तूरिनचे प्रेतवस्त्र (Shroud of Turin)

उत्तर इटलीतील तूरिन येथे १६६८ ते १६९४ या काळात गुआरीनो गुआरिनी या वास्तुतज्ज्ञाने सेंट जॉन द बॅप्टिस्ट हे चर्च उभारले. या चर्चमध्ये मुख्य वेदीच्यावर एक पोलादी शो-केस (वस्तुसंग्रहदर्शक कपाट) ठेवलेली…

घोरपड (Bengal monitor)

घोरपड हा सरीसृप वर्गातील स्क्वॅमॅटा (Squamata) गणातील व्हॅरॅनिडी (Varanidae) कुलातील प्राणी असून याचे शास्त्रीय नाव व्हॅरॅनस बेंगालेन्सिस (Varanus bengalensis) आहे. यास बेंगाल मॉनिटर (Bengal monitor) किंवा कॉमन इंडियन मॉनिटर (Common…

स्त्रीत्व (Femininity)

सामान्यत: स्त्रिया आणि मुलींशी संबंधित असलेले गुणधर्म, आचरण, विविध भूमिकांचा समूह म्हणजे स्त्रीत्व. यामध्ये स्त्रियांनी काय करावे?  कसे वागावे?  कसे बोलावे?  कसे दिसावे? त्यांच्यासाठी काय उपयुक्त आहे? इत्यादींबाबतचे समाजनियम सामाजिकीकरणाच्या…

Read more about the article संगणकसाधित अभियांत्रिकी (Computer-aided Engineering)
प्लास्टिक विरुपणाचे त्रि-मितीय (3D) संरचनेचे अरेखीय स्थिर विश्लेषण.

संगणकसाधित अभियांत्रिकी (Computer-aided Engineering)

(CAE; सीएई). अंकीय संगणकाच्या थेट नियंत्रणाखाली असलेली - अभिकल्प आणि उत्पादन यांची - एकत्रित प्रणाली. औद्योगिक अभिकल्पाच्या कामात संगणकाचा वापर आणि त्या अभिकल्पाचा उत्पादन प्रक्रियेत वापर यांवर सीएई ही प्रणाली…

सुदारियमचे वस्त्र (Sudarium of Oviedo)

स्पेनमधील ओविडो येथील सान साल्वादोर चर्चमध्ये ‘सुदारियम’ नावाचे एक वस्त्र जपून ठेवण्यात आले आहे. ३३x२१ इंच आकाराचे हे वस्त्र क्रूसावर मरण पावलेल्या ख्रिस्ताचे तोंड झाकण्यासाठी वापरण्यात आले होते, असे मानले…

निरोप्या (Niropya)

एक ख्रिस्तीधर्मीय मराठी मासिक. स्वातंत्र्यपूर्वकाळात, ब्रिटिश सत्तेच्या राजवटीत, प्रामुख्याने दैनिके, साप्ताहिके, मासिके व तत्सम नियतकालिके मुंबई, पुणे यांसारख्या मोठ्या शहरांतून प्रसिद्ध होत असत. मात्र एप्रिल १९०३ मध्ये अहमदनगर जिल्ह्याच्या राहुरी…

जननक्षमता  (Fertility)

जननक्षमता म्हणजे जीवंत प्राण्यांची सामान्य लैंगिक क्रियेतून पुनरुत्पादन करण्याची क्षमता होय. स्त्रीने प्रत्यक्षात जिवंत अपत्यांना जन्म देणे, ही प्रक्रिया म्हणजे प्रजनन. जननक्षमता सुप्त असते, तर प्रजननक्षमता दृश्य असते. निरोगी जननक्षम…

Read more about the article उदगीर किल्ला (Udgir Fort)
उदगीर किल्ला.

उदगीर किल्ला (Udgir Fort)

महाराष्ट्रातील लातूर जिल्ह्यातील प्रसिद्ध भुईकोट किल्ला. उदगीर हे लातूर जिल्ह्यातील तालुक्याचे ठिकाण असून लातूरपासून ६५ किमी. अंतरावर वसले आहे. उदगीरच्या आसपास पसरलेल्या टेकड्यांना ‘उदयगिरी’ हे नाव असावे, त्यावरून ‘उदगीर’ हे…

घाशीराम कोतवाल (Ghashiram Kotwal)

पुणे येथील पेशवेकालीन एक प्रसिद्ध कोतवाल. त्याच्या वडिलांचे नाव सावळादास (शामळदास). घाशीराम मुळचा औरंगाबादचा. नोकरी किंवा व्यापाराच्या निमित्ताने तो पुण्यात आला. पुढे पेशव्यांचे कारभारी नाना फडणीस (१७४२–१८००) यांच्याशी त्याची ओळख…

वज्रबोधी (Vajrabodhi)

वज्रबोधी : (६७१–७४१). भारतीय बौद्ध भिक्षू. तो आठव्या शतकात चीनला गेला व अखेरपर्यंत तेथेच राहिला. त्याचा पिता ईशानवर्मन हा मध्य भारतातील एक क्षत्रिय राजा होता. वज्रबोधी हा त्याचा तिसरा मुलगा.…

द. ता. भोसले (D. T. Bhosale)

भोसले, द. ता. : (१० मे १९३५). दशरथ तायाप्पा भोसले. महाराष्ट्रातील सुप्रसिद्ध साहित्यिक व लोकसंस्कृतीचे अभ्यासक. त्यांचा जन्म सोलापूर जिल्ह्यातील सरकोली (ता. पंढरपूर) या गावी शेतकरी कुटुंबात झाला. त्यांचे प्राथमिक…

ॲबट (Abbot)

ख्रिस्ती मठाच्या वरिष्ठाला ‘ॲबट’ असे म्हटले जाते. ॲबट हा शब्द हिब्रू ‘आबा’ या शब्दापासून आला आहे. ‘आबा’ या शब्दाचा अर्थ ‘बाबा’ किंवा ‘पिता’. मठवासी आपल्या मठाच्या वरिष्ठाला ॲबट–फादर–म्हणून स्वीकारतात. ते…

पक्ष्यांचे स्थलांतर (Bird migration)

पक्षी स्थलांतर ही एक दरवर्षी नियमितपणे ऋतुमान बदलाबरोबर होणारी हालचाल आहे. पक्ष्यांचे प्रजननस्थळ व हिवाळी अधिवास या दरम्यान स्थलांतर साधारणत: उत्तरेकडून दक्षिणेकडे होते. पक्षी स्थलांतर जास्त करून उत्तर गोलार्धात आढळते.…

पवित्र त्रैक्य (Trinity)

ख्रिस्ती धर्मातील एक महत्त्वाचा धर्मसिद्धांत. हा धर्मसिद्धांत परमेश्वराचे त्रिविध स्वरूप समजावून सांगतो. पित्याच्या स्वरूपातील देव, पुत्राच्या स्वरूपातील देव आणि पवित्र आत्म्याच्या स्वरूपातील देव, असे हे परमेश्वराचे त्रिविध रूप आहे. देव…

गर्भस्थ गर्भनिरोधक साधने (Intrauterine contraceptive devices, IUD)

अनैच्छिक गर्भधारणा टाळण्याकरिता गर्भस्थ गर्भनिरोधक साधने वापरतात. गर्भपिशवीचे अस्तर आणि स्त्रीबीजनिर्मिती, फलन आणि अस्तरामध्ये गर्भ रूजणे या सर्वांचा अतिशय नाजूक तोल नैसर्गिकरीत्या सांभाळला गेलेला असतो. हे संतुलन ढळले तर गर्भधारणा…