तत्त्वज्ञानोद्यान (Philosophical Park)

‘फिलॉसफिकल कॅफे’च्या मानाने 'फिलॉसफिकल पार्क’ ही संकल्पना नवी आहे. इ.स. २००० साली इटलीतील काप्री बेटावर स्वीडिश अर्थशास्त्रज्ञ गुन्नर ॲडलर कार्लसन याने माउंट सोलॅरोवरील ॲनाकाप्री ह्या गावी जगातील पहिले तत्त्वज्ञानोद्यान उभारले.…

अब्जांश कुपी (Nanocapsules)

आरोग्याचे दृष्टीने उपद्रवकारक असणाऱ्या बाह्य घटकांपासून पदार्थांना सुरक्षित ठेवण्यासाठी अब्जांश कुपींचा वापर केला जातो. रचना : अब्जांश कुपीचे दोन प्रमुख भाग असतात : (१) कुपीचा अंतर्भाग/गाभा (Core), (२) बाह्य आवरण…

पामटॉप (Palmtop)

संगणकाचा एक प्रकार. पामटॉप संगणक हा एक वैयक्तिक संगणक किंवा इलेक्ट्रॉनिक उपकरण आहे. ज्यामध्ये संगणकासारखे अनेक वैशिष्ट्ये असतात आणि तो आपल्या हाताच्या तळव्याच्या आकाराचा असतो. पामटॉप हा वैयत्तिक माहिती साहाय्यक…

Read more about the article फ्रिश, रॅग्नर आन्तोन किट्टिल (Frisch, Ragnar Anton Kittil)
R

फ्रिश, रॅग्नर आन्तोन किट्टिल (Frisch, Ragnar Anton Kittil)

फ्रिश, रॅग्नर आन्तोन किट्टिल (३ मार्च १८८५ – ३१ जानेवारी १९७३) फ्रिश यांचा जन्म नॉर्वेमधील ख्रिस्तियाना येथे झाला. फ्रिश कुटुंबीय हे १७ व्या शतकात जर्मनीहून नॉर्वेमधील कोंग्सबर्ग (Kongsberg) येथे स्थलांतरीत झाले.…

हर्स्ट, हॅरोल्ड एडविन (Hurst, Harold Edwin)

हर्स्ट, हॅरोल्ड एडविन  (१ जानेवारी, १८८० – ७ डिसेंबर, १९७८)   ब्रिटनमधील लिसेस्टर (Leicester) येथे जन्मलेल्या हर्स्ट यांनी रसायनशास्त्र आणि वडिलांकडून मिळालेले सुतारकामाचे शिक्षण झाल्यावर १५ व्या वर्षी शाळा सोडली.…

स्टार टोपाॅलॉजी (Star Topology)

(तारका संस्थिती). स्टार टोपॉलॉजी हा नेटवर्क टोपॉलॉजीचा (Network Topology) एक प्रकार आहे. स्टार या इंग्रजी नावाप्रमाणे या टोपॉलॉजीचा आकार स्टार प्रमाणे म्हणजेच ताऱ्याप्रमाणे असतो. स्टार टोपॉलॉजीमधे एक मध्य उपकरण (Central…

मायर, जॉर्ज व्हॉन (Mayr, Georg von)

मायर, जॉर्ज व्हॉन  (१२ फेब्रुवारी १८४१ – ६ सप्टेंबर १९२५)   जॉर्ज मायर यांचा जन्म जर्मनीतील फ्रँकोनियामधील वुर्झबर्ग (Wurzburg) येथे झाला. मायर यांचे वडील गणित व खगोलशास्त्र या विषयांचे प्राध्यापक…

Read more about the article हायगेन्स, क्रिस्तीआन (Huygens, Christiaan)
Christiaen Huygens II (1629-1695) *oil on paper on panel *30 x 24 cm *signed b.l.: C.Netscher / 1671

हायगेन्स, क्रिस्तीआन (Huygens, Christiaan)

हायगेन्स, क्रिस्तीआन (Huygens, Christiaan) (१४ एप्रिल १६२९ – ८ जुलै १६९५) हायगेन्स यांचा जन्म हेग येथील सधन व मातबर कुटुंबात झाला. वयाच्या १६व्या वर्षापर्यंत त्यांचे शिक्षण घरीच वडिलांच्या निरीक्षणाखाली झाले. वडिलांनी त्यांना विविध भाषा, संगीत, इतिहास, भूगोल,…

लघुग्रह शोध (Asteroid : Discoveries)

(खगोलशास्त्र). लघुग्रह (ॲस्टेरॉइड; Asteroid) आकाराने लहान आणि सूर्यापासून सु. २२—५५ कोटी किमी. अंतरावरआहेत. ते स्वयंप्रकाशी नाहीत. दुर्बिणीचा शोध लागल्या नंतरही २०० वर्षांपर्यंत लघुग्रहांचा शोध लागला नाही. रात्रीच्या आकाशातल्या या अंधुक…

तांबे निष्कर्षण (Copper extraction)

धातुरूपात मिळविण्याच्या दृष्टीने तांबे सल्फाइड धातुकाच्या, ऑक्साइड धातुकाच्या (यातच कार्बोनेट व सल्फेट धातुकांचा समावेश आहे) आणि शुद्ध स्वरूपात आढळते. कॅल्कोसाइट (कॉपर ग्लान्स), कोव्हेलाइट, कॅल्कोपायराइट (कॉपर पायराइट) इ. सल्फाइड स्वरूपाच्या धातुकांत आणि क्युप्राइट,…

नेमन, जे. (Neyman, J.)

नेमन, जे. (१६ एप्रिल १८९४ - ५ ऑगस्ट १९८१) नेमन जेर्झी यांचा जन्म रशियन साम्राज्यातील बेन्दर (Bender) या शहरामधील एका पोलिश कुटुंबात झाला. Kamieniec Podolski Gubernial Gymnasium for Boys या…

तु. शं. कुळकर्णी (T. S. Kulkarni)

कुळकर्णी, तु. शं. : (३ सप्टेंबर १९३२). मराठी साहित्यातील प्रसिद्ध कथाकार आणि कवी. जन्म डोंगरकडा, ता. कळमनुरी जि. हिंगोली येथे. मराठी साहित्य या विषयात बी. ए. ह्या पदवीपरीक्षेत तत्कालीन मराठवाडा…

हायब्रीड टोपाॅलॉजी (Hybrid Topology)

(संकरित संस्थिती). संगणकीय भाषेत संस्थिती (इं. टोपॉलॉजी; Topology) म्हणजे संगणकीय जाळ्यांचे विस्तार करणे. आंतरजाल (Internet) हे हायब्रीड टोपॉलॉजीचे उदाहरण आहे. नेटवर्क टोपॉलॉजी (Network Topology) मधील हायब्रीड टोपॉलॉजी हा एक प्रकार…

ओखमचा वस्तरा (Occam’s Razor)

तत्त्वज्ञानातील एक महत्त्वपूर्ण संकल्पना. प्रसिद्ध इंग्लिश तत्त्वज्ञ विल्यम ऑफ ओखम (१२८५‒१३४७) हा तत्त्वज्ञानात प्रसिद्धी पावला, तो त्याच्या नावाने रूढ झालेल्या या वस्तराच्या संकल्पनेमुळे. गृहितांची संख्या निष्कारण वाढू देऊ नये, असे…

फ्रेशे, मॉरिस रेने (Fréchet Maurice René)

फ्रेशे, मॉरिस रेने  (२ सप्टेंबर १८७८ - ४ जून १९७३) मॉरिस रेने फ्रेशे यांचा जन्म मालिन्यी, फ्रान्स (Maligny, France) येथे झाला. त्यांनी पॅरिसमधील लायसी बुफॉ (Lyc'ee Buffon) या शाळेत शिक्षण…