क्लिंटन, रिचर्ड डॉकिन्स : (२६ मार्च १९४१ ) रिचर्ड डॉकिन्स क्लिंटन यांचा जन्म आफ्रिकेत नैरोबी येथे झाला. आफ्रिकेत त्यांना त्यांच्या घराभोवतालीच वन्यजीवन जवळून पाहता आले आणि प्राण्यांचा अभ्यास करणे आवडू…
(नेटवर्किंग तंत्रज्ञान). वायरलेस फिडीलीटी (Wireless-Fidelity) यांचे संक्षिप्त रूप वाय-फाय असे आहे. वाय-फाय हे संगणकीय नेटवर्किंगचे तंत्रज्ञान असून त्यामध्ये रेडिओ तरंगाचा वापर कमी पल्ल्यामध्ये उच्च-गती डेटा/माहिती हस्तांतरित करण्याकरिता होतो. अमेरिकेच्या फेडरल…
(यंत्र भाषा). संख्यात्मक कोड किंवा संकेतलिपी, ज्यावर प्रक्रिया करून संगणक थेट परिणाम दर्शवितो. ही संकेतलिपी 0 आणि 1 या दोन चिन्हांचा वापर करून तयार करण्यात येते. त्यामुळे याला द्विमान अंक…
वर्मा, सिद्धेश्वर : (३ नोव्हेंबर १८८७ - १७ ऑगस्ट १९८५). भारतीय भाषावैज्ञानिक. त्यांचा जन्म रावळपिंडीमध्ये (पाकिस्तान) झाल्यामुळे त्यांचे लहानपणीच नाव पिंडीदास होते. त्यांचे वडील रामदास नंदा व आई जमनादेवी. त्यांनी…
एक आसनप्रकार. या आसनाच्या अंतिम स्थितीत शरीराचा आकृतिबंध पर्वताप्रमाणे तळाशी विस्तृत पाया व वर निमुळते शिखर असा दिसतो म्हणून या आसनाचे नाव पर्वतासन आहे. कृती : पद्मासनात बसावे. दोन्ही हातांचे…
एक आसनप्रकार. ‘चक्र’ या संस्कृत शब्दाचा अर्थ चाक असा आहे. या आसनाच्या अंतिम स्थितीत शरीर गोलाकार होते म्हणून याचे नाव ‘चक्रासन’ असे पडले आहे. अहिर्बुध्न्यसंहिता (चवथे शतक), नारायणतीर्थ यांची योगसिद्धान्तचन्द्रिका…
ह्‌रॉझ्नी, बेद्रिच : (६ मे १८७९–१८ डिसेंबर १९५२). चेक पुरावशेषविद् आणि प्राच्यविद्या पंडित. त्याने हिटाइट (हित्ती) क्यूनिफॉर्म बेद्रिच ह्‌रॉझ्नी (कीलमुखी) लिपीचा प्रथम उलगडा केला (१९१६) आणि दक्षिण–पश्चिम आशियाच्या प्राचीन इतिहासाच्या…
मोबाइलवर कार्यरत असणारी परिचालन प्रणाली. मोबाइल परिचालन प्रणाली हे सॉफ्टवेअरचे व्यासपीठ असून त्यावर इतर प्रोग्राम कार्यरत असतात. याला मोबाइल ओएस (Mobile OS) असेही म्हणतात. प्रामुख्याने ही परिचालन प्रणाली मोबाइलसम साधनावर…
गुलाबो सपेरा : (१९७४). आंतरराष्ट्रीय कीर्तीची कालबेलिया नर्तिका. गुलाबो सपेरा ही आंतरराष्ट्रीय कीर्तीची कालबेलिया नर्तिका म्हणून सर्वपरिचित आहे. धनत्रयोदशीच्या दिवशी गुलाबोचा जन्म अजमेर येथे झाला. ती आपल्या आई - वडिलांचे…
घोटकर, पांडुरंग : (२१ मे १९४७). महाराष्ट्रातील सुप्रसिद्ध तालवाद्य वादक. विशेषतः ढोलकी सम्राट म्हणून प्रसिद्ध ते आहेत. त्यांचे मूळ गाव औरंगाबाद जिल्ह्यातील गंगापूर तालुक्यातील भिवधानोरा हे आहे. पारंपरिक गोंधळी कुटुंबात…
भाकरे, निरंजन : (१०-०६-१९६५ - २३-०४-२०२१). महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध भारूडकार. सर्व संतांची भारूडे गायन, अभ्यासपूर्ण निरूपण आणि बहुआयामी अभिनय कलेतून ते सादर करीत असत. त्यांचा जन्म औरंगाबाद येथे झाला. त्यांचे मूळ…
परांजपे, अशोक : (३० मार्च १९४१ - ९ एप्रिल २००९). महाराष्ट्रातील लोककला संशोधक, गीतकार, नाटककार. त्यांचा जन्म सांगली जिल्ह्यातील हरिपूर येथे झाला. त्यांचे वडील गणेश परांजपे हे आयुर्वेदाचार्य होते. हरिपूर…
भगत, दत्ता : (१३ जून १९४५). दत्तात्रय गणपतराव भगत. महाराष्ट्रातील ख्यातनाम विचारवंत, वक्ते, नाटककार, समीक्षक आणि समाजसुधारक महात्मा फुले व डाॅ.बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारकार्याचे व्यासंगी अभ्यासक. परिवर्तनवादी चळवळीचे भाष्यकार. कथा,…
भारताच्या गुजरात राज्यातील पंचमहाल जिल्ह्याचे मुख्यालय व प्रमुख व्यापारी शहर. लोकसंख्या १,४३,६४४ (२०११). हे गांधीनगरच्या पश्चिमेस १२५ किमी. वर असून मुंबई-नवी दिल्ली या पश्चिम रेल्वेमार्गावरील प्रस्थानक आहे. येथून लोहमार्गाची एक…
सरदेसाई, लक्ष्मणराव : (१८ मार्च १९०५ - ५ फेब्रुवारी १९८६). नामवंत मराठी गोमंतकीय कथाकार, स्वातंत्र्यसेनानी आणि विचारवंत. मराठी कथाविश्वात त्यांचे स्थान महत्त्वाचे आहे. त्यांनी उत्कृष्ट व्यक्तिचित्रेही लिहिली. ललितनिबंध लिहिले. कथा…