फ्रेरर, पॉलो : (१५ सप्टेंबर १९२१—२ मे १९९७). प्रसिद्ध ब्राझीलियन अध्यापनशास्त्रज्ञ व शिक्षणतज्ज्ञ. त्यांचा जन्म ब्राझीलच्या उत्तर पूर्व भागात एका सामान्य कुटुंबात झाला. अत्यंत बिकट परिस्थितीत त्यांनी सुरुवातीचे शिक्षण घेतले.…
फिनलंडच्या उत्तर भागातील लॅपलँड प्रांतातील सर्वांत मोठे सरोवर. हे सरोवर रशियाच्या सीमेलगत आहे. आर्क्टिक वृत्ताच्या उत्तरेस स. स.पासून ११९ मी. उंचीवर असलेल्या या सरोवराची कमाल लांबी ८० किमी., कमाल रूंदी…
"एखाद्या लेखकाची मूळ साहित्यकृती पूर्णतः वा अंशतः दुसऱ्या लेखकाने स्वतःच्या नावे प्रसिद्ध करून ती स्वतःची असल्याचे भासविणे, ह्यास ‘वाङ्मयचौर्य’ म्हणतात. वाङ्मयचौर्य लेखक मूळ साहित्यकृतीचा निर्माता नसतानाही त्या साहित्यकृतीचा निर्माता असल्याचा…
जोशी, भीमसेन : (४ फेब्रुवारी १९२२ – २५ जानेवारी २०११). महाराष्ट्रातील एक ख्यातकीर्त गायक व संगीतरचनाकार. त्यांचे पूर्ण नाव भीमसेन गुरुराज जोशी. त्यांचा जन्म गुरुराज व रमाबाई या दांपत्यापोटी धारवाड…
ऑस्ट्रेलियातील साउथ ऑस्ट्रेलिया या राज्यातील एक खाऱ्या पाण्याचे सरोवर. देशाच्या मध्य भागात असलेल्या ग्रेट ऑस्ट्रेलियन द्रोणीच्या नैर्ऋत्य कोपऱ्यात हे सरोवर आहे. हे सरोवर समुद्रसपाटीपासून १५ मीटर खाली असून ऑस्ट्रेलिया खंडातील…
काब्राल, पेद्रू आल्व्हारिश : (१४६७ किंवा ६८ – १५२०). पोर्तुगीज सरदार, मार्गनिर्देशक, समन्वेषक व ब्राझीलचा शोध लावणारा पहिला यूरोपीय. त्यांचा जन्म पोर्तुगालमधील कॉव्हील्लाजवळील बेलमाँट येथे एका सरदार घराण्यात झाला. सरदार…
कॅबट, सीबॅस्चन : (१४७६/१४८२? - १५५७). ब्रिटिश मार्गनिर्देशक, समन्वेषक आणि मानचित्रकार. कॅबट यांची जन्मतारीख, जन्मस्थळ तसेच त्यांच्या बालपणाविषयी बरीच अस्पष्टता आहे. त्यांचा जन्म इंग्लंडमधील ब्रिस्टल किंवा इटलीतील व्हेनिस येथे झाला…
कॅबट, जॉन : (१४५०-१४९८). इटालियन जिओवन्नी कॅबट. इटालियन मार्गनिर्देशक आणि समन्वेषक. जन्म बहुतेक इटलीतील जेनोआ येथे झाला असावा. इ. स. १४६१ किंवा त्यापूर्वी ते व्हेनिसला गेले असावे. १४७६ मध्ये ते…
मानव इतर प्राण्यांपेक्षा स्वतःला श्रेष्ठ व अधिक ज्ञानी समजून जगण्याच्या अधिकारासाठी, तो इतर प्राणी आणि पर्यावरण यांच्या क्षतीबद्दल निष्काळजी राहतो. त्या राहण्याच्या दृष्टिकोनाला मानवकेंद्रवाद म्हणतात. माणूस स्वतःच्या स्वार्थासाठी इतर जीवसृष्टी…
हंटिंग्टन, सॅम्यूएल फिलीप्स : (१८ एप्रिल १९२७ ̶ २४ डिसेंबर २००८). अमेरिकन राजकीय विचारवंत, अमेरिकेतील शासकीय आणि परराष्ट्रीय धोरणांचा भाष्यकर्ता-टीकाकार. त्यांचा जन्म अमेरिकेतील न्यूयार्क येथे एका सुविद्य कुटुंबात झाला. १९४६…
केरकर, केसरबाई : (१३ जुलै १८९२ – १६ सप्टेंबर १९७७). हिंदुस्थानी संगीतशैलीतील जयपूर-अत्रौली घराण्याच्या ख्यातनाम मान्यवर गायिका. त्यांचा जन्म गोव्यातील केरी (तालुका फोंडा) या गावी गोमंतकातील संगीतपरंपरा असलेल्या कुटुंबात झाला.…
चिमणी किंवा घर चिमणी हा पक्षिवर्गाच्या पॅसरिफॉर्मीस (Passeriformes) गणातील आणि पॅसरिडी (Passeridae) कुलातील पॅसर (Passer) प्रजातीच्या पंचवीस जातींपैकी एक पक्षी आहे. मूळचा युरोप, भूमध्य प्रदेश व आशियातील हा पक्षी आता…
पार्श्वभूमी : १९४७, १९६५ आणि १९७१ या लढायांमध्ये काश्मीरला भारतापासून तोडण्याचे निष्फळ प्रयत्न पाकिस्तानने केले होते. १९८६ सालापासून सियाचीन हिमनदाच्या ताब्याचा प्रश्न ऐरणीवर आला होता. पाकिस्तानचा सियाचीन हिमनदाचा ताबा घेण्याचा…
भारतातील साम्राज्यविस्ताराच्या दृष्टीने ब्रिटिशांनी शिखांविषयी अवलंबिलेले धोरण व त्यातून उद्भवलेले दोन युद्धे भारताच्या इतिहासात प्रसिद्ध आहेत. त्यांपैकी १८४५-४६ साली झालेले हे पहिले युद्ध. पार्श्वभूमी : रणजीतसिंगांनी आपल्या वडिलांच्या जहागिरीचे एका…
यूरी, हॅरल्ड क्लेटन : (२९ एप्रिल १८९३ — ५ जानेवारी १९८१). अमेरिकन रसायनशास्त्रज्ञ. त्यांनी हायड्रोजनाचा जड अणू म्हणजेच ड्यूटेरीयम (Deuterium) याचा शोध लावला. या शोधासाठी त्यांना १९३४ सालातील रसायनशास्त्राचे नोबेल…