मलेशियातील प्रमुख शहर, देशाचे प्रशासकीय केंद्र आणि संघीय प्रदेश. लोकसंख्या ९१,९०० (२०१८). हे शहर मलेशिया द्वीपकल्पाच्या पश्चिम भागात, क्वालालुंपुर या देशाच्या राजधानीपासून दक्षिणेस २५ किमी.वर वसलेले आहे. हे शहर वसविण्यापूर्वी…
राष्ट्रीय समुद्र विज्ञान संस्थान (नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ओशनोग्राफी) ही संस्था नवी दिल्लीच्या वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन परिषदेच्या (सीएसआयआर) सदतीस प्रयोगशाळांपैकी एक असून तिचे मुख्यालय गोव्यातील दोना पावला येथे आहे. ‘एनआयओʼ…
अभिमत विद्यापीठाचा दर्जा प्राप्त असलेली भारतातील एक प्रसिद्ध शैक्षणिक संस्था. संस्थेची स्थापना ‘द हिंदू कॉलेजʼ या नावाने मुंबईचे तत्कालीन गव्हर्नर मौंट स्ट्यूअर्ट एल्फिन्स्टन (१७७९–१८५९) यांच्या पुढाकाराने ६ ऑक्टोबर १८२१ रोजी…
भारतासह आशिया खंडातील प्रागितिहासाचा विशेष अभ्यास करण्यासाठी स्थापन झालेली संस्था. भारतात पुरातत्त्वशास्त्राच्या अभ्यासाला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारतीय पुरातत्त्व परिषद ही संस्था १९६७ मध्ये निर्माण झाली होती. या कार्याला जोड म्हणून आणि…
भारतात पुरातत्त्वशास्त्राच्या अभ्यासाला प्रोत्साहन देण्यासाठी समर्पित शैक्षणिक व्यासपीठ असलेली संस्था. या परिषदेची स्थापना १९६७ मध्ये बनारस हिंदू विद्यापीठाच्या प्राचीन भारतीय इतिहास, संस्कृती आणि पुरातत्त्व विभागात वाराणसी येथे झाली. ए. के.…
अल्चिन, फ्रँक रेमंड : (९ जुलै १९२३–४ जून २०१०). विख्यात ब्रिटिश पुरातत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म लंडनच्या हॅरो या उपनगरात झाला. रेमंड अल्चिन म्हणून परिचित. त्यांचे वडील फ्रँक मॅकडोनाल्ड अल्चिन हे डॉक्टर…
अल्चिन, ब्रिजिट : (१० फेब्रुवारी १९२७–१७ जून २०१७). विख्यात ब्रिटिश पुरातत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म ऑक्सफर्ड येथे झाला. त्यांच्या वडिलांचे नाव मेजर स्टीफन गॉर्डन आणि आईचे नाव एल्सी कॉक्स. वडील भारतीय सैन्यात…
पोशेल, ग्रेगरी लुई : (२१ जुलै १९४१–८ ऑक्टोबर २०११). विख्यात अमेरिकन पुरातत्त्वज्ञ आणि मानवशास्त्रज्ञ. दक्षिण आशियातील पुरातत्त्वविश्वात ग्रेग पोशेल या नावाने परिचित. त्यांचा जन्म अमेरिकेच्या वॉशिंग्टन राज्यातील टॅकोमा येथे झाला.…
ब्रेडवुड, रॉबर्ट जॉन : (२९ जुलै १९०७–१५ जानेवारी २००३). विख्यात अमेरिकन पुरातत्त्वज्ञ व आधुनिक आंतरविद्याशाखीय पुरातत्वीय संशोधनाचे प्रणेते. त्यांचा जन्म मिशिगन राज्यातील डेट्रॉईट येथे झाला. त्यांचे आईवडील स्कॉटलंडमधून अमेरिकेत स्थलांतरित…
फेयरसर्विस, वॉल्टर ॲशलिन : (१७ फेब्रुवारी १९२४–१२ जुलै १९९४). विख्यात अमेरिकन पुरातत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म न्यूयॉर्कमधील ब्रुकलीन येथे झाला. वॉल्टर यांचे जीवन अनेक वैविध्यपूर्ण घटनांनी भरलेले होते. लहानपणी पुरातत्त्वाच्या वेडापायी ते…
तोसी, मॉरिझिओ : (३१ मे १९४४–२४ फेब्रुवारी २०१७). विख्यात इटालियन पुरातत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म इटलीतील झेव्हिओ (व्हेरोना) येथे झाला. त्यांचे कुटुंब उच्चशिक्षित होते. ते मूळचे नापोलीचे (नेपल्स) होते. तोसींचे वडील फॅसिस्ट…
प्राचीन मगानमधील नौकेच्या पुनर्बांधणीचा एक अनोखा प्रकल्प. मेसोपोटेमियातील सुमेरियन संस्कृतीत व्यापारी संबंधांच्या संदर्भात कांस्ययुगातील मगान, दिलमुन व मेलुहा या तीन प्रदेशांचे वर्णन केलेले आढळते. यांतील मगान हा भाग म्हणजे ओमान…
पाण्याखाली असलेल्या पुरातत्त्वीय अवशेषांचे संशोधन. प्रागैतिहासिक पुरातत्त्वात अशी एक सर्वसाधारण समजूत आहे की, एकेकाळी खंडांचे जे भाग उघडे होते त्या जागी मानवी वसती असली, तरी ते अवशेष आता पूर्णपणाने नष्ट…
पोर्ट रॉयल हे वेस्ट इंडीजमधील जमैका या छोट्या देशातील एक बंदर होते. सध्या हे समुद्रात बुडालेले पुरातत्त्वीय स्थळ जमैकाची राजधानी किंगस्टनपासून २१ किमी. अंतरावर आहे. या स्थळाचा समावेश युनेस्कोच्या जागतिक…
पाण्यात बुडलेले एक गुलामवाहक जहाज. नाविक (नॉटिकल) पुरातत्त्वाच्या इतिहासात फ्रेडेन्सबोर्ग या गुलामांची वाहतूक करणाऱ्या जहाजाच्या संशोधनाला महत्त्वाचे स्थान आहे. याचे पहिले कारण म्हणजे जहाजबुडीच्या पुरातत्त्वातील सर्वांत चांगले उत्खनन झालेल्या दोन…