अनुसूचित बँका
आधुनिक काळातील बँका जी कामे करतात, त्यांपैकी बहुतेक कामे ब्रिटिशपूर्व भारतात सावकारी पेढ्यांमार्फत पार पाडली जात. त्यामुळे त्यांचा उल्लेख एतद्देशीय ...
आंतरराष्ट्रीय तडजोडविषयक बँक
जागतिक स्तरावर बँक व्यवसाय करणारी तसेच जगातील अनेक राष्ट्रांच्या केंद्रीय बँकांची बँक म्हणून कार्यरत असलेली सर्वांत जुनी वित्तसंस्था. पहिल्या महायुद्धात ...
इस्लामिक बँकिंग
धार्मिक आधार असलेली एक बँकिंग व्यवस्था. ही बँक इतर पारंपरिक बँकेप्रमाणेच एक बँकिंग व्यवस्था आहे. इस्लाम धर्मातील तत्त्व बाजूला न ...
कर्ज सापळा
एखादा व्यक्ती जेव्हा घेतलेल्या कर्जाची परतफेड करण्यास सक्षम नसतो, तेव्हा कर्जाचा सापळा सुरू होतो. जेव्हा व्यक्ती आपल्या उत्पन्नाच्या मर्यादेपलिकडे उपभोग्य ...
कोअर बँकिंग
भारतीय बँकिंग प्रणालीत वापरण्यात आलेले सर्वांत पहिले तंत्रज्ञान म्हणजे कोअर बँकिंग यंत्रणा होय. कोअर बँकिंगमुळे ग्राहकाला कोणत्याही बँकेच्या शाखेमधून व्यवहार ...
क्रेडिट कार्ड
क्रेडिट कार्ड म्हणजे एक प्रकारचे कर्ज असून ते रोख स्वरूपात न मिळता ते कार्डच्या स्वरूपात मिळते. क्रेडिट कार्डचा वापर पैशाप्रमाणे ...
क्षेत्रीय ग्रामीण बँक
भारतीय अर्थव्यवस्थेमध्ये ग्रामीण अर्थव्यवस्थेचे महत्त्व लक्षात घेता कृषी, उद्योग, व्यवसाय, छोटे व सीमांत शेतकरी इत्यादींना कर्ज देणे आणि कार्यक्षम उत्पादन ...
जागतिक ठेव पावती
परकीय कंपन्यांचे भांडवल-शेअर्स (समभाग) खरेदी करून खरेदीदाराच्या खात्यावर ते जमा केल्याबद्दलची ठेवीदार बँकेने दिलेली पावती, म्हणजे जागतिक किंवा आंतरराष्ट्रीय ठेव ...
ड्यूश बंडेस बँक
जर्मनीची एक मध्यवर्ती बँक. ड्यूश बंडेस बँक ही यूरोपातील मध्यवर्ती बँकिंग व्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. ही बँक तिच्या वित्तीय ...
नादारी व दिवाळखोरी संहिता
नादार झालेल्या व्यवसायाला बंद करणे, पुनर्रचना करणे किंवा व्यवसायामधून निर्गमन सुलभ करून देण्यासाठीचा एक अर्थशास्त्रविषयक कायदा. एक मजबूत आणि लवचिक ...
पुनर्वित्त सेवा
देशाच्या आर्थिक विकासासाठी वित्तीय क्षेत्र विकसित असणे ही आवश्यक अट ठरते. त्यासाठी आर्थिक विकासाच्या वेगवेगळ्या टप्प्यांवर विकासासाठी त्याला अनुरूप असणारी ...
फेडरल रिझर्व्ह सिस्टीम
अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांच्या केंद्रीय बँकिंग प्रणालीची एक महत्त्वपूर्ण अधिकोष प्रणाली. या प्रणालीस द फेड किंवा संघनिधी अधिकोष या नावानेही ओळखले ...
बँक ऑफ इंग्लंड
युनायटेड किंग्डम या देशाची मध्यवर्ती बँक. इंग्लंडचा राजा तिसरा विल्यम यांनी २७ जुलै १६९४ मध्ये खाजगी भागधारकांच्या साह्याने चार आठवड्यांत ...
बिगर अनुसूचित बँक
ज्या बँका भारतीय रिझर्व्ह बँक अधिनियम १९३४ च्या द्वितीय अनुसूचित सूचिबद्ध नाहीत, अशा बँका बिगर अनुसूचित बँका होय. ज्या बँका ...
बॅसल प्रमाणके
जगातील व्यापारी बँकांच्या परिनिरीक्षणाच्या संदर्भात बँक फॉर इंटरनॅशनल सेटलमेंट या आंतरराष्ट्रीय वित्तीय संस्थेने जी समिती नेमली होती, तिला बॅसल समिती ...
ब्रिटिश बँकिंग स्कूल
एकोणिसाव्या शतकात ब्रिटनमधील काही अर्थशास्त्रज्ञ पैसा व बँकिंगसंबंधी आपले विचार व्यक्त करणाऱ्या विचारशाळेला ब्रिटिश बँकिंग स्कूल असे म्हणत. यामध्ये थॉमस ...
राखीव किंमत
वस्तू किंवा मालमत्तेची विक्री करताना जी किमान (सीमांत) किंमत (Price) अपेक्षित असते, तिला ‘राखीव किंमत’ म्हणतात. एखाद्या वस्तूची विक्री तिच्या ...
रॅडक्लिफ समिती, १९५९
ब्रिटनमधील वित्तीय व पतव्यवस्था यांचा अभ्यास करण्याकरिता आणि त्यांविषयी शिफारशी करण्याकरिता निर्माण करण्यात आलेली समिती. दुसरे महायुद्ध (World War Second) ...