप्रक्रिया आहे. बहुतेक सजीवांमध्ये प्रजनन आणि प्रजोत्पादन हे दोन्ही शब्द समानार्थी वापरले आहेत. प्रजनन ...
उत्परिवर्तन (Mutation)

उत्परिवर्तन

सजीवांच्या एका पिढीकडून पुढील पिढ्यांकडे संक्रमित होऊ शकणाऱ्या जीनोममधील कोणत्याही बदलास उत्परिवर्तन असे म्हणतात. सर्व सजीवांच्या जीनोममध्ये बदल होणे ही ...
सिरिएशन (Seriation)

सिरिएशन

सिरिएशन याचा अर्थ क्रमनिर्धारण अथवा कोणत्याही एखाद्या निश्चित गुणधर्माचा वापर करून वस्तूंची विशिष्ट क्रमाने मांडणी करणे. या तंत्राचा उपयोग कालमापनासाठी ...
झैनुद्दिन अन्सारी (Z. D. Ansari)

झैनुद्दिन अन्सारी

अन्सारी, झैनुद्दिन दाऊद : (१९२३–१८ फेब्रुवारी १९९८). डेक्कन कॉलेजमधील पुरातत्त्व विभागाच्या वाढीत महत्त्वपूर्ण योगदान देणारे व भारतातील एक अग्रगण्य क्षेत्रीय ...
जेरोम जेकबसन (Jerome Jacobson)

जेरोम जेकबसन

जेकबसन, जेरोम : (१३ जून १९३० – २१ ऑगस्ट २०२०). दक्षिण आशियाई पुरातत्त्व आणि विशेषतः भारतीय प्रागैतिहासिक पुरातत्त्वाच्या क्षेत्रात योगदान ...
कराड (Karad)

कराड

दक्षिण महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील एक महत्त्वाचे ऐतिहासिक पुरातत्त्वीय स्थळ. कृष्णा व कोयना या नद्यांच्या संगमावर हे स्थळ वसलेले आहे. कराड ...
जगतपती जोशी

जोशी, जगतपती : (१४ जुलै १९३२ – २७ जून २००८). भारतीय पुरातत्त्व सर्वेक्षणाचे माजी महासंचालक व सिंधू संस्कृतीच्या अनेक स्थळांचे ...
पुरुषोत्तम सिंह (Purushottam Singh)

पुरुषोत्तम सिंह

सिंह, पुरुषोत्तम : (१ जानेवारी १९४० – २२ फेब्रुवारी २०२०). विख्यात भारतीय पुरातत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म उत्तर प्रदेशमधील गोरखपूर जिल्ह्यातील भरौली ...
टी. सी. शर्मा (T. C. Sharma)

टी. सी. शर्मा

शर्मा, तरुणचंद्र : (११ एप्रिल १९२९ – १७ नोव्हेंबर २०११). ईशान्य भारतात महत्त्वाचे संशोधन करणारे प्रागैतिहासिक पुरातत्त्वज्ञ आणि मानवशास्त्रज्ञ. त्यांचा ...
आत्मा प्रकाश खत्री (ए. पी. खत्री) (A.P. Khatri)

आत्मा प्रकाश खत्री

खत्री, आत्मा प्रकाश : (८ एप्रिल १९३२–१७ नोव्हेंबर २००४). विख्यात प्रागैतिहासिक पुरातत्त्वज्ञ आणि पुरामानवशास्त्रज्ञ.  त्यांचा जन्म बवहाळपूर (पाकिस्तान) येथे झाला ...
जे. डेस्मंड क्लार्क (J. Desmond Clark)

जे. डेस्मंड क्लार्क

क्लार्क, जॉन डेस्मंड : (१० एप्रिल १९१६ – १४ फेब्रुवारी २००२). विख्यात इंग्लिश पुरातत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म लंडन येथे झाला. त्यांच्या ...
सर ग्रॅहम क्लार्क (John Grahame Douglas Clark)

सर ग्रॅहम क्लार्क

क्लार्क, सर जॉन ग्रॅहम डग्लस : (२८ जुलै १९०७ – १२ सप्टेंबर १९९५). स्टार कार या ब्रिटनमधील मध्याश्मयुगीन स्थळाच्या उत्खननासाठी ...
डेव्हिड क्लार्क (David L. Clarke)

डेव्हिड क्लार्क

क्लार्क, डेव्हिड लिओनार्ड : (३ नोव्हेंबर १९३७ – २७ जून १९७६). नवपुरातत्त्व विचारधारेचे अग्रणी ब्रिटिश पुरातत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म इंग्लंडमधील केंट ...
इयन हॉडर (Ian Hodder)

इयन हॉडर

हॉडर, इयन रिचर्ड : (२३ नोव्हेंबर १९४८). समकालीन पुरातत्त्वीय सिद्धांताच्या क्षेत्रात जागतिक पातळीवर प्रभाव असणारे आणि प्रक्रियावादोत्तर पुरातत्त्वाचे अग्रणी, ब्रिटिश ...
जे. सी. ग्यरदाँ (Jean-Claude Gardin)

जे. सी. ग्यरदाँ

ग्यरदाँ, जाँ-क्लुड : (३ एप्रिल १९२५ – ८ एप्रिल २०१३). पुरातत्त्वीय सिद्धांतात योगदान देणारे आणि पुरातत्त्वीय संशोधनात गणित, तर्कशास्त्र आणि ...
लुईस बिनफर्ड (Lewis Binford)

लुईस बिनफर्ड

बिनफर्ड, लुईस : (२१ नोव्हेंबर १९३१–११ एप्रिल २०११). ल्यूईस बिनफोर्ड. अमेरिकन मानवशास्त्रज्ञ व पुरातत्त्वज्ञ. पुरातत्त्वविद्येतील उद्दिष्टे, सैद्धांतिक मांडणी आणि पद्धतींमध्ये ...
फ्रान्स्वा बोर्डे (François Bordes)

फ्रान्स्वा बोर्डे

बोर्डे, फ्रान्स्वा : (३० डिसेंबर १९१९ – ३० एप्रिल १९८१). फ्रेंच भूवैज्ञानिक, प्रागैतिहासिक पुरातत्त्वज्ञ आणि फ्रान्सिस कारसॅक या टोपणनावाने विज्ञानकथा ...
हॉवर्ड कार्टर (Howard Carter) 

हॉवर्ड कार्टर

कार्टर, हॉवर्ड : (९ मे १८७४–२ मार्च १९३९).  ईजिप्तचा राजा (फॅरो) तुतानखामेन (तूतांखामेन) याचे थडगे शोधणारे ईजिप्तविद्या अभ्यासक व पुरातत्त्वशास्त्रात ...
स्टार कार (Star Carr)

स्टार कार

इंग्लंडमधील जगप्रसिद्ध मध्याश्मयुगीन (मेसोलिथिक) पुरास्थळ. ते उत्तर यॉर्कशायर परगण्यात स्कारबोरो या गावाच्या  दक्षिणेस ७ किमी. अंतरावर असून कुजून रूपांतर झालेल्या ...