झिणझिणा पाकट  (Gulf Torpedo)

कास्थिमत्स्य (Chondrichthyes) वर्गातील चपट्या आकाराच्या माशांना पाकट (Ray fish) असे म्हणतात. शरीरामध्ये विद्युत निर्मिती करणाऱ्या पाकट माशास झिणझिणा पाकट किंवा झिणझिण्या असे म्हणतात. टॉर्पिडिनिफॉर्मिस (Torpediniformes) या गणातील पाकट माशांच्या समूहात…

इंटरनॅशनल इंडियन स्टॅटिस्टिकल असोसिएशन (International Indian Statistical Association)

इंटरनॅशनल इंडियन स्टॅटिस्टिकल असोसिएशन : (स्थापना – १९९२-९३) इंटरनॅशनल इंडियन स्टॅटिस्टिकल असोसिएशन (IISA) ही संस्था १९९२-९३ मध्ये स्थापन करण्यात आली. संस्थेची प्रमुख उद्दिष्टे अशी आहेत: १) संख्याशास्त्र व संभाव्यता यामधील शिक्षण…

आल्फ्रेड रसेल वॉलेस (Alfred Russel Wallace)

वॉलेस, आल्फ्रेड रसेल : (८ जानेवारी १८२३  - ७ नोव्हेंबर १९१३ ) आल्फ्रेड रसेल वॉलेस यांचा जन्म युनायटेड किंग्डमचा घटक असलेल्या, वेल्स या देशात झाला. इंग्लंडमधील हर्टफोर्ड ग्रामर स्कूल या शाळेत ते…

कॉनरॅड हॅल वॉडिंग्टन (Conrad Hal Waddington)

वॉडिंग्टन, कॉनरॅड हॅल: (८ नोव्हेंबर १९०५ - २६ सप्टेंबर १९७५) कॉनरॅड हॅल वॉडिंग्टन यांचा जन्म इंग्लंडमधील इव्हशॅम, वूर्सस्टशियर येथे झाला. त्यांच्या जन्मानंतर लवकरच त्यांचे वडील, कुटुंबासह, भारतात केरळमधील वायनाड जिल्ह्यात…

हॉवर्ड मार्टिन टेमिन (Howard Martin Temin)

टेमिन, हॉवर्ड मार्टिन : (१० डिसेंबर, १९३४  ते ०९ फेब्रुवारी, १९९४) अमेरिकेच्या पेनसिल्वेनिया राज्यातील फिलाडेल्फियामध्ये हॉवर्ड मार्टिन टेमिन यांचा जन्म झाला. हॉवर्ड यांचे प्राथमिक आणि माध्यमिक शिक्षण फिलाडेल्फियातील सरकारी शाळांत झाले.…

आल्फ्रेड हेन्री स्टर्टेव्हान्ट (Alfred Henry Sturtevant)

स्टर्टेव्हान्ट, आल्फ्रेड हेन्री : (२१ नोव्हेंबर १८९१ - ५ एप्रिल १९७०) आल्फ्रेड हेन्री स्टर्टेव्हान्ट यांचा जन्म अमेरिकेतील इलिनॉय राज्यातील जॅक्सनव्हिल या गावात झाला. माध्यमिक शिक्षणासाठी त्यांनी नैऋत्य अलाबामात सरकारी शाळेत प्रवेश…

जॉर्ज डब्ल्यू. स्नेडेकोर (George W. Snedecor)

स्नेडेकोर, जॉर्ज डब्ल्यू. : (२० ऑक्टोबर, १८८१ - १५ फेब्रुवारी, १९७४) स्नेडेकोर यांचा जन्म अमेरिकेतील मेम्फेस, टेनेसी येथे झाला. अलबामा विद्यापीठातून गणित हा प्रमुख विषय व भौतिकशास्त्र या विषयात बीएस…

मोलिना मारिओ (Molina Mario)

मारिओ मोलिना : (१९ मार्च, १९४३ ते ७ ऑक्टोबर, २०२०) मारिओ मोलिना यांचा जन्म मेक्सिको शहरात झाला. मेक्सिकोतील उनाम विद्यापिठातून त्यांनी रसायन अभियांत्रिकीमध्ये पदवी संपादन केली. पुढे त्यांनी पश्चिम जर्मनीतील फ्रायबर्ग विद्यापिठातून…

येशू आणि स्त्रीमुक्ती (Jesus and Feminism)

येशू ख्रिस्त यांच्या काळी पॅलेस्टाईनमधील समाज हा पुरुषप्रधान होता. त्या काळी चूल आणि मूल हेच स्त्रीचे कार्यक्षेत्र मानले जात होते. स्त्री आणि पुरुष समान आहेत, दोघेही देवाची रूपे आहेत, असे…

शारीरिक स्वास्थ्य (Physical fitness)

परिणामकारक आणि उत्तम कार्य करण्याच्या शरीराच्या क्षमतेला शारीरिक स्वास्थ्य असे म्हणतात. उत्तम स्वास्थ्य ही ‍निरोगी आयुष्याची गुरूकिल्ली आहे. कामाच्या व इतर ठिकाणी न दमता, न थकता, उत्साहाने काम करता येणे…

निओपिलिना गॅलॅथिया (Neopilina galatheae)

निओपिलिना गॅलॅथिया ही मृदुकाय संघातील एककवची (Monoplacophora) वर्गातील निओपिलिनिडी (Neopilinidae) कुलातील सागरी प्रजाती आहे. सुमारे ५-६ हजार मीटर खोलीपर्यंत सागरतळाशी त्यांचे वास्तव्य आढळून येते. ह्या प्राण्यांना ऊर्ध्व बाजूस टोपीसारखा दिसणारा…

फुफ्फुसमीन (Lungfish)

मत्स्यवर्गातील डिप्नोई (Dipnoi) गणातील माशांना फुप्फुसमीन म्हणतात. या गोड्या पाण्यातील माशांना क्लोम (कल्ले) व फुप्फुसासारखे कार्य करणारा वाताशय  (हवेची पिशवी) असल्यामुळे ते पाण्यात व हवेतही श्वसन करू शकतात. त्यामुळे या…

बाबाराव मुसळे (Babarao Musale)

मुसळे, बाबाराव : (१० जून १९४९). मराठी साहित्यातील सुप्रसिद्ध कादंबरीकार आणि कथाकार. अस्सल ग्रामीण जीवनानुभव हा त्यांच्या लेखनातील प्रधान विषय असून, साहित्यातील ग्रामीण आणि त्यातही वैदर्भीय साहित्यप्रवाहात त्यांनी मोलाचे योगदान…

आबूजा शहर (Abuja City)

आफ्रिकेतील नायजेरिया देशाची राजधानी आणि देशातील एक योजनाबद्ध नगररचना केलेले शहर. लोकसंख्या ९२,४०,००० (२०१६ अंदाज). देशाच्या मध्यवर्ती भागात असलेल्या फेडरल कॅपिटल टेरिटरी (एफसीटी) किंवा आबूजा फेडरल कॅपिटल टेरिटरी (स्था. १९७६)…

अवर्षण (Drought)

नैसर्गिक हवामान चक्रात वृष्टी (पर्जन्य अथवा हिमवृष्टी) अभावी दीर्घकाळ कोरडा काळ राहणे म्हणजे अवर्षण होय. अवर्षण (अ-नाही, वर्षण-वृष्टी) ही संज्ञा काहीशी सापेक्ष आहे. एखाद्या प्रदेशात दीर्घकाळ, सातत्याने सरासरीपेक्षा खूप कमी…