सोमण, भास्कर सदाशिव : (३० मार्च १९१३‒८ फेब्रुवारी १९९५). स्वतंत्र भारताचे दुसरे नौदलप्रमुख. त्यांचा जन्म सदाशिव ऊर्फ बाबासाहेब आणि उमा या सुशिक्षित दांपत्यापोटी एका मध्यमवर्गीय कुटुंबात झाला. वयाच्या अठराव्या वर्षी त्यांची…
जी–८ हा आठ देशांचा एक गट आहे. मात्र सध्या या गटात सातच देश आहेत (रशियाने क्रिमियाच्या विलीनीकरणाबाबत घेतलेल्या भूमिकेमुळे रशियाला या गटातून निलंबित करण्यात आले आहे). स्वतःला लोकशाहीवादी देश म्हणवून…
निम्न राजकारणामध्ये राष्ट्रा-राष्ट्रांमधील व्यापार, पर्यावरण, मानवी हक्क, दहशतवादाविरोधी लढा इत्यादी सामाजिक तसेच लोककल्याणकारी विषयांचा समावेश होतो. त्यांच्याशी संबंधित उद्भवलेले विवाद चर्चिले जातात. त्यावर तोडगा काढण्यासाठी लष्करी बळाचा वापर केला जात…
आंतरराष्ट्रीय संबंधांच्या वास्तववादी दृष्टिकोनाचे समर्थक आंतरराष्ट्रीय राजकारणाचे उच्च राजकारण व निम्न राजकारण असे विभाजन करतात. राष्ट्राच्या सुरक्षिततेशी जोडलेल्या विषयांचा समावेश उच्च राजकारणात होतो. जसे की, सुरक्षा व शांतता. उच्च राजकारणात…
भूकंप मार्गदर्शक सूचना क्र. ६ इमारतींच्या वास्तुशास्त्रीय वैशिष्ट्यांचे महत्त्व : भूकंपादरम्यान इमारतींची वर्तणूक प्रामुख्याने भूकंपीय बल जमिनीपर्यंत कशा रीतीने वाहून नेले जाते यासोबतच त्यांचा एकंदर आकार, आकारमान आणि भूमितीय रचना…
कानिटकर, काशीबाई : (२० जानेवारी १८६१-३० जानेवारी १९४८). आधुनिक मराठी साहित्यातील आद्यलेखिका.आधुनिक मराठी साहित्यातील कादंबरी ,चरित्र आणि कथा या साहित्याप्रकाचे महिला म्हणून प्रथमता लेखन केले आहे. काशीबाई या पंढरपूरचे कृष्णराव…
नेमाडे ,भालचंद्र : (२७ मे १९३८).मराठी साहित्यातील ज्येष्ठ कादंबरीकार, समीक्षक, कवी, अध्यापक, लघुनियतकालिक चळवळीतील एक अग्रणी कार्यकर्ते – देशीविदेशी साहित्याचे पुरस्कर्ते.भारतीय साहित्यात सर्वोच्च समजल्या जाणाऱ्या ज्ञानपीठ पुरस्काराचे मानकरी. जन्म २७…
अध्ययनार्थ्यांची अभिरुची, क्षमता आणि गरज यांच्या आधारे विचार करून अध्ययनअनुभव निवडणे, त्यांची रचनात्मक कार्यवाही करणे इत्यादी फलितांचे मूल्यमापन करण्यासाठी समाविष्ट असणारी सुसूत्र रचनात्मक प्रक्रिया म्हणजे अभ्यासक्रम विकसन होय. गरजेचे विश्लेषण,…
[latexpage] (नत प्रतल). यांत्रिक लाभ (कमी बल लावून जास्त वजन उचलले जाणे) देणारे हे एक सोपे साधन आहे. याचा उपयोग विशेषतः घरंगळत जाणाऱ्या पिंपासारख्या वस्तू मालगाडीच्या वाघीणीतून किंवा तत्सम वाहनातून…
भूकंप मार्गदर्शक सूचना ०९ बांधकाम साहित्य : भारतामध्ये ग्रामीण भागातील इमारती प्रामुख्याने दगडी किंवा विट बांधकामाचा वापर करून बांधण्यात येतात. पठारी भागात सामान्यपणे बांधकामात मातीच्या भाजक्या विटा तसेच सिमेंट आणि…
अन्वीकर, हरिभाऊ : खान्देशी आणि माणदेशी तमाशा अवगत असणारा मराठवाड्यातील प्रतिभासंपन्न तमाशा कलावंत. जन्म विश्राम दांडगे यांच्या घराण्यात अन्वी ता. सिल्लोड जि. औरंगाबाद येथे. हरिभाऊंची घरची परिस्थिती बेताची होती. लहानपणीच…
कोड्यातून, कूटप्रश्नातून, कथनातून व काव्यात्म पदबंधातून चटकदार तसेच खेळकरपणे आपले म्हणणे मांडण्याचा लोकवाङ्मयातील अभिव्यक्ती प्रकार. उखाण्यालाच आहणा, उमाना, कोहाळा असे प्रतिशब्द आहेत. त्याला संस्कृतमध्ये प्रहेलिका आणि हिंदीत पहेली असेही म्हणतात.…
डेटा इनक्रिप्शनद्वारे (Data encryption) तयार करण्यात आलेल्या माहितीला मूळ स्वरूपात रूपांतरित करण्याची प्रक्रिया. डिक्रिप्शनमध्ये अवाचनीय किंवा गैरसमजुतीकरिता तयार करण्यात आलेल्या माहितीचे रूपांतरण करण्यात येते आणि मूळ मजकूरात व चित्रात रूपांतरित…
संगणकीय गुप्तलेखनशास्त्राचा प्रकार. संगणकीय गुप्तलेखनाची एनक्रिप्शन ही मूलभूत प्रक्रिया आहे. यालाच इंग्रजी मध्ये डेटा एनक्रिप्शन (Data Encryption) व एनसिफरमेंट (Encipherment) ही अन्य नावे आहेत. संगणकाला दिलेल्या माहितीला सिफरटेक्सटमध्ये (Ciphertext; अर्थातच…
भारत सरकारच्या मुख्य संस्थांपैकी एक. भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी (Narendra Modi) यांच्या अध्यक्षतेखाली १ जानेवारी २०१५ रोजी पूर्वीच्या योजना आयोग ( Planning Commission) या सरकारच्या मुख्य संस्थेचे रूपांतर नीती या…