आंरी फिलिप पेतँ (Henri Philippe Petain)
पेतँ, आंरी फिलिप : (२४ एप्रिल १८५६ – २३ जुलै १९५१). फ्रान्सचा एक सेनानी व मुत्सद्दी. त्याचा जन्म शेतकरी कुटुंबात कोशी-अ-ला-तूर येथे झाला. तो सेंट-सीर या लष्करी अकादमीतून पदवीधर झाला…
विल्यम हिकलिंग प्रेस्कट (William H. Prescott)
प्रेस्कट, विल्यम हिकलिंग : (४ मे १७९६ – २८ जानेवारी १८५९). अमेरिकन इतिहासकार. त्याचा जन्म सधन व सुसंस्कृत घराण्यात सेलेम (मॅसॅ.) येथे झाला. त्याचे वडील न्यायाधीश व अमेरिकन संघराज्याच्या जनकांपैकी…
मॅथ्यू कॅलब्रेथ पेरी (Matthew C. Perry)
पेरी, मॅथ्यू कॅलब्रेथ : (१० एप्रिल १७९४ – ४ मार्च १८५८). एक अमेरिकन नाविक अधिकारी. त्याचा जन्म न्यूपोर्ट (र्‍होड-आयलंड) येथे मध्यमवर्गी कुटुंबात झाला. ज्या घराण्यातील अनेक व्यक्तींनी नौदलात जीवन व्यतीत…
शाह वलीउल्लाह (Shah Waliullah)
वलीउल्ला, शाह : (२१ फेब्रुवारी १७०३—२० ऑगस्ट १७६२). इस्लामी धर्मशास्त्रवेत्ते. संपूर्ण नाव शाह वलीउल्ला, कुत्बुद्दीन अहमद बिन् अब्द अल् रहीम देहलवी. ते दिल्ली येथे जन्मले. इस्लामचे दुसरे खलिफा उमर यांचे…
अब्जांश लस (Nanovaccine)
लस म्हणजे विशिष्ट रोगाचे मृत किंवा जिवंत अवस्थेतील जंतूंचा अंश असतो. ही लस दिल्यास मानवी शरीरात त्या रोगाचा प्रतिकार करण्याची पूर्वतयारी होते. लसीमधील जंतू दुर्बल असल्याने रोग तर होत नाही,…
चार्ल्स जेम्स फॉक्स (Charles James Fox)
फॉक्स, चार्ल्स जेम्स : (२४ जानेवारी १७४९ – १३ सप्टेंबर १८०६). ब्रिटिश मुसद्दी व संसदपटू. लंडन येथे जन्म. ईटन व हार्टफर्ड (ऑक्सफर्ड) येथे शिक्षण. १७६८ मध्ये तो ब्रिटिश संसदेत निवडून…
पुणे सार्वजनिक सभेच्या मासिकाचे मुखपृष्ठ : नोव्हेंबर, १८८१.
पुणे सार्वजनिक सभा (Pune Sarvajanik Sabha)
महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाची राजकीय संस्था व सनदशीर मार्गाने चळवळ करणारी संघटना. १९ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात भारतीय राजकारणात उदारमतवादी अथवा नेमस्त प्रवाह प्रमुख होता. भारतीय समाजाच्या सर्वांगीण विकासासाठी धार्मिक व सामाजिक…
मिश्र पोलादे (Alloy Steels)
महत्त्वाची मिश्र पोलादे : हत्यारी पोलादे (Tool steels ) : सर्व प्रकारच्या वस्तूंची किंवा पदार्थांची घडाई, कर्तन किंवा यंत्रण करण्यासाठी हत्याराची गरज असते. सर्व प्रकारच्या हत्यारांसाठी निरनिराळी हत्यारी पोलादे वापरतात.…
वल्लभाचार्य (Vallabhacarya)
वल्लभाचार्य : (१४७९—१५३१). वल्लभ पंथ, शुद्धाद्वैती संप्रदाय, रुद्र संप्रदाय, पुष्टिमार्ग अशा वेगवेगळ्या नावांनी प्रसिद्ध असलेल्या एका भक्तीमार्गी वैष्णव संप्रदायाचे प्रवर्तक. ते तेलुगू ब्राह्मण होते. त्यांचे घराणे आंध्र प्रदेशातील कांकरव नावाच्या गावचे.…
रागविचार : राग अभिव्यक्ती (Raag Vichar : Raag Presentation)
रागरचना व रागसंकल्पना हे भारतीय संगीताचे वैशिष्ट्यपूर्ण लक्षण असल्यामुळे हिंदुस्थानी व कर्नाटक या दोन्ही संगीतपद्धतींत रागरचना महत्त्वाची आहे. परंतु रागाच्या अभिव्यक्तिच्या आणि लक्षणांच्या बाबतींत काही फरक आढळतो, तो तपासला तर…
इट्रियम (Yttrium)
इट्रियम हे गट ३ मधील धातुरूप संक्रमणी मूलद्रव्य आहे. या मूलद्रव्याची रासायनिक संज्ञा Y अशी आहे. याचा अणुक्रमांक ३९ असून अणुभार ८८·९०५ इतका आहे. इतिहास : जे. गॅडोलिन यांनी १७९४ मध्ये…
रागवर्गीकरण (Raag Distribution)
संगीतात रागतत्त्व निर्माण झाल्यावर त्या रागांचे पद्धतशीर वर्गीकरण करण्याचे प्रयत्न फार प्राचीन काळापासून झाल्याचे दिसून येतात. त्या रागांच्या वर्गीकरणाबाबत जे प्रयत्न झाले, त्यांचा ऐतिहासिकदृष्ट्या विचार करणे संयुक्तिक होईल. रागवर्गीकरणाचे प्रयत्न…
राग लक्षण (Raag Lakshana)
वैशिष्ट्यपूर्ण अशी भारतीय रागसंकल्पना, रागतत्त्वाचा जो पद्धतशीर विकास झाला त्यांतून निरनिराळ्या अवस्थांमधून परिवर्तित झाली आणि तिचे लक्ष्यस्वरूप निर्माण झाले. आजमितीला रागांची जी प्रमुख लक्षणे किंवा तत्त्वे मानली जातात, त्यांचे स्वरूप…
आनाक्रेऑन (Anacreon)
आनाक्रेऑन : (सु. ५८२ – सु. ४८५ इ.स.पू.) एक ग्रीक भावकवी. जन्म आशिया मायनर मधील टीऑस या लहानशा बेटावर. पर्शियन आक्रमण थांबविण्यासाठी स्थापित झालेल्या इऑनियन लीगच्या बारा शहरांपैकी टीऑस हे…
पाय् (π)
[latexpage] प्रतलावर काढलेल्या कोणत्याही वर्तुळाचा परिघ आणि त्याच वर्तुळाचा व्यास यांच्या लांबींचे गुणोत्तर म्हणजे ‘पाय् ($\pi$)’ होय. हे गुणोत्तर कायम एकसारखे येते. $\pi$ (पाय्) हे ग्रीक चिन्ह विल्यम जोन्स या…
- Go to the previous page
- 1
- …
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- …
- 495
- Go to the next page